Gezond microbioom, gezond hart

Geschreven door

Met voeding kun je directe invloed uitoefenen op je hersenen, hart en bloedvaten en daarmee je lichaam en geest al binnen enkele weken gezonder maken. Huisarts Stefan van Rooijen legt uit hoe het microbioom werkt.

 In je lichaam, met name op de huid, in je mond en in je darmen, leven miljarden bacteriën: goede en slechte. Deze samenstelling van bacteriën, die al vanaf de geboorte voor ieder mens uniek is, noemen we het microbioom. De wetenschap heeft pas recent ontdekt hoe het microbioom ongeveer werkt en er is ook veel wat we nog niet weten. Duidelijk is in ieder geval dat de balans in je microbioom door alles wat je eet, maar ook bijvoorbeeld door beweging, stress, slaap en het slikken van medicatie (zoals antibiotica), continu verandert.

“Het microbioom wordt ook wel het tweede brein genoemd, omdat je er letterlijk je gezondheid mee kunt aansturen”, legt Stefan van Rooijen uit. “Met behulp van voeding kun je je microbioom gezonder maken en daarmee directe invloed uitoefenen op je hersenen, hart- en bloedvaten en spijsvertering. Als je bijvoorbeeld op vakantie een paar weken extra veel alcohol drinkt en ongezond eet, merk je misschien dat je ontlasting anders wordt: je moet minder vaak of juist vaker naar het toilet, de poep ziet er anders uit of ruikt anders. Dat is het gevolg van een veranderend microbioom. Zodra je weer normaal gaat eten, herstelt je microbioom, en dus je spijsvertering, zich meestal weer snel – binnen enkele weken. Op dezelfde manier kun je ook op heel korte termijn je hersenen en hart- en bloedvaten gezonder maken.”

Pre- en probiotica

Snel invloed uitoefenen op je microbioom doe je door pre- en probiotica te eten, legt de huisarts uit. “Prebiotica zijn bijvoorbeeld groente, fruit, noten, volkorenproducten, peulvruchten en vette vis. Met deze moeilijker verteerbare voeding zet je de gezonde bacteriën aan het werk. Zij zorgen ervoor dat de darmwandcellen strak tegen elkaar aan liggen, waardoor vooral gezonde voedingsstoffen worden opgenomen. Eet je daarentegen veel suiker, vet en bewerkte producten, dan gaan ook de slechte bacteriën naar de frontlinie. Je darmwandcellen komen daardoor verder uit elkaar te liggen, waardoor bestrijdingsmiddelen en andere giftige stoffen de bloedbaan in kunnen lekken – je kent dit misschien wel als de lekkende darm. Dit kan een ontstekingsreactie veroorzaken die, net als bij roken, de wand van de bloedvaten verslechtert met plaques en propjes. Op termijn kun je hierdoor een hart- of herseninfarct krijgen.”

Prebiotica zetten dus de goede bacteriën in je darmen aan de slag, maar je kunt ook de hoeveelheid goede bacteriën in je darmen aanvullen. “Dit doe je met probiotica”, zegt Stefan. “Denk aan yoghurt, kefir, bepaalde kazen en gefermenteerde producten, zoals zuurkool. Er zijn ook allerlei kant-en-klare probiotica en supplementen, maar ik zou adviseren om het uit gewone voeding te halen. Als je jezelf een gevarieerd voedingspatroon aanleert, heeft dat niet alleen directe invloed op je hart- en bloedvaten, maar ook op je immuunsysteem en algehele fitheid.”

Stefan van Rooijen publiceerde eerder dit jaar zijn nieuwste boek en stap-voor-stap-methode
Plan je fit, om mensen te helpen zichzelf stapje voor stapje een gezondere leefstijl aan te meten. “Ook je microbioom gezonder maken doe je het beste in kleine stapjes”, zegt hij. “Als je nog geen twee stuks fruit per dag eet, ga dit dan een paar weken wel doen. En als dat lukt, kun je er ook een handje noten aan toevoegen. Daarna kun je een keer of drie in de week een schaaltje yoghurt eten. Na een jaar lang van die kleine stapjes, bereik je veel sneller je doel dan als je probeert alles in één keer te veranderen. De ervaring leert dat mensen dan namelijk sneller terugvallen in hun oude eetpatroon.”

Snel resultaat

Het bijzondere van het microbioom is volgens Stefan dat je al heel snel profiteert van het resultaat. “Binnen een paar dagen kun je al verschil zien, bijvoorbeeld aan je ontlasting, en binnen een paar weken moet je echt duidelijk resultaat merken. Als je bijvoorbeeld een week veel pre- en probiotica eet, worden er bijvoorbeeld allerlei geluksstofjes aangemaakt in je hersenen, waardoor je je wat gelukkiger kunt voelen. Ook worden ziekteverwekkers als virussen beter tegengehouden door je afweersysteem. En als je gezonde voeding combineert met beweging, voldoende slaap en het vermijden van stress, versterk je het effect op het microbioom. De kans op hart- en vaatziekten wordt dan kleiner, net als de kans op een stemmingsstoornis, zoals een depressie.”

Als je vaak ongezond eet, dan is er dus een grote kans dat je spijsvertering, immuunsysteem, hart- en bloedvaten daarvoor allemaal de prijs betalen. “Dat betekent echter niet dat als je één keer ongezond eet, je hele microbioom meteen slecht wordt”, weerlegt de huisarts. “Het Voedingscentrum hanteert de 80/20 regel en die gaat hier ook op. Als de balans in je darmen goed is, zitten er tussen die miljarden bacteriën genoeg goede die het prima kunnen opvangen als je een keer een taartje of een glas wijn neemt.”

Benieuwd hoe het met jouw microbioom gesteld is? Er zijn verschillende (commerciële) bedrijven die microbioom-tests aanbieden, maar of deze ook nut hebben, is nog niet wetenschappelijk aangetoond. Bij de Maag Lever Darm Stichting kun je online ook een gratis poeptest doen, die eenvoudig een beeld geeft van je gezondheid. Kijk op mlds.nl/poeptest.

 Waarom besteden we aandacht aan dit onderwerp?

Gezond leven is voor iedereen belangrijk en voor hartpatiënten nog net iets meer. We informeren onze lezers graag over hoe zij fysiek en mentaal in balans kunnen blijven.

Tekst: Marion van Es
Beeld: Stefan van Rooijen

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Amerikaanse hartstichting waarschuwt dat vasten de kans op overlijden vergroot

Geschreven door

Vasten is niet persé goed voor je gezondheid, althans volgens de Amerikaanse Hartstichting. Die waarschuwt namelijk voor het risico op vroegtijdig overlijden als gevolg van vasten. Die waarschuwing komt niet uit de lucht vallen. Nogal wat zelfbenoemde influencers en bobo’s als Elon Musk en Beyoncé prijzen namelijk periodiek vasten aan. Het zou dé manier zijn om gezond te worden of blijven. Maar onderzoek door de Amerikaanse Hartstichting doet daaraan zeer sterk twijfelen, meldde de NOS.

Moslims vasten omdat ze dat uit religieuze overtuiging doen. Andere mensen moeten noodgedwongen vasten omdat ze het slachtoffer van hongersnood zijn, zoals in Afrika of in de Gazastrook. Maar influencers en bekendheden prijzen vasten aan om hele andere redenen. Er zijn mensen die dagenlang niets eten, of maar één keer per dag. Het schijnt zo te zijn dat de meeste vastenfanaten kiezen voor acht uur lang wel en zestien uur níet mogen eten op een dag.

De Amerikaanse Hartstichting verwijst naar een Chinees onderzoek naar 20.000 Amerikanen die alleen binnen een periode van acht uur eten tot zich namen. Dat duurde vijftien jaar, het langstlopende onderzoek naar diëten tot nog toe dus. De uitkomsten zijn echter nog niet gepubliceerd of door vakgenoten beoordeeld.

Toch concludeerden de onderzoekers alvast dat lang periodiek vasten de kans om aan een hartziekte te sterven met maar liefst 91 procent verhoogt. Mensen met kanker overleden eerder door periodiek vasten dan mensen met een normaal eetpatroon.

Hoe dat kan is onduidelijk, maar mensen die zo vasten hebben wel minder spiermassa dan anderen. Dat kan leiden tot een korter leven. Waar vasten wel goed voor is: je valt er van af. Zeker voor mensen met overgewicht kan dat goed nieuws zijn. Maar op de lange termijn is het beter voorzichtig met deze vorm van crashen te zijn, aldus de Amerikaanse Hartstichting. Bezint eer ge begint!

Luisteren naar je lichaam

Geschreven door

In “gezondheidsland” wordt vaak aangegeven dat het heel belangrijk is om te luisteren naar de signalen van je lichaam, dat jouw lichaam de leidraad is om te bepalen wat goed voor je is. Maar hoe doen we dit dan? De meeste mensen zijn wel eens meegegaan in een voedings/gezondheids hype, die misschien achteraf helemaal niet zo goed bleek te zijn. Of je hebt wel duidelijke signalen van je lichaam gehad maar je hebt ze genegeerd omdat je gedachten had zoals “ja maar voor die persoon werkt dit fantastisch, dus als ik nou even doorzet dan gaat het voor mij ook wel werken”

Want laten we eerlijk wezen… de adviezen wat je zou moeten doen vliegen je om de oren, alleen al in de vorm van reclames op social media met “doe dit en krijg dit resultaat, doe dat en je wordt direct gezonder, wil je ook …. kg afvallen?” en ga zo maar door. Vaak worden er gouden bergen beloofd en prachtige resultaten, maar dat dit voor persoon A fantastisch werkt betekent absoluut niet dat het voor jou ook zo werkt. Ik heb dit zelf bijvoorbeeld ervaren met langdurig koolhydraatarm eten en dat dit (voor vrouwen die nog een cyclus hebben) simpelweg niet werkt omdat het je hormoongezondheid in de weg zit. En ook bijvoorbeeld de gezondheidsvoordelen van vasten zijn niet voor iedereen. Zo kan ik nog 101 voorbeelden bedenken van situaties waarin de beloofde heilige graal simpelweg niet werkt.

In mijn werk hamer ik behoorlijk op een unieke benadering van je gezondheid. In mijn visie is het namelijk de enige benadering die je kan kiezen als je echt aan je gezondheid wil werken. Dit betekent dat je los mag gaan komen van het proberen van de one size fits all oplossingen, van diëten gericht op calorieën tellen (over waarom dit voor niemand werkt heb ik eerder een artikel geschreven) tot tegen beter weten in vasthouden aan gezondheidsinterventies, die je geen resultaten opleveren of soms zelfs tegen je werken.

Leren luisteren naar de signalen van je lichaam

Nu kom je vrijwel direct de sleutel én gelijk de grootste uitdaging van een persoonlijke benadering op gezondheid tegen. Want hoe doe je dit dan? Wat zijn die signalen? En als je lichaam niks aangeeft in positieve of negatieve zin, hoe kan ik dan bepalen of het goed voor me is?

Weet dat je lichaam altijd signalen aangeeft, soms is dit schreeuwerig en soms is het subtiel en fluisterend. Als je lichaam schreeuwt is het makkelijker om het te horen. Voorbeelden van dit soort signalen zijn acute gezondheidsproblemen, zoals te hoge of te lage bloedruk, migraine, huidklachten en ga zo maar door. Dan heb je de subtielere signalen, de fluisteraars, waarbij er wel iets aan de hand is maar vaak niet voldoende om iets te doen. Deze signalen zijn het lastigst te herkennen en zijn op te sommen als alle vage klachten en sluimerende problemen die je ervaart. Je bent niet alleen want deze hebben we allemaal, van dips in energie (eventueel na het eten), problemen met onze ontlasting, een opgeblazen gevoel na het eten, tot niet kunnen afvallen. Deze signalen herkennen is stap één.

Vervolgens ga je naar stap twee, de signalen interpreteren. Schrijf eerst eens je bevindingen bij stap één op, kun je hier een lijn in ontdekken? Vaak staan klachten niet op zichzelf maar vertellen ze je een verhaal. Heb je bijvoorbeeld een combinatie van huiduitslag, problemen met ontlasting en een opgeblazen gevoel na het eten, dan is er een grote kans dat je een voedselintolerantie hebt. Heb je vaak energiedips na het eten, lukt het niet om af te vallen en heb je veel suikercravings (een hevig verlangen naar suiker), dan is er een grote kans dat je bloedsuikerspiegel ontregeld is. Soms is dit direct duidelijk en in andere gevallen schakel je even de hulp van google, een diëtist, specialist en dergelijke in.

Dan komt stap drie, handelen naar de signalen van je lichaam. Welke conclusies kun je trekken uit het interpreteren van de signalen en wat is een realistische aanpak om toe te gaan passen. Om even bij de voorbeelden te blijven bij stap twee, constateer je dat je mogelijk een voedselintolerantie hebt, laat onderzoeken wat dit kan zijn en pas je voeding als zodanig aan. Heb je een ontregelde bloedsuikerspiegel, haal de bloedsuiker ‘ontregelaars’ een tijdje uit je voeding en kijk wat er gebeurt.

Blijf ook vooral regelmatig inchecken bij je lichaam en stuur bij, we zijn altijd in beweging en dynamisch. Dus doe dit niet één keer, maar zie het als een prachtig proces. Hulp nodig hierbij? Ga met mijn gratis minicursus aan de slag om dit alles voor jezelf op een rijtje te zetten. https://greentwist.nl/linkinbio/

Tekst: Iris Heuer
Beeld: Floris Heuer

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Dagelijkse dosis noten verbetert geheugen

Geschreven door

Gezonde voeding is niet alleen goed voor het lichaam, maar ook voor het brein. Uit onderzoek van Kevin Nijssen blijkt dat ouderen die elke dag twee handjes noten eten, na vier maanden een beter geheugen en een betere hersendoorbloeding hadden dan tijdens een periode waarin ze geen extra noten aten. Ook verbeterde de insulinegevoeligheid in hersengebieden die mogelijk betrokken zijn bij cognitieve en metabole processen, en verbeterden risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Een dagelijkse portie gemengde noten draagt dus mogelijk bij aan het voorkomen van leeftijdsgebonden aandoeningen en cognitieve achteruitgang. Op 25 januari promoveert Nijssen op dit onderzoek, onder begeleiding van prof. dr. Ronald Mensink, prof. dr. Jogchum Plat en dr. Peter Joris.

Op oudere leeftijd neemt het risico op diabetes en hart- en vaatziekten toe, en gaan het geheugen en de concentratie achteruit. Gezonde voeding kan helpen om gezonder oud te worden. Hoewel voorgaande onderzoeken al aangetoond hebben dat het eten van noten voordelig is om het risico op hart- en vaatziekten te verkleinen, was het minder bekend of mensen die noten toevoegen aan een gezond voedingspatroon daar voordeel van hebben in hun cognitief functioneren. Daarom onderzocht Kevin Nijssen of het dagelijks eten van een notenmix een effect heeft op het brein, en hoe dat precies werkt.

Nijssen is promovendus binnen de vakgroep Voeding en Bewegingswetenschappen bij onderzoeksinstituut NUTRIM (Institute of Nutrition and Translational Research in Metabolism). Zijn bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in de wetenschappelijke tijdschriften The American Journal of Clinical Nutrition en Clinical Nutrition.

Doorbloeding

Gedurende een periode van vier maanden aten de 28 deelnemers, allen tussen de 60 en 70 jaar oud en met overgewicht of obesitas, elke dag 60 gram ongezouten noten in gelijke hoeveelheden pistachenoten, cashewnoten, hazelnoten en walnoten. Verder volgden ze de richtlijnen voor een gezond voedingspatroon. Na vier maanden scoorden ze beter op een aantal geheugentesten en werden de hersenen in beeld gebracht met MRI-technieken.

“Onze resultaten laten zien dat vier maanden noten eten voldoende is om aantoonbare verbeteringen in het geheugen te krijgen”, licht Nijssen toe. “Bovendien zagen we in drie verschillende gebieden van de hersenen een hogere doorbloeding. Dat er meer bloed gaat naar de hersengebieden die betrokken zijn bij de cognitieve functies, zorgt mogelijk voor de verbetering in geheugen die we hebben waargenomen.” De bevindingen van dit onderzoek leveren verder bewijs dat regelmatige notenconsumptie kan bijdragen aan het voorkomen van cognitieve achteruitgang bij veroudering.

Insulinegevoeligheid

Nijssen is de eerste die onderzocht welk effect een voedingsinterventie, het eten van extra noten, heeft op de gevoeligheid voor insuline in verschillende hersengebieden. Insuline staat vooral bekend als een hormoon dat ervoor zorgt dat het lichaam glucose kan opnemen in de cellen van bijvoorbeeld de spieren of de lever. In de hersenen heeft insuline echter een hele andere werking. Zo is insuline in de hersenen onder andere betrokken bij het cognitief functioneren, maar ook het remmen van het hongergevoel.

“Ons voorgaand onderzoek laat zien dat de werking van insuline in de hersenen verandert naarmate we ouder worden, maar ook in volwassenen met overgewicht, obesitas of type 2 diabetes. We hebben nu kunnen aantonen dat het eten van noten de insulinegevoeligheid van bepaalde hersengebieden in oudere volwassen met overgewicht of obesitas daadwerkelijk kan verbeteren”. Nijssen heeft recent de Kootstra Talent Fellowship ontvangen van het Maastricht UMC+ om de reactie van de hersenen op insuline verder te bestuderen.

Preventie

Noten hebben niet alleen gunstige effecten op het brein, maar ook andere resultaten binnen het onderzoek wijzen op de gezondheidsvoordelen van het consumeren van noten. De deelnemers aan de notenstudie hadden een verlaging van de bloeddruk, verminderd cholesterolgehalte en een verbeterde werking van de bloedvaten. Dit zijn allemaal risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Een dagelijkse dosis gemengde noten, in combinatie met een gezond voedingspatroon, kan dus bijdragen aan het voorkomen van leeftijdsgebonden aandoeningen en cognitieve achteruitgang.

Bron: Maastricht UMC

Waarom een gezonde Kerst?

Geschreven door

In de winter staat ons immuunsysteem onder extra druk, omdat onze weerstand achteruit gaat. De feestdagen zijn traditioneel een periode waarin we ongezond eten, overeten en een paar kerst-kilootjes aankomen. Maar wat als je het anders zou kunnen doen? Wat als je een feestelijk, extravagant en decadente kerst kan hebben zonder te overdrijven. Daar is deze handleiding voor!

Er zijn een paar keuzes die je al kan maken voor een gezonder kerstfeest.

  • Let erop dat je niet overeet, tips in de volgende paragraaf.
  • Beperk je suikerconsumptie door gezonde alternatieven te kiezen, zoals ook in de dessert recepten beschreven.
  • Kies één of twee vegetarische gerechten met groenten in de hoofdrol.
  • Eet minimaal 200 gram groenten in je totale kerstdiner.
Hoe bouw je jouw kerstmenu op?

Ten eerste bepaal je hoeveel gangen je wil bereiden en welke bijgerechten je bij het hoofdgerecht neemt. Een standaard maaltijd is 500 tot 550 gram per persoon, je verdeelt deze over de gangen die je eet voor een complete maaltijd zonder te overeten. Grote eters kunnen dan meer van de bijgerechten nemen om toch een volledige maaltijd te hebben.

Een voorbeeld 3 gangen menu
  • Voorgerecht: 150 gram
  • Hoofdgerecht: 250 gram (met bijgerechten)
  • Nagerecht: 100 gram
Een voorbeeld 4 gangen menu
  • Voorgerecht: 100 gram
  • Tussengerecht: 100 gram
  • Hoofdgerecht: 250 gram (met bijgerechten)
  • Nagerecht: 100 gram
Je diner plannen

Je wil met kerst natuurlijk zoveel mogelijk tijd doorbrengen aan de tafel met je gasten en zo min mogelijk tijd in de keuken. Dit doe je door je diner goed te plannen.

Een paar tips:
  • Zorg dat je 90% van je gerechten al hebt voorbereid, in de professionele keuken heet dit misé en place. Je hoeft dan alleen nog maar de borden op te maken en af te maken.
  • Zorg voor een koud voorgerecht en dessert zodat je deze al klaar kan hebben staan van tevoren.
  • Bepaal je keuken faciliteiten en plan je menu volgens wat je hebt. Bijvoorbeeld: 2 dingen voor de oven, 2 dingen voor het fornuis, 2 koude onderdelen.
  • Kies het liefst een ovengerecht als hoofdgerecht, zodat je dit alleen de oven in hoeft te schuiven tijdens de avond.
  • Ben je beperkt en heb je bijvoorbeeld geen oven? Maak het dan zo makkelijk mogelijk voor jezelf door alles al voor te maken wat in de pan bereid gaat worden zodat je het slechts hoeft te bakken.
Presentatie is de sleutel

Met je presentatie kan je jouw gerechten naar een hoger niveau brengen, in plaats van het gewoon op het bord te leggen. Daarom wat presentatie 101:

  • Creëer zichtbare ingrediënten. Stel je gebruikt bieten, dan garneer je af met bietenchips; als je cashewmousse gebruikt, dan gebruik je een paar cashewnoten voor de garnering.
  • Zorg dat je luxe ingrediënten in de hoofdrol staan, de presentatie is ervoor bedoeld dat deze ingrediënten tot zijn recht komen.
  • Zorg voor complementaire smaken, bijvoorbeeld het gebruiken van dezelfde kruiden in de garnituur die ook in je gerecht zitten. Zo versterk je de in het gerecht aanwezige smaken.
  • Deze handige items kunnen je helpen de borden mooi op te maken: steekringen (of een kartonnen ring met aluminimfolie), spuitzakken met spuitmondjes, spuitflesjes voor olie, quenelles creëren met lepels, ijsschepjes in verschillende maten.
Wat leuke presentatie items
  • Groentechips Verse kruiden
  • Kiemen en cress
  • Eetbare bloemen
  • Kruiden- en specerijen olie
  • Noten en zaden
  • Citrus rasp
  • (Kruiden) zout
  • Bladgroenten zoals rucola en veldsla
Je eettafel opmaken

Je kan de meest prachtige gerechten hebben, maar als je niks aan de eettafel doet is het zonde van de moeite die je in je gerechten stopt. Daarom ook hiervoor
wat tips.

  • Creëer een mooi stuk in het midden van je tafel, liefs met wat takken, dennenappels en andere items uit de natuur. Leg er een paar items uit je kerstboom tussen en je bent klaar.
  • Beperk het werken met onnatuurlijke items voor enkel gebruik, dit is beter voor het milieu.
  • Kies je borden en let erop wat contrast te gebruiken (lichte gerechten op donkere borden en donkere gerechten op lichte borden).
  • Print een mooi menu uit voor je gasten zodat ze weten wat ze gaan krijgen.

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Tekst: Iris Heuer
Beeld: Floris Heuer

Spiegel voor de gezondheid

Geschreven door

De darmbacteriën hebben een grote invloed op het hele lichaam. Zowel het fysieke als het mentale welzijn gedijt goed bij een gezond microbioom. Hoe kan het dat deze bacteriën in directe relatie staan tot wat er in de rest van het lichaam gebeurt? Zeven vragen.

Wat zijn darmbacteriën?

Dat zijn de miljoenen bacteriën die bij ieder mens in de darm leven. Samen vormen ze het micribioom, ook wel darmflora genoemd. Deze bacteriën zijn continu aan het werk om ons fysiek en mentaal gezond te houden en wegen bij elkaar tot wel anderhalve kilo. Hoe het microbioom is samengesteld, verschilt per persoon. We hebben goede en slechte darmbacteriën: de goede zijn essentieel om gezond te blijven, de slechte kunnen ons juist ziek maken. Verloopt alles normaal in de darmen, hoeven we ons geen zorgen te maken om de slechte: omdat de darmwand helemaal vol zit met bacteriën, krijgen de slechte bacteriën geen kans om zich te vermenigvuldigen en blijft alles keurig in evenwicht.

Kun je de darmbacteriën zelf beïnvloeden?

Jazeker. Het microbioom trekt zich veel aan van de manier waarop wij leven. Eet je veel vette, zoete en bewerkte producten, zullen de dambacteriën op den duur verstoord raken. Je voedt daarmee de ziekmakende bacteriën. Waar je je lichaam juist wél een plezier mee doet: vezels. Daar gedijen darmbacteriën goed bij. Gezonde voeding betekent een gezonde buik en een optimale darmwerking.

Waarom zijn vezels zo belangrijk?

Darmbacteriën voeden zich met vezels. Krijgt het microbioom genoeg vezels, dan ondersteunt dat de spijsvertering, blijft de stoelgang goed en zijn de darmen optimaal in staat het immuunsysteem te beschermen tegen schadelijke invloeden. Daarnaast is er ook een directe relatie tussen gezonde darmen en het risico op ontstekingen, allergieën en auto-immuunziektes. Onderzoekers van de afdelingen Maag Darm en Leverziekten en Genetica van het UMCG meldden in 2021: “Veel dierlijke producten, bewerkte voedingsmiddelen, alcohol en suiker eten of drinken zorgt ervoor dat via de samenstelling van de darmbacteriën eerder ontstekingsactiviteit in het lichaam kan ontstaan. Plantaardig voedsel en vis werden daarentegen in verband gebracht met ‘vriendelijke’ bacteriesoorten en ontstekingsremmende activiteit.”

Welk voedsel is het meest vezelrijk?

Groenten, fruit, noten, bonen, volkorenproducten en peulvruchten zitten vol vezels. Het Voedingscentrum adviseert vrouwen om minimaal 25 gram vezels per dag binnen te krijgen, mannen minimaal 30 gram per dag. Er zijn verschillende soorten vezels: fermenteerbare en niet-fermenteerbare vezels. Niet-fermenteerbare vezels worden niet afgebroken in de dikke darm. Ze komen de darm binnen, passeren en bereiken de uitgang zonder dat er iets met de vezel is gebeurd. Deze vezelsoort bevordert de stoelgang. De fermenteerbare vezels worden wél afgebroken en dienen als voedsel voor de goede darmbacteriën. Deze bacteriën krijgen hierdoor volop de kans zich te vermenigvuldigen, wat de darmflora gezond houdt. Een deel van de fermenteerbare vezels wordt prebiotica genoemd.

Wat zijn prebiotica precies?

Prebiotica zijn dus de stoffen waarmee de goede darmbacteriën zich voeden. Wanneer prebiotica in de dikke darm worden afgebroken, oftewel gefermenteerd, wordt de aanmaak van lactobacillen en bifidobacteriën gestimuleerd. Deze houden de darm gezond, verbeteren de weerstand en beschermen het lichaam tegen infecties, diabetes en allergieën. Prebiotica zijn iets anders dan het vaker gehoorde probiotica: dit zijn producten die micro-organismen bevatten die positieve gezondheidseffecten op de darm kunnen hebben. Keihard wetenschappelijk bewijs is hier echter vooralsnog niet, maar kwaad kunnen de micro-organismen ook niet.

En wat heeft dat dan weer voor effect op het mentale welzijn?

Meerdere studies hebben aangetoond dat de darmflora ‘communiceren’ met de hersenen. Zo is er zelfs een onderzoek geweest dat een verband heeft aangetoond tussen darmbacteriën en depressieve gevoelens. In de darmen worden allerlei stofjes geproduceerd, neurotransmitters, die van invloed kunnen zijn op de hersenen.

Hoe kun je merken dat er iets mis is met je microbioom?

Er zijn diverse symptomen die kunnen duiden op een probleem in het microbioom. Ten eerste zijn daar de voor de hand liggende klachten: winderigheid, buikpijn, diarree, een opgeblazen gevoel. Daarnaast zijn er ook de meer indirecte gevolgen die niet altijd à la minute aan de darmen worden gerelateerd. Zo kan stress of onrust veroorzaakt worden door een verstoord microbioom, je kunt merken dat je maagzuur hebt, en zelfs een plotselinge drang naar specifiek eten of drinken kan duiden op problemen in de darmen. Ook eczeem, acne, een slechte nachtrust of plotselinge gewichtstoe- of afname kunnen worden veroorzaakt door een verstoord evenwicht in de darmen. Aanpassingen in het voedingspatroon, meer rust en meer beweging kunnen al enorm helpen om dat evenwicht te herstellen. Helpt dat niet, dan is het raadzaam om naar de huisarts of een diëtist te gaan.

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: HPNL

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Voeding per patiënt aanpassen biedt betere resultaten bij bestrijden diabetes type 2

Geschreven door

Iedereen weet dat een gezond voedingspatroon helpt bij het aanpakken van diabetes type 2. Maar de resultaten van gezonde voeding kunnen nog beter worden, als er per afzonderlijke patiënt een gepersonaliseerde voeding kan worden voorgeschreven. Voeding op maat dus. Dat bleek uit recent onderzoek van hoogleraar Humane Biologie aan de Universiteit Maastricht, Ellen Blaak.

“Voeding speelt een belangrijke rol bij diabetes type 2 en hart- en vaatziekten”, legt Ellen Blaak uit. “Er is steeds meer bewijs dat de optimale voeding niet voor iedereen hetzelfde is. Ik deed veel onderzoek naar obesitas en overgewicht, en daarin onderscheiden we verschillende stofwisselingstypes. De basis onder ons onderzoek was dat elk type anders op voeding reageert. Het onderzoek was vooral gericht op insuline-resistentie, de verminderde werking van insuline. Als je eet, gaat het insulinegehalte omhoog. Maar als die werking verstoord is, is dat van invloed op hoe je op voeding reageert. Belangrijk hierbij is een onderscheid in de werking van insuline in de lever, of in de spieren.”

Om erachter te komen hoe dit precies werkt, onderzocht Blaak samen met collega’s van de Wageningen Universiteit 242 proefpersonen met overgewicht, die 12 weken begeleid werden bij het volgen van een van twee varianten van een gezond dieet. “Je had een variant met relatief veel eiwitten en vezels en weinig vetten; en een variant met juist meer enkelvoudige onverzadigde vetten, die was lager in vezels. Die laatste variant bevatte bijvoorbeeld olijventapenade en olijfolie, zoals bij een mediterraan dieet. Bij de eerste variant moet je denken aan (rauwe) groente, volkorenrijst en pompoenpitten.”

Gezondheidswinst

In beide gevallen leverde het dieet gezondheidswinst op, aldus Blaak. Deelnemers bij wie de lever niet goed reageerde op insuline, waardoor die teveel glucose (suikers) afgeeft aan het bloed, gingen erop vooruit door een dieet met de nadruk op enkelvoudig onverzadigde vetten. De andere groep mensen bij wie spiercellen minder goed glucose opnemen uit het bloed, profiteerden juist van een dieet met meer eiwitten en vezels, en minder vetten. “Voor de spieren zijn vooral vezels en eiwitten van belang, voor de lever enkelvoudige vetzuren”, vat Ellen Blaak samen. De scheidslijn is niet altijd duidelijk te trekken. Er zijn ook mensen bij wie zowel de lever als de spieren steken laten vallen waar het gaat om glucose en insuline. Een derde van de mensen met overgewicht valt in deze categorieën van juist meer verstoringen op lever of meer verstoringen op spierniveau.

Darmbacteriën

Waarom een dieet per persoon anders werkt, wordt nog nader onderzocht. Volgens Blaak zouden darmbacteriën daarbij een belangrijke rol kunnen spelen. “We kijken nu in hoeverre dit zo is”, aldus Blaak. “Er zijn wel aanwijzingen in die richting, maar we hebben nog geen duidelijk antwoord.”. Mogelijk leidt een verbeterde samenstelling van het microbioom in de darmen tot betere fermentatie van voedingsstoffen die niet verteerd worden. Vezels bijvoorbeeld. Bij fermentatie komen korteketenvetzuren vrij die waarschijnlijk een positief effect hebben op stofwisseling en insulinehuishouding. Maar dat moet nog goed uitgezocht worden, aldus Blaak.

Ook wordt het onderzoek herhaald, om zeker te weten dat de diëten effectief zijn. Daarnaast komt er onderzoek naar andere stofwisselingsprofielen. Zo wordt gezocht naar het beste dieet voor een grotere groep mensen met overgewicht.

Wat kan ik doen?

Welk dieet voor jou als patiënt het beste is, kan eenvoudig worden achterhaald via een suikertest bij de dokter. “Je krijgt een suikerdrankje, gevolgd door een bloedtest. De eerste dertig minuten na het drinken van de suikerdrank zie je resultaten die specifiek zijn voor de werking van de lever, en in pakweg de tijd van 30 minuten tot 2 uur na het drinken van de suikerdrank kun je aflezen wat glucose op spierniveau doet. Eigenlijk gaat het om een redelijk simpele test, die we hier bij de universiteit deden tijdens het onderzoek.”

Ellen Blaak verwacht dat binnen zo’n 5 jaar iedereen gebruik kan maken van een gepersonaliseerde voeding. “Maar nu zou het ook al toegepast kunnen worden door een suikerdranktest doen mits deze op een specifieke manier berekend wordt. Dan kun je zien of het probleem in de spieren of in de lever zit. Het doet geen kwaad om de daaruit af te leiden gepersonaliseerde voeding nu al toe te passen.”

Of zo’n dieet is vol te houden? Blaak denkt van wel. “Zo’n dieet levert snel resultaat op. Je voelt je dan energieker en raakt de nodige kilo’s kwijt. Dat motiveert om je eetpatroon blijvend aan te passen. En ook een dieet kan smakelijk zijn. Het gaat immers niet om extreme diëten, maar om een dieet dat voldoet aan de voedingsrichtlijnen van de Gezondheidsraad. Daarnaast kan de diëtiste je helpen bij een gezond en smakelijk voedingspatroon.” En vooral ook bij het volhouden van dit patroon!

Tekst: Henri Haenen
Beeld: Ellen Blaak, Maastricht University

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Theeleuten opgepast

Geschreven door

Vroeger dronk je gewoon zwarte thee. Punt. Nu weet een mens niet meer wat-ie moet kiezen, zoveel varianten zijn er. De ene thee is nog gezonder dan de andere, beweren de etiketten. Wat is feit en wat is fabel?

Suiker in theezakjes. Het is het laatste nieuwtje rond thee dat nogal wat opschudding teweegbracht. Het tv-programma Keuringsdienst van Waarde ontdekte dat de bruine korreltjes in zakjes thee-met-een-smaakje kleine hoeveelheden suiker bevatten, samen met aroma’s van fruit of kruid. Het ergste van alles: die suiker stond niet op de verpakking vermeld. Het roept vragen op over welke thee we het beste kunnen drinken en welke we liever laten staan.

Bloeddruk

Kwam je vroeger uit school dan had moeder altijd een theepot onder de theemuts klaarstaan. Soms iets te bitter, omdat de thee lang had getrokken, maar met een kaakje erbij was het helemaal knus en oké. Anders dan zwarte thee dronk je toen niet. Goed voor je gezondheid, leert het Voedingscentrum jaren na dato. Thee zonder suiker staat in de Schijf van Vijf. Dagelijks vijf koppen zwarte thee of drie kopjes groene thee (1 kopje is 125 milliliter) drinken is het devies. Beide theesoorten verlagen de bloeddruk. Daarbij daalt de kans op een beroerte met 10% en het risico op diabetes type 2 wordt vermoedelijk ook kleiner. Van groene thee is er ook ‘grote bewijskracht’ dat van drie koppen per dag het slechte LDL-cholesterol verlaagt, wat gunstiger is voor hart en bloedvaten.

Antioxidanten

De veelgehoorde bewering dat zwarte en groene thee zo goed zijn vanwege de flavonoïden die ze bevatten, klopt evenwel niet. Flavonoïden zijn weliswaar antioxidanten, die ook voorkomen in groente en fruit, maar van antioxidanten heb je meerdere soorten. Van flavonoïden is nooit bewezen dat ze (net zoals de antioxidanten vitamines C en E) beschermend werken tegen beschadiging van de cellen in het lichaam en je daardoor minder snel ziek wordt. Een deel van de gezondheidsvoordelen van thee is dus vooralsnog vermeend.
Het is wel waar dat thee doorgaans minder cafeïne (bij thee ook wel theïne genoemd) dan koffie bevat, de helft minder bij zwarte thee tot een derde bij groene thee. Het cafeïnegehalte is echter ook afhankelijk van de sterkte van de thee, de temperatuur van het water en de grofheid van de theeblaadjes.

Rooibos

Hoe dan ook is thee hip en omdat de moderne mens zich blijkbaar snel verveelt, moeten er duizend soorten in de schappen staan. Veel van die pakjes bevatten alleen nul procent thee, omdat ze geen blaadjes van de theeplant (Camellia sinensis) bevatten. Rooibos, jeneverbes, gember, venkel, brandnetel en citroengras zijn andere soorten planten of bloemen en officieel geen thee, maar infusie. Veelal kruiden en specerijen bevatten ze meestal geen cafeïne. Ze kunnen ook weer gecombineerd worden; sterrenmix is waarschijnlijk het meest bekend.
Zwarte of groene thee met een smaakje is minstens zo populair. Denk bijvoorbeeld aan citroenthee of jasmijnthee én aan het verhaal van de Keuringsdienst van Waarde. Wat de basis is van de thee (zwart of groen) hoort altijd op de verpakking te staan, net als de toegevoegde ingrediënten. Thee met een smaakje kun je bij de dagelijks aanbevolen hoeveelheid thee tellen, alle drankjes die louter aftreksels van kruiden of bloemen zijn niet.

Matcha

Om het verhaal even wat ingewikkelder te maken is er ook nog matcha. Matcha is een groene thee afkomstig uit Japan en China. Het is thee in poedervorm, gemaakt van gestoomde en gedroogde theebladeren. Omdat je feitelijk de gemalen theebladeren en geen aftreksel van theebladeren drinkt claimen gezondheidsgoeroes dat het een superfood is, supergezond, vanwege het hoge aantal antioxidanten. Daarom rukt matcha al jaren op. Er zijn tegenwoordig zelfs matcha-cappuccino (met melk in plaats van water), matcha-ijs en matcha-smoothies. Probleem is alleen dat de gezondheidseffecten van groene en zwarte thee weliswaar bewezen zijn, maar de toegevoegde waarde van matcha niet. Zoals gezegd betekent het hoge aantal antioxidanten op zich niets. De ene antioxidant is de andere immers niet.

Plantengifstoffen

Overigens is het overschrijden van de geadviseerde hoeveelheid zwarte en groene thee ook niet goed. Meer dan vier koppen groene thee kunnen bijvoorbeeld de werking van bepaalde medicatie beïnvloeden. Verder kunnen in thee en kruidendrank door vervuiling tijdens het oogsten per ongeluk plantengifstoffen voorkomen, zoals pyrrolizidine alkaloïden. Zij zijn slecht voor je lever en mogelijk kankerverwekkend. Daarbij zitten in drankjes met venkel, anijs en kaneel van nature de plantengifstoffen allylakoxybenzenen. In infusie met zoethout, waaronder sterrenmix, zit de natuurlijke plantengifstof glycyrrhizine. Gemiddeld bevat zoethoutdrank 200 milligram glycyrrhizine per liter. Teveel zoethout kan je zouthuishouding ernstig verstoren, ervoor zorgen dat je tijdelijk vocht vasthoudt en je bloeddruk verhogen. Af en toe een kopje van deze drank kan geen kwaad. “Alles met mate”, zei mijn moeder vroeger, “dan kun je je geen buil vallen.” Niet almaar thee- of infusiebuiltjes dus om het lichaam van vocht te voorzien. Wissel af met andere dranken zoals water, gefilterde koffie en zuivel.

Tekst: Mariëtte van Beek
Illustratie: Mikki de Goede

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Is metabool flexibel onze natuurlijke staat van zijn?

Geschreven door

Dat je als mens nooit uitgeleerd bent, bleek maar toen ik het boek van dr. Mindy Pelz, ‘Fast like a girl’ las. Er ging een wereld voor me open en er vielen een hoop puzzelstukjes op zijn plek.

Als grote fan van koolhydraatarm eten heb ik namelijk altijd ervaren dat dit voedingspatroon voor vrouwen niet persé goed werkt, in ieder geval niet structureel. Dit boek legde precies uit waarom dit zo is én wat dan wel werkt. Eén van de principes die werd toegelicht in het boek is metabool flexibel, die ik voor dit artikel zal toelichten én natuurlijk hoe je daar voor jezelf winst mee kan behalen.

Voor al deze informatie is een natuurlijk voedingspatroon belangrijk. Geen bewerkte producten en zo min mogelijk bewerkte koolhydraten en suikers.

Twee soorten verbranding

Ik heb hier al meerdere artikelen over geschreven, maar toch even een korte opfrisser voor wie dit nog niet weet. Het lichaam kent twee bronnen van energie, van brandstof. Wat wij in de Westerse wereld kennen en waar we bijna allemaal in leven is de verbranding van koolhydraten, in het lichaam is de brandstof hiervan glucose. De andere verbranding is die waar je met koolhydraatarm/ketogeen eten naar streeft heet ketose, de verbranding van vetten en de brandstof ketonen.

Eet je een koolhydraatrijk voedingspatroon dan verbrand je dus glucose; eet je een koolhydraatarm voedingspatroon dan verbrand je ketonen. En dan heb je nog ‘de gulden middenweg’ en die heet metabool flexibel.

De gulden middenweg

Op het moment dat je metabool flexibel bent ga je bewust, voor jouw gezondheidssituatie passend, van verbrandingen wisselen. Je leeft bijvoorbeeld enkele weken in suikerverbranding en vervolgens weer naar vetverbranding.

Beide verbrandingen hebben hun voor- en nadelen en door dit af te wisselen kun je optimaal gebruik maken van de voordelen van beiden. De voornaamste voordelen van suikerverbranding zijn het naar beneden brengen van het stresshormoon cortisol en het optimaal voeden van je darmen. Terwijl de voordelen van vetverbranding zijn het boosten van je energiepeil, vet verbranden en het op gang brengen van een fysieke detox.

Er wordt zelfs gedacht dat metabool flexibel onze natuurlijke staat van zijn is, omdat vanuit de oertijd gezien fases van feast (suikerverbranding) met periodes van famine (vetverbranding) zich afwisselden op basis van de beschikbaarheid van voedingsmiddelen.

Voor elke situatie een ideale aanpak

Voor vrouwen is er een ideale aanpak hiervoor die samenloopt met je cyclus. Er is een specifieke wisselwerking tussen insuline, cortisol en de vrouwelijke sekshormonen oestrogeen & progesteron. Wat maakt dat elke fase in de cyclus van een vrouw een andere aanpak vraagt. In de fases dat je oestrogeen opbouwt (dag 1 – 10 van de cyclus) is het belangrijk niet teveel insuline (glucose, koolhydraten) te hebben want dit zit de aanmaak van oestrogeen in de weg en is dus koolhydraatarme voeding ondersteunend. Terwijl in de progesteron opbouw (een week voor de menstruatie) en tijdens de ovulatie juist cortisol funest is en je beter in suikerverbranding kunt zijn. Dit geldt ook specifiek voor vrouwen die in de overgang zitten, omdat dit helpt om je hormonen zoveel mogelijk op orde te houden én eventuele overgangsklachten te verminderen.

Vrouwen na de overgang kunnen naar eigen inzicht fases van suikerverbranding en vetverbranding afwisselen. Dit kan je op wekelijkse, tweewekelijkse of maandelijkse basis doen. Het is goed om hierin af te wisselen zoals ik hieronder zal uitleggen. Na de overgang heb je ook nog oestrogeen nodig en gebruikt het lichaam de vetcellen om oestrogeen aan te maken. Dit is ook de reden dat je vaak aankomt na/tijdens de overgang, door gebruik te maken van de twee verbrandingen kun je je lichaam in je hormoonhuishouding beter ondersteunen en afvallen op een gezonde manier stimuleren.

Voor mannen is het makkelijker, die hebben slechts één hormoon om rekening mee te houden, testosteron. In fases van vetverbranding wordt er meer cortisol (stresshormoon) geproduceerd en dit zit de aanmaak van testosteron in de weg. Langdurig koolhydraatarm eten kan dus voor lager testosteron zorgen. Voor mannen is metabool flexibel dus een manier om testosteron optimaal te stimuleren.

Ondersteunen met vasten

Wil je bijvoorbeeld afvallen, je darmbalans herstellen of je immuunsysteem optimaal inzetten voor ziektes. Dan kun je de fases van vetverbranding combineren met vasten. Je kan intermittent fasting doen, waarbij je ergens tussen de 13 en 18 uur per dag niet eet. En je kunt een langere vast doen van 24, 36 of zelfs 72 uur, waarbij autofagie op gang komt, dit is een proces van celvernieuwing die je gezondheid enorm kan ondersteunen.

Het is goed voor je lichaam om zowel in de duur van het vasten, als de fases van vet- en suikerverbranding te variëren. Hiermee breng je een gezonde stress op gang, hormese, waardoor je lichaam op een goede manier wordt uitgedaagd. Dit is ook effectief als je met je gezondheidsdoelen op een plateau terecht komt om jezelf weer een zetje te geven.

De komende tijd zal ik meer delen over metabool flexibel aangezien ik hier zelf nu mee aan het experimenteren ben. Volg www.greentwist.nl om meer informatie hierover te ontvangen.

Tekst: Iris Heuer
Beeld: Floris Heuer

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Zoek iets wat bij je past als je wilt (want moet) afvallen

Geschreven door

Veel mensen zijn te dik, te vet om preciezer te zijn. Juist dat te vet zijn veroorzaakt problemen. Zoals suikerziekte. Dan zijn er slimme fabrikanten die daarvoor medicijnen ontwikkelen, waarmee je de teveel ingenomen suiker snel weer uitplast. “Bizar”, vindt cardioloog Remko Kuipers. Hij gaf er dinsdagavond een webinar over, in samenwerking met Hartpatiënten Nederland.

Afvallen is belangrijk, als je te dik bent. “Maar ga dan niet rennen, als je 110 kilo weegt”, zei Remko. “Begin dan met iets wat bij je past. Bijvoorbeeld meer slapen. Ook daar val je van af. En slapen werkt goed tegen de stress, die slecht is voor het hart. In plaats van te gaan rennen om af te vallen kun je dus beter beginnen met eens goed te gaan slapen.

Voortrekker

Remko begon zijn carrière met een opleiding tot apotheker. Dat is hij ook geworden. Daarna ging hij onderzoek doen naar evolutionaire geneeskunde. Zeg maar bekijken wat de oermensen aten, de prehistorische jagers en verzamelaars dus, en wat er sindsdien aan het voedingspatroon is veranderd. Vervolgens werd hij arts en uiteindelijk cardioloog met als aandachtsgebied preventie. “Dat is een nog ongeboren kindje”, zei hij. “Ik ben een van de voortrekkers daarvan.”

Want de meeste, of bijna alle, cardiologgen lijken nauwelijks geïnteresseerd in preventie. Ze hebben vooral geleerd om pillen voor te schrijven. “Ik loop te ver voor de troepen uit”, denkt Kuipers. “Ik moet soms heel ver achterom kijken om nog iemand te zien. Mijn vakgebied is in de huidige gezondheidszorg (een schadeverzekering) helaas moeilijk te implementeren.”

Een legio medicijnen

“Er zijn mensen die speciaal voor mij komen. Ze zoeken mijn ervaring op over aanvliegroutes naar gezond leven, en hoe je iemand kunt beïnvloeden om dat te bereiken. De meeste cardiologen hebben niks geleerd over leefstijl. Ze kennen de toepassing van legio medicijnen, maar hebben slechts één oneliner over leefstijl geleerd: minder eten en meer bewegen. That’s it.”

Fastfood

In ons land is veel mis waar het gaat om voeding. Kuipers wijst op de volgens hem “vreselijke reclames voor ongezonde voeding.” Want vrijwel alles wat uit een pakje komt is on- of tenminste minder gezond, zei hij. Want bij bewerking worden vaak ongezonde stoffen toegevoegd (geur-, smaak, kleur- en conserveringsstoffen) en gezonde actief of passief verwijderd (vezels, vitaminen, mineralen) waardoor bewerking er bijna altijd toe leidt dat een product minder gezond wordt.

“Zeker de ziekste mensen zouden moeten proberen te stoppen met fastfood eten. Te vaak zie ik juist mensen met overgewicht drie keer per dag naar de Macdonalds gaan. Om uiteindelijk de puntjes op de i te zetten kan het daarna ook nuttig zijn om minder granen en zuivel te consumeren. Want ook die zijn niet zo gezond als groente en fruit, waar vrijwel elke Nederlander te weinig van eet. Granen en zuivel staan weliswaar in de Schijf van Vijf. Maar die is ook ingegeven door lobby en overbevolking (de noodzaak om een wereldbevolking van 8 miljard mensen te voeden).

“Er zou ook minder btw moeten worden geheven op groente en fruit. Het is slap dat de politiek daarin geen stappen maakt. En er moet een suikertaks komen. En dat mag pijn doen, want pas dán gaan mensen nadenken. Pas dan zullen ze wellicht een appel kopen in plaats van een blikje cola.

Koolhydraatarm

Wees ook voorzichtig met koolhydraatarm of keto eten. Dat kan slecht zijn voor de darmflora, want die leeft van vezels. Een van de deelneemsters aan het webinar liet ook weten dat bij haar het prikkelbare darmsyndroom (PDS) ontstond na het langdurig volhouden van een dieet dat koolhydraatarm was.

Suiker

“Het gaat om de vraag hoe snel suiker wordt opgenomen in het bloed”, zei Remko. “Suikers uit groenten en fruit worden maar langzaam opgenomen, uitgesmeerd over een langere periode. Ga je echter witte pasta, aardappelen of frisdranken nuttigen, dan wordt de suiker snel in het bloed opgenomen. Dat veroorzaakt een piek van suiker, waarop de alvleesklier razendsnel gaat overreageren, en dat kan zorgen voor een ‘compensatoire’ hypo, ofwel weer een hongergevoel, en zo blijf je maar eten en dikker worden. Bovendien zijn die pieken giftig, verhoogde suikerwaarden leiden tot hart- en vaatziekten en kanker.”

Red Bull

“Redbull kan hartritmestoornissen veroorzaken. Bovendien zit het zo vol suiker en andere stoffen dat het rampzalig is voor het glazuur van je tanden. Frisdrank voegt ook helemaal niks toe een je gezondheid: het zijn suikerbommen. Als je suikerhoudende frisdrank drinkt jojo je qua bloedsuikerspiegel heen en weer tussen overmatige calorie-inname en hypo’s. Je kunt beter eiwitten en vet eten, ook als snack.

Ook denken veel mensen dat een glaasje appelsap of sinaasappelsap erg gezond is. ‘Helaas’, aldus Kuipers. “Een appel is gezond, maar ga je die uitpersen, dan verdwijnen de vezels en hoef je niet meer te kauwen. Ofwel: je fruit wordt snoep, en je krijgt alsnog die ongezonde suikerpiek in je bloed. Het gezondheidseffect van de vrucht is dan misschien wel helemaal tenietgedaan.”

Olijfolie – en niets anders

Kuipers waarschuwde tijdens het webinar ook voor zonnebloemolie, pindaolie en sla olie. Daar zit teveel Omega-6 vet in, en we hebben vaak al teveel omega-6 in ons bloed, waardoor we het risico op hart- en vaatziekten vergroten. “De gezondere keuze is olijfolie”, aldus Kuipers. “Gebruik geen andere olie!”

Verder zei hij dat je niet teveel brood moet eten. “En smeer er niet teveel op, liefst geen boter. Dat levert alleen maar extra calorieën op. En áls het echt moet, gebruik dan in ieder geval zo min mogelijk want geen enkele boter is in feite gezond.”

Hij waarschuwde herhaaldelijk voor overgewicht. “Dan stapelt zich steeds meer vet in de lever en de alvleesklier op, wat uiteindelijk leidt tot suikerziekte.” Afvallen is het devies. Minder eten, maar vooral anders en minder vaak eten, meer bewegen, maar dan op jouw manier, geen calorieën drinken, voldoende slapen, stress-reductie en het onderhouden van sociale contacten. Al die factoren dragen bij aan een gezonde leefstijl en helpen bij afvallen.

Alcohol

Is alcohol een risico? Ja en nee. Wie een enkel glaasje per week of zelfs per dag drinkt hoeft zich niet teveel zorgen te maken over hart- en vaatproblemen. Hooguit over het extra risico op kanker. Dat dan weer wel. Maar veel andere factoren zijn veel gevaarlijker voor het hart en de vaten, weet Remko. Zoals je cholesterol, suikerziekte, roken, luchtvervuiling, stress, te weinig slaap, te weinig beweging. Alcohol valt bij deze factoren in het niet, zei hij dinsdag.

”De crux is: we moeten medicijnen proberen te vervangen door een gezond leven. Als je bijvoorbeeld flink afvalt, kun je met heel veel van je medicijnen voor bijvoorbeeld suikerziekte en een hoge bloeddruk stoppen”, noemde hij als voorbeeld uit een artsenpraktijk. “Pillen zijn vaak niets anders dan het behandelen van onze ongezonde leefstijl. Een nieuw suikermedicijn is er bijvoorbeeld op gericht om de suiker die je teveel eet, snel weer uit te plassen. Een ander op het remmen van onze eetlust. Een soort ‘castratie van je eetlust.’ We lossen de ene hoofdzonde (gula) op met een andere (acedia). Dat is toch waanzin! Bizar!”

Elektrische fiets

Kijk ook eens wat meer naar de verhouding tussen vet en spieren, zei hij. “We hebben bijna allemaal spiertekort (sarcopenie). We zitten teveel en bewegen te weinig. Een tekort aan spieren leidt ook tot suikerziekte. Daarom is het bijvoorbeeld best zorgwekkend dat zoveel jonge mensen op elektrische fietsen rondrijden.”

Boeken

Kuipers schreef twee boeken over zijn bevindingen: Oerdieet en Oergezond (hier te bestellen). Aanraders voor wie gezond wil (gaan) leven!