Waarom zijn we eigenlijk zo bang voor de dood? We weten intussen dat we daarvoor niet hoeven te vrezen. Na de dood gaat het leven gewoon verder. Ons bewustzijn is immers onsterfelijk. Dat staat inmiddels genoegzaam vast uit onderzoeken gedaan in ziekenhuizen. Onderzoeken naar bijna-doodervaringen. Onlangs verscheen hierover het prachtige boek van Penny Sartori, ‘Levensvreugde na BDE’s’.

Ik heb me vaak afgevraagd wat er met me gebeurt als ik dood ben. Het maakte me al van jongs af aan nieuwsgierig. Ik behoor tot de mensen die zich graag en liefst zo veel mogelijk met de dood en het sterven bezig houden. Als kind nam de kapelaan van mijn parochie me al vaak mee naar stervende mensen, waar ik als misdienaar in het Latijn allerlei gebeden moest opzeggen, om deze mensen te sterken in hun geloof en hen de moed te geven om te sterven. Stervende mensen zijn me dus niet vreemd, ik ben er mee opgegroeid, opgevoed, zelfs. Dat heeft me geleerd de dood als iets normaals te beschouwen, iets waarvan ik eigenlijk niet echt opkeek, me niet echt zorgen over maakte. Het komt immers allemaal goed, wist ik al van jongs af aan.

Groot was mijn verbazing dan ook, steeds weer, door al die jaren heen, dat de mensen om me heen in mijn ogen zo vreemd met de dood omgaan. Ze schrikken zichzelf half dood, zijn volledig in paniek en van de kaart, en moeten ondersteund en geholpen worden als een geliefde sterft of zij zelf voor de poorten van de dood staan. Langzaam maar zeker besefte ik dat ik geprivilegieerd was door mijn opvoeding en de omgang met stervende mensen, als kind. Mij verontrust de dood niet. Ik heb mijn beide ouders zien sterven, en was daar heel kalm en gerust bij – vaak in tegenstelling tot anderen. Ik had het geluk dat mijn rust naar anderen uitstraalde en ik hen kon troosten: het komt allemaal goed, de gestorvene is verlost van zijn of haar hevige pijnen en de uitzichtloosheid van diens bestaan, is nu gelukkig.

In 1975 las ik voor het eerst verhalen over bijna-doodervaringen en wist me daardoor gesterkt in mijn  kalmte en rust, dat de dood er gewoon bij hoort. Van leven ga je dood, leven en dood horen bij elkaar zoals wit en zwart, warm en koud, man en vrouw, goed en kwaad. De medische stand zette grof geschut in en probeerde mensen ervan te overtuigen dat bijna-doodervaringen onzin waren, hallucinaties. Op mij maakte dat gebulder geen enkele indruk, op geen enkel moment. Het boek van Penny Sartori laat zien dat er leven na de dood is. We kunnen er niet meer om heen. Een geruststellende gedachte.

Column door: Henri Haenen

Ik ben me er terdege van bewust dat de titel en ook het gedicht van Marianne Williamson mooie adviezen zijn, maar dat de uitvoering daarvan lang niet voor iedereen duidelijk zal zijn.

Ik heb het al eens over intentie en focus gehad en ook nu geldt dat de intentie er moet zijn. We moeten het besluit nemen dat we het licht willen zijn, onder welke omstandigheden dan ook. Daarna moeten we gefocust blijven om achter dit besluit te blijven staan.

Dat daar vele uitdagingen komen om het anders te doen is niet meer dan logisch. Het oordelen en veroordelen van anderen,  maar vooral ook van onszelf ligt altijd op de loer. Daarnaast zijn we vaak geneigd om mee te praten met anderen, ook als het om negatief praten gaat. Doen we daar niet aan mee, dan kan het zijn dat we buiten de boot vallen. Dit bleek ook uit  de mooie reacties die ik  op de vorige column mocht ontvangen.

----

Welkom in het eerste Hartbrug-Magazine van dit jaar. Allereerst wil ik iedereen van harte danken voor de reacties op mijn vorige verhaal over de ‘farmareuzen’. Mooi om de meningen van lezers te horen, en zelfs van mensen die werkzaam zijn/waren in de farmaceutische industrie.

Een ander onderwerp dat – helaas – ook actueel is en blijft, is reanimeren. Gelukkig zijn er steeds meer mensen in Nederland die kunnen reanimeren, maar het is wel belangrijk dat deze mensen dit ook kenbaar maken. Op deze manier kunnen zij worden opgeroepen indien er een reanimatie in de buurt plaatsvindt en snel ter plekke zijn om adequaat in te grijpen.

Aanmelden als burgerhulpverlener kan via www.hart-
slagnu.nl. Ook kan hier de aanwezigheid van een Automatische Externe Defibrillator (AED) worden geregistreerd. Op www.aed4.eu zijn de AED’s van Nederland in kaart gebracht. U kunt hier bijvoorbeeld zien waar de AED’s in uw eigen woonplaats zich bevinden. AED4.EU is ook gratis als app te downloaden.

Onlangs heb ik elf van dichtbij mee gemaakt hoe belangrijk het is dat er mensen in de buurt zijn die kunnen reanimeren. Sterker nog: dit kan zelfs levensreddend zijn! Een familielid van mij kreeg een hartstilstand in de auto, waardoor hij tegen een andere auto botste. Omstanders hadden direct in de gaten dat de bestuurder zijn bewustzijn had verloren en hebben snel gehandeld. In dit geval waren er gelukkig snel mensen ter plekke die konden reanimeren. Doordat zij direct actie hebben ondernomen en de hulpdiensten snel ter plekke waren, is dit gelukkig goed afgelopen.

Jaarlijks krijgen 15- tot 16 duizend mensen een hartstilstand. Het aantal reanimaties ligt op jaarbasis tussen de 7000 en 8000. Nederland telt inmiddels tussen de 60.000 en 80.000 AED-apparaten. Uiteraard is het positief dat er steeds meer bedrijven en particulieren zijn die beschikken over een AED. Maar helaas laat het onderhoud hiervan vaak te wensen over.

Uit een onderzoek van Medisol (een van de grootste AED-leveranciers in het land) bleek dat met ongeveer de helft van de apparaten iets mis was. Meestal werkten de elektroden niet meer (de levensduur hiervan is 2 jaar) of waren de batterijen (met een levensduur van 4 jaar) leeg. Vaak komt dit door onwetendheid of omdat men de hoge onderhoudskosten niet wil betalen. De aankoop van een AED is al een behoorlijke investering (gemiddeld 1200 euro) en bezitters denken vaak dat ze hierdoor voldoende beschermd zijn.

Onlangs heeft Medisol BV in samenwerking met diverse aanbieders van AED’s het initiatief AEDnazorg gestart. AED’s die ooit via Medisol zijn verkocht worden op die manier gratis van elektroden en batterijen voorzien na een inzet. Bekijk via www.aednazorg.nl of en hoe u in aanmerking komt hiervoor.

Het risico van slecht onderhoud is dat slachtoffers niet snel genoeg geholpen worden. Heeft u een AED of kent u iemand die er een heeft? Denk dan aan het belang van preventief onderhoud. Het kan het verschil maken tussen leven en dood. Ook voor hulpverleners is het frustrerend als ze hulp willen verlenen, maar dit simpelweg niet kunnen door niet-werkende levensreddende apparatuur.

Column door: Marly van Overveld

Over een paar weken is het weer Boekenweek. De traditie begon in 1932 met als doel steeds meer mensen aan het lezen te krijgen. Boeken lezen was nog niet vanzelfsprekend. In onze tijd moet de Boekenweek vooral mensen aan het lezen hóuden. Want boeken lezen is ook nu niet meer vanzelfsprekend. Cultuurfilosofen, trendwatchers en zwartkijkers zeggen dat ontlezing onze cultuur bedreigt. Dat is slecht voor onze beschaving en voor onszelf. Een eeuw geleden werd echter hetzelfde beweerd over wél en véél lezen maar toen als bedreiging voor de ziel, het hoofd, en het hart.

Ooit wil ik nog eens deze ziekteleer van het lezen beschrijven. Ik zou die het ‘Syndroom van Van Meurs’ noemen, want hij was de eerste Nederlander die, in 1871, de lezers een klinisch lesje leerde over de papieren sluipmoordenaar. Van Meurs bedoelde romans toen hij schreef: ‘Er zijn dingen die in de plooien van het hart zekere geheime disposities ten kwade neerleggen, die tot bederf zullen leiden […] Hiertoe behoort alles wat den hartstocht voeden kan.’ Een collega beschreef in 1915 de gevolgen: de ‘afschuwelijke miasmen’ (ziektestoffen) sluipen vanuit het hart de ziel binnen. De incubatietijd kon ik niet ontdekken, maar penicilline helpt niet: ‘Zoals ijzer in vuur gaat gloeien, zo past het hart van de mens zich geheel aan aan de indrukken die het ontvangt.’ Met alle vreselijke gevolgen van dien: ‘haat, begeerte, nijd, na-ijver, toorn, vertwijfeling… een chaos van hartstochten.’ Je zou het letterkundig hartfalen kunnen noemen. En het verraderlijkste: hoe beter geschreven, hoe besmettelijker. Goethe’s ‘Werther’ is ‘des te gevaarlijker doordat schrijver zich alle moeite heeft getroost zijn verhaal in fraaie stijl en welbespraakt te presenteren.’

De symptomen van een teveel aan romanlectuur waren het duidelijkst waarneembaar bij vrouwen, want na het hart en de ziel was vooral bij hen het hoofd aan de beurt. In 1915 schreef een zekere Pelaez: ‘Vrouwen die te veel lezen, lijden niet zelden aan hysterie en andere bezwaarlijkheden, en zij barsten bij de kleinste aanleidingen uit in nerveuze huilkrampen.’ De Fransen noemen dat ‘bovarysme’, naar de tragische, overbelezen heldin uit Flauberts roman ‘Madame Bovary’. In Nederland heette ze Eline Vere, uit de roman van Louis Couperus. En dat het besmettelijk was, toonde boekendokter Van Meurs aan met de casus van Busken Huets ‘Lidewyde’: ‘Lidewyde, die door Rousseau vergiftigd was, stort op haar beurt hetzelfde gif in het hart van een jongeling…’

Ik hoop dat u smakelijk kunt lachen om zulke filosofische blunders. Ze zijn het beste bewijs dat ook de zwartkijkers van nu geen flauw benul hebben van de echte hartstocht  van echte lezers: een echt boek.

Column door: Ed Schilders

Het is maandag 11 januari als ik mijn stukje voor Hartbrug-Magazine moet inleveren. Ik ontwaak vandaag met het nieuws dat poplegende David Bowie op 69-jarige leeftijd is overleden. Voor de hele wereld totaal onverwacht, behalve voor een paar insiders, zoals Ivo van Hove. Hij regisseerde het theaterstuk Lazarus van Bowie en leerde Bowie in de laatste periode van diens imposante leven kennen. Hij wist van het aanstaande heengaan van de popster maar werd toch totaal overrompeld door het overlijden. Tijdens zijn optreden in ‘De Wereld Draait Door’ wist hij zijn emoties ’s avonds niet in toom te houden.

Bowie heeft op velen diepe indruk gemaakt. Hij inspireerde en veel muziekliefhebbers zijn levenslang fan van zijn muziek. Midden jaren zeventig werd ook ik door zijn muziek geraakt. Achteraf denk ik dat ik steun, herkenning en vooral moed in zijn muziek vond. Ik was thuis buitengewoon begaan met alle spanningen die het hartprobleem van mijn vader met zich meebracht. Het was niet niks: met de regelmaat van de klok ambulances voor de deur. Loeiende sirenes. Spanningen. Hartinfarcten en wekenlange ziekenhuisopnamen. Uiteindelijk onderging mijn vader de 76e openhartoperatie in Nederland!

Destijds putte ik energie en hoop uit nummers als Golden Years, Heroes en Ashes to Ashes, maar ook Major Tom en vele, vele andere hits. Ik bezocht concerten en kocht alle platen. Die platen heb ik vandaag de dag nog in mijn bezit. En nog steeds als ik wegvlucht in muziek, draai ik vaak Bowie. Hij heeft zichzelf door zijn onlangs verschenen album benoemd tot een ‘BlackStar’. Mede hierdoor is zijn dood verworden tot een kunstwerk. Zijn laatste werk (BlackStar) komt zeer overrompelend aan en is wellicht zelfs zijn beste werk. Misschien voel ik mij wel zo aangetrokken tot het werk van Bowie en het tijdsbeeld van de jaren zeventig in het bijzonder omdat Bowie een groot hart voor de soul had.  Een genre muziek waar ik vaak troost in kan vinden.

Maar juist in deze dagen was ik bezig met het vraagstuk van leven en dood. Wat maakt het verschil? Ik zie emotionele televisieprogramma’s zoals ‘Kijken in de Ziel’ en ‘Over mijn Lijk’. Ik vraag mij af waar de vaak terminale patiënten de moed vandaan halen. Ik heb diep respect voor hen. Werkelijk diep respect. Ik vrees dat ik zelf nooit zo moedig en zo krachtig zou kunnen zijn. Waar halen ze de moed vandaan; spelen hogere krachten mee?

Zo was ik onlangs getuige van een reanimatie bij een naast familielid. Ondanks de intens vreselijke beelden die op mijn netvlies zijn gebrand sinds het heengaan van mijn lieve vrouw, ben ik blij getuige te mogen zijn van deze geslaagde reanimatie. Ook deed het goed om de betrokkene te hebben kunnen en mogen bijstaan.

Column door: Jan van Overveld

Zo aan het begin van het nieuwe jaar, zou het een mooi streven zijn om dichter bij onszelf te komen. Om steeds meer Licht en Liefde uit te stralen en daarmee anderen uit te nodigen dit ook te zijn.

Dit is mijns inziens de ware betekenis van ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’.

Ik zou graag een gedicht van Marianne Williamson met u willen delen, dat ons kan helpen dit te bereiken. Het komt uit haar boek ‘Terugkeer naar Liefde’.

Onze diepste angst is niet dat wij onvolmaakt zouden zijn,

Onze diepste angst betreft juist onze niet te meten kracht.

Niet de duisternis, maar het licht in ons

is wat we het meeste vrezen.

Wij vragen onszelf af:

Wie ben ik om mezelf briljant, schitterend, geweldig te achten?
Maar wie ben jij om dat niet te zijn?

Je bent een kind van God!

Je onbelangrijk voordoen bewijst de wereld geen dienst.

Er is niets verlicht aan je klein te maken opdat

andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen.

Wij zijn bestemd om te stralen zoals kinderen dat doen.

Wij zijn geboren om de glorie Gods die in ons is te openbaren.

De glorie is niet slechts in enkelen,

maar in ieder mens aanwezig.

En als wij ons licht laten stralen geven we onbewust

andere mensen toestemming hetzelfde te doen.

Als wij van onze eigen angst bevrijd zijn

bevrijdt onze aanwezigheid vanzelf anderen.

We zijn vaak bang om ons te onderscheiden, gezegden als: ‘doe jij maar normaal, dan doe je al gek genoeg’,  en ‘je moet je hoofd niet boven het maaiveld uitsteken’ laten zien dat we ons het liefst in de menigte verschuilen, anders vallen we buiten de boot.

Nu is het natuurlijk ook niet de bedoeling dat we ons ego op gaan blazen en gaan rondbazuinen hoe geweldig we zelf zijn. We worden uitgenodigd om (weer) te worden, wie we in werkelijkheid zijn.

Als wij zelf Licht en Liefde uitstralen, trekken we onze omgeving hierin mee. Dit is een proces dat geen woorden en bravoure nodig heeft, het kan in volledige stilte gebeuren.

In het gedicht wordt gezegd dat we bestemd zijn om te stralen zoals kinderen dat doen. Kinderen gebruiken daarbij geen woorden, maar herinneren ons aan iets wat diep in ons leeft, waar we weet van hebben, maar kwijt zijn geraakt door de angsten die we hebben ontwikkeld tijdens ons leven.

We zijn kinderen van God, zoals in het gedicht staat, maar zoals u weet mag u God vervangen door Bron, Universum, het Absolute, of welke naam u deze grote Bron van energie, waarmee we allemaal verbonden zijn, wilt geven. Deze energie bestaat uit Licht en Liefde. Wij zijn één met deze bron, dus bestaan ook wij uit Licht en Liefde. Als we stukje bij beetje de angsten die ons belemmeren onszelf te zijn kunnen loslaten, zullen we steeds meer gaan stralen, van binnen, maar ook naar buiten toe. Dit maakt onszelf én onze omgeving gelukkiger.

Ik wens u een stralend 2016 toe!

Column door: Jan Chin

Lieve Hartbrugreizigers,

Graag wil ik mij eerst even voorstellen aan degenen die mij misschien nog niet kennen. Ik ben Marly van Overveld en ik ben begeleider tijdens de HartbrugReizen die wij organiseren. Tiny of Hilde gaan mee als medisch begeleidster, ik ga mee als vaste begeleider vanuit de organisatie. Wellicht heeft u mij eerder ontmoet tijdens een reis of heeft u iets van mij gelezen in een van de tijdschriften.

Ik vind het geweldig leuk om zo’n rol te kunnen spelen in zowel het organiseren van onze reizen als het begeleiden ervan. Ik heb dan ook veel zin in dit nieuwe reisjaar! In deze uitgave staan weer twee nieuwe bestemmingen, naar het prachtige Toscane en het sprookjesachtige Wienerwald. Heeft u interesse in deze reizen? Twijfel dan niet te lang en boek via 0475 – 31 72 72! Ook als u verdere vragen heeft, helpen mijn collega’s en ik u graag verder.

De 10-daagse reis naar de Côte d’Azur is nagenoeg volgeboekt, maar voor de 5-daagse reis naar Sauerland zijn nog kamers vrij. Mocht u overwegen om deze reis te boeken, dan adviseer ik u om ook hier niet te lang mee te wachten. Dit om teleurstellingen te voorkomen.

Ik hoop u te ontmoeten tijdens een van onze reizen, ik weet zeker dat u er geen spijt van krijgt!

HartbrugReizen; zorgeloos samen op pad, en écht niet alleen voor hartpatiënten!

Column door: Marly van Overveld

Iedereen die rookt wil daarmee stoppen. Alleen, de meeste mensen zien daar enorm tegenop, en laten deze wens dan ook gauw weer varen. Roken is immers een verslaving. Dat betekent: je bent slaaf. Slaaf van de sigaret. Je bent dus de sigaar, om een oud-Nederlandse uitdrukking te gebruiken. Kom er maar eens vanaf.

Hoewel niemand slaaf wil zijn, telt ook Nederland miljoenen slaven. Mensen die zichzelf om de zoveel uren of zelfs minuten gedwongen zien een sigaret aan te steken. Die aan deze telkens herhaalde zelfdestructieve handeling geen weerstand kunnen bieden, en dus gehoorzaam doen wat hun Meester, de sigaret, hen opdraagt: róken! Rond dat roken wordt een heel scala aan smoesjes en ‘argumenten’ opgedist om maar niet te hoeven erkennen dat er sprake is van moderne slavernij. Om te beginnen wordt gesproken van een ‘sigaretje’, en dat maakt het allemaal minder erg, of zelfs een bagatelle. Vervolgens beweren de verslaafden dat het roken iets van hen zelf is. Een moment waarop ze zich even in zichzelf kunnen terugtrekken. Alsof je dat niet zou kunnen, als je niet rookt! En zo breien mensen het ene smoesje aan het andere verzinsel om de confrontatie met de werkelijkheid uit de weg te gaan: ze zijn verslaafd. En wie wil er nou slaaf zijn?!

De werkelijkheid is dat niemand slaaf wil zijn. Iedereen wil vrij zijn. Alleen, de weg naar de vrijheid blijkt een lastige. Kom er maar eens vanaf, van dat ‘sigaretje’. Het lacht je in je gezicht uit!

Slavernij betekent dat er iets groter is dan ons bewustzijn, ons ego, onze wil. Ook al willen we stoppen met die verslaving, de verslaving heeft daaraan maling. De bron van die verslaving is immers vele malen sterker dan onze wil. En zoiets zien we liever niet onder ogen. Dat besef is best wel vernederend. Het besef dat we willoos achter iets onnozels als een ‘sigaretje’; aanlopen. En daar ook nog eens een heel patroon van dwangmatige gedragingen omheen bouwen! Want je deelt je dag in op een manier waarop telkens opnieuw ruimte wordt gemaakt voor het trekken aan het gloeiende staafje vol teer, insecticiden, ammoniak, koolmonoxide en nicotine, dat ons uiteindelijk ziek zal maken. Iedereen en alles moet voor die dwangmatige dagindeling wijken.

Stoppen met roken begint bij een bewustwording: het besef dat roken je dag vergalt, je reuk en smaak bederft, ziektes langer laat duren, en genezen steeds moeilijker maakt. Dat roken je vrijheid in de weg staat. Er is hoop. Wees goed voor jezelf! Stop ermee! Vecht voor je vrijheid.

Column door: Henri Haenen

Eerder dit jaar ging mijn column over de alles-omvattende-Liefde. Daarin gaf ik aan dat wij allen met elkaar verbonden zijn, dat wij één zijn met alles en iedereen om ons heen. Als reactie op deze column kreeg ik de opmerking dat IS daar toch anders over dacht en zich ook niet hield aan het Gebod ’Gij zult niet doden’.  Uiteraard klopt deze reactie helemaal, maar we hoeven niet eens zover buiten ons zelf te kijken.

In ons dagelijks bestaan zullen we zien dat we regelmatig vergeten, dat we met elkaar verbonden zijn. We hebben dus ook niet door, dat als we tegen anderen strijden, we in feite tegen ons zelf strijden. Als we een ander haten, richt die haat zich ook tegen onszelf. Dit is de reden dat wijze mensen mededogen prediken en ons aanmoedigen om zuivere gedachten te hebben ten opzichte van onszelf en anderen.

----

Zoals u wellicht weet is mijn motto ‘ Leven vanuit het hart’.

Dit omdat ik denk dat we in onze maatschappij teveel vanuit het hoofd leven.

Bij de keuzes, waar wij voor komen te staan in het dagelijks leven, gaan we te weinig af op ons gevoel (Hart) en proberen we alle voor- en nadelen te bedenken (Hoofd) om een juiste keus te maken. Uiteindelijk is het toch het hart dat de keuze maakt, maar daar zijn we ons vaak niet van bewust.

Er wordt weleens gezegd dat het hart de keuzes maakt en dat we de hersenen gebruiken om de keus te begrijpen.

Leven vanuit het hart wil niet zeggen dat we een speelbal moeten worden van onze emoties. Het hart wordt gezien als de zetel van onze emoties, maar het zou een zooitje worden als we er op los zouden slaan als we boos zijn, of alles wat we leuk vinden zouden willen hebben of doen. Om dat te voorkomen hebben we ons gezond verstand nodig. We hebben onze hersenen natuurlijk ook niet voor niets gekregen.

----