The dark art of manipulation: het elimineren van het Geneesmiddelenbulletin

Dr. Dick Bijl, oud-huisarts-epidemioloog

De titel van dit artikel is ontleend aan een hoofdstuk in het boek van de Engelse arts en hoogleraar Graham Dukes, Pharmaceuticals, Corporate Crime and Public Health, dat gaat over hoe de farmaceutische industrie te werk gaat om zoveel mogelijk macht en invloed te krijgen in de farmaceutische sector.1

Ik heb het geschreven vanwege het stopzetten van de overheidssubsidie voor het  Geneesmiddelenbulletin.

De achtste poging van de overheid om van het Geneesmiddelenbulletin af te komen, is eindelijk gelukt. De ambtenaren van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kunnen tevreden zijn, terwijl de farmaceutische industrie in zijn vuistje lacht.

Geschiedenis van medicijnbulletins

Consumentenorganisaties speelden een belangrijke rol bij het oprichten van medicijnbulletins. In de VS werd in 1958 het eerste onafhankelijke medicijntijdschrift, The Medical Letter, opgericht. Ook in de VS richtte de consumentenorganisatie Public Citizen het tijdschrift Worst Pills Best Pills op. Eminente mensen zoals Sidney Wolfe en Ralph Nader liepen voorop.

In veel andere landen werden dergelijke tijdschriften ook opgericht. In 1967 richtte het ministerie van Sociale Zaken in Nederland het Geneesmiddelenbulletin  op, omdat het van mening was dat artsen onafhankelijke informatie over medicijnen nodig hadden.

Duistere krachten

Vanaf het begin waren wereldwijd duistere krachten aan het werk om de bulletins te neutraliseren. Graham Dukes beschreef in detail hoe dit wordt gedaan. Het komt neer op lobbyen en het propageren van laster om tegenstanders van de marketingboodschappen van de industrie in een kwaad daglicht te stellen. Het helpt daarbij enorm dat ambtenaren geen inhoudelijke kennis van zaken hebben, waardoor lobbyen zich buitengewoon loont.2

De overheid, en in het bijzonder het ministerie van Volksgezondheid, bleef zich inspannen om het Nederlandse Bulletin uit te schakelen. Leden van de neoliberale partij VVD, secretaris-generaal van het ministerie van VWS (Hugo Hurts) en oud-ministers (Hans Hogervorst, Edith Schippers) van Volksgezondheid deden hun uiterste best. Uiteindelijk lukte het met een minister van de ultrarechtse partij PVV om het bulletin de genadeklap te geven.

Persoonlijke ervaring

Ik ben zo’n 22 jaar betrokken geweest bij het bulletin, eerst als redacteur later als hoofdredacteur, en heb aan den lijve ondervonden hoe manipulatief de ambtenaren van het ministerie werkten. Voortdurend liegen en bedriegen, zich bemoeien met het redactionele proces, geen financiële compensatie bieden voor inflatie, klagen over het salaris van de hoofdredacteur, niet bereid zijn het bulletin financieel te ondersteunen zodat we niet over medische hulpmiddelen konden schrijven, en geen archief bijhouden van de geschiedenis van het bulletin waren de belangrijkste tactieken die ze toepasten.

De papieren editie moest in 2017 volgens het ministerie van VWS om financiële redenen worden stopgezet, wat voor mij onacceptabel was omdat ik het zag als het visitekaartje van het bulletin. Op eigen benen staan, eventueel met een kleinere oplage maar zonder inmenging van ambtenaren was mijn idee om verder te gaan. Het bestuur was hier geen voorstander van, het meende de ambtenaren ervan te kunnen overtuigen dat zij toch een overheidstaak moesten uitvoeren in overeenstemming met de redenen van de oprichting van de bulletin. Dat leek mij een zinloze manier met betrekking tot het eindeloze liegen en bedriegen van het ministerie. In juni 2017 had ik er genoeg van en besloot ik terug te treden als hoofdredacteur. Het feit dat het nu mis is gegaan, is betreurenswaardig, maar was onvermijdelijk en te voorzien. Jarenlang lobbywerk van de industrie bij het ministerie van VWS betaalt zich uiteraard uit.

Ik had het gevoel dat Nederland een derdewereldland was geworden waar de farmaceutische industrie overal aan de touwtjes trekt. Onze medicijnen zijn nu (een van) de belangrijkste doodsoorzaken in westerse landen, zelfs vóór kanker en hartaandoeningen.3 4 Dit is het gevolg van onvoldoende toezicht en controle door overheden, waardoor onze regelgevende instanties op het gebied van medicijnen veel te industrievriendelijk zijn geworden.

International Society of Drug Bulletins

In 1985 werd de International Society of Drug Bulletins (ISDB) opgericht door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Europese Gemeenschap. Het doel was om onafhankelijke informatie over medicijnen beter beschikbaar te maken voor voorschrijvers en apothekers en om rationele farmacotherapie, ook wel evidence-based medicine genoemd, te bevorderen. In 2005 bracht de ISDB, in samenwerking met de WHO, een handboek uit dat organisaties in staat stelde medicijnbulletins te starten of te versterken.5

Inmiddels bestaan er in verschillende landen geen onafhankelijke bulletins meer, bijvoorbeeld in België (Minerva opgeheven), Nederland en in Spanje. In het Verenigd Koninkrijk werd het Drug and Therapeutics Bulletin jaren geleden opgenomen in de British Medical Journal Group, wat het voortbestaan ervan garandeert. In de Scandinavische landen en in Afrika bestaan dergelijke tijdschriften niet, en in Azië hebben maar weinig landen ze.

Conclusie

De COVID-19-pandemie heeft duidelijk gemaakt dat onafhankelijke informatie over medicijnen en vaccins essentieel is voor burgers, voorschrijvers en apothekers. Het is erg belangrijk om hierin te investeren voor het welzijn van de mensen. Maar helaas realiseren veel artsen, apothekers, politici en ambtenaren zich dit niet.

Literatuurreferenties
  1. Dukes G, Braithwaite J, Moloney JP. The dark art of manipulation, the industry and its puppets. In: Pharmaceuticals, Corporate Crime and Public Health. Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK, 2014.
  2. Corporate European Observatory (2012), ‘Divide & conquer: a look behind the scenes of the EU pharmaceutical industry lobby’, available at http:/ /www.corporateeurope.org/sites/default/files/28 March 2012 DivideConquer. pdf.
  3. Institue for Scientific Freedom, Copenhagen: https://www.scientificfreedom.dk/strategy/
  4. Lexchin J, Bijl D. The future of the regulating authorities. In: Pandemic Chaos and beyond. On the right track? Utrecht: private, 2024.
  5. Starting or strengthening a Drug Bulletin. A Practical Manual. 2005.

 

 

Brief aan fractievoorzitters in Tweede Kamer over Geneesmiddelen Bulletin

 

Hartpatiënten Nederland heeft in een brief aan de fractievoorzitters in de Tweede Kamer een vurig pleidooi gehouden om de jaarlijkse subsidie voor het Geneesmiddelen Bulletin te behouden. Dit blad, kortweg Ge-Bu genoemd, moet er noodgedwongen mee stoppen. Omdat het ministerie van voormalig minister Fleur Agema (PVV) de stekker uit de subsidie trok. Daarmee verliest Nederland het enige tijdschrift dat onafhankelijke en objectieve wetenschappelijke informatie geeft over de werking van medicijnen en medische hulpmiddelen. Waarmee we zijn overgeleverd aan de onbetrouwbare informatie door de farmaceutische industrie met een hoog “wij-van-wc-eend”-gehalte.

Klik hier om de brief te lezen.

Leefstijlverandering maakt tweede ingreep bij boezemfibrilleren vaak overbodig

Een gezonde leefstijl kan het verschil maken tussen één succesvolle eerste ingreep of een noodzakelijke tweede behandeling voorafgaand aan een zogeheten ablatiebehandeling voor boezemfibrilleren. Patiënten die hun leefstijl verbeteren vóór een katheterablatie hebben tot 45 procent minder kans hebben op een tweede ingreep. Soms zorgt een leefstijlaanpassing er zelfs voor dat er geen behandeling meer nodig is, blijkt uit onderzoek in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.

Een ablatie wordt gepast bij ernstige hartritmestoornissen, wanneer medicijnen niet voldoende werken. Bij die ingreep worden er middels elektrische pulsen hartspiercellen lam gelegd die de ritmestoornis veroorzaken.

Succesvol

Het onderzoek vond plaats op initiatief van de Eindhovense cardioloog en hoogleraar Lukas Dekker. “Een ablatie helpt ongeveer zeventig procent van deze patiënten na een eerste ingreep van de klachten af”, legt Dekker uit. “Die overige dertig procent heeft een tweede ingreep nodig. Uit de groep bij wie we de leefstijl eerst aangepakt hebben, is maar liefst 82 procent van de ingrepen meteen succesvol. En sommige gevallen zagen patiënten af van een ingreep omdat de hartritmestoornis verdwenen was.”

Bewustwording

Volgens Dekker is het moment waarop een patiënt wordt aangemeld voor een ablatie ideaal om bewustwording te creëren. “Dat is het moment waarop je iemand kunt raken met het belang van leefstijl. Niet met een belerend vingertje, maar vanuit de urgentie van een behandeling.”

Mis het niet! Wilt u als eerste het uitgebreide artikel uit Hartbrug Magazine 3/4 lezen? Laat uw e-mailadres achter en ontvang de nieuwste uitgave automatisch in uw inbox zodra deze verschijnt.

 

Roken veroorzaakt meer dan alleen longkanker, stop dus snel!

Op de pakjes staan afschuwelijke afbeeldingen van mensen met longkanker – het helpt niks. Maar roken en vapen veroorzaken meer dan alleen longkanker of hart- en vaatziekten. Denk ook aan een slechtere wondgenezing, bijvoorbeeld na een operatie. Of bijvoorbeeld aan het feit dat baarmoederhalskanker harder kan toeslaan bij rokers? En wel omdat je lichaam het HPV-virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt minder doeltreffend aanpakt.

En zo zijn er meer aandoeningen die indirect kunnen samenhangen met roken. Gynaecoloog-oncoloog Erica Werner van het MUMC besteedde er onlangs aandacht aan in De Limburger, vooruitlopend op 31 mei, de wereld anti-tabaksdag. Roken, stelt ze, is geen loterij met maar één hoofdprijs (longkanker). Er zijn meerdere prijzen te behalen, op allerlei andere gebieden in je lijf. En zo’n prijs wil je écht niet hebben.

“Overgewicht en roken leiden tot meer risico op het ontwikkelen van ziektes in veel verschillende organen, ziektes die behoren tot mijn vakgebied, maar ook tot dat van mijn collega’s”, schrijft ze in de krant. “Rokers, zelfs mee-rokers, hebben een sterk verhoogd risico op longkanker, maar daarnaast ook op chronische longklachten en een hartinfarct.” Maar er is meer.

“Als je als (jonge) vrouw naar de gynaecoloog verwezen wordt na een afwijkend uitstrijkje, dan ligt er bijna altijd een HPV-virusinfectie aan ten grondslag. Het is een infectie die het lichaam moeilijker opgeruimd krijgt als je roker bent. De kans dat dit niet (zo snel) lukt en het virus problemen kan veroorzaken, is bij rokers echt groter dan bij niet-rokers.”

Stoppen met roken geeft volgens haar de mogelijkheid zelf iets aan je herstel te doen. Je lichaam kan het virus dan beter opruimen. Ook hier geldt: Voorkomen is beter dan genezen. Preventie betekent hier: niet roken of vapen, of stoppen met roken of vapen.

Het digitale Hart & Leefstijl Café: Bijwerkingen van Medicatie

Hartpatiënten Nederland nodigt u van harte uit voor ons digitale Hart & Leefstijl Café, waarin we dit keer dieper ingaan op de bijwerkingen van medicatie. Dit is een waardevolle gelegenheid om meer inzicht te krijgen in de effecten en mogelijke bijwerkingen van medicijnen en om al uw vragen hierover te stellen.

Wat kunt u verwachten?

Op woensdag 11 juni om 19:30 uur gaat cardioloog Remko Kuipers met deelnemers in gesprek over de bijwerkingen van hartmedicatie. Tijdens ons digitale café bent u in de gelegenheid om alles te kunnen vragen wat u wilt weten over bijwerkingen en welke alternatieven er misschien zijn. Heeft u alles wel echt nodig wat u slikt? Is het middel erger dan de kwaal? Zijn er alternatieve mogelijkheden met natuurlijke producten of zijn er complementaire geneeswijzen?

Waarom deelnemen?
  • Ontdek meer over bijwerkingen van hartmedicatie.
  • Krijg praktische tips
  • Stel uw vragen live of van tevoren via een e-mail naar: info@hartpatienten.nl
Aanmelden

Deelname is gratis, maar aanmelden is noodzakelijk. Er zijn een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, dus wees er snel bij en verzeker uzelf van een plek!

We kijken ernaar uit u te verwelkomen op woensdag 11 juni om 19:30 uur in ons digitale Hart & Leefstijl Café!

Aanmelden? Klik hier.

Heb jij een hartziekte en ervaringen met anticonceptie? Deel ze met ons! ❤

Als vrouw met een hartziekte kan het kiezen van anticonceptie lastig zijn. Er is geen standaard antwoord en de ervaringen kunnen verschillen. Daarom willen we, in samenwerking met de Hartstichting, onderzoeken hoe we de voorlichting en begeleiding kunnen verbeteren. Graag horen we jouw ervaring met het kiezen van de juiste anticonceptie!

Doe mee aan ons onderzoek!

We willen weten hoe jij het hebt ervaren om anticonceptie te kiezen, zowel de positieve als de negatieve kanten. Wat ging goed? Wat was moeilijk? Hoe was begeleiding vanuit jouw behandelend arts? We organiseren gesprekken met vrouwen die een hartziekte hebben. We vragen wat zij belangrijk vinden bij het kiezen van anticonceptie en hoe zij de zorg (hebben) ervaren.

Waarom is dit belangrijk?

Door je ervaringen te delen, help je ons om betere adviezen te ontwikkelen die vrouwen met hartziekten helpen om samen met hun zorgverlener de juiste keuzes te maken over anticonceptie.

Wil jij meedoen?

Meld je dan nu aan voor ons onderzoek door te mailen naar haven@erasmusmc.nl of meld je aan via het aanmeldformulier: https://forms.office.com/e/YeKTui4KuW
Samen kunnen we de voorlichting en begeleiding rondom anticonceptie voor vrouwen met een hartziekte verbeteren!

App waarschuwt hartpatiënten: maak even een ommetje!

Het begint met een bliepje en dan de melding: “Hallo, het is vandaag lekker weer. Misschien kun je een ommetje gaan maken?” Best handig zo’n app. Zeker voor mensen die een hartinfarct hebben gehad. De mensen die deze nieuwe app Timely mochten testen, zijn er best tevreden over, schrijf dagblad Trouw.

Uit onderzoek is gebleken dat een jaar na de hartrevalidatie de positieve effecten daarvan geleidelijk weg ebben. Mensen neigen ertoe terug te vallen op oude gewoonten, die vaak ongezond zijn.

En dat terwijl gezond leven tussen de 80 en 90 procent van de hartinfarcten voorkomt, weet universitair docent Mirela Habibovic van de Universiteit Tilburg. Mede door haar onderzoek werd de app Timely ontwikkeld, die hartpatiënten ertoe aanspoort fit te blijven.

Stappenplan

“Hey, je hebt gisteren je stappendoel niet gehaald, misschien kun je vandaag even gaan wandelen?”, krijgen mensen de oproep om in beweging te komen. Dat gebeurt om de dag. Mensen worden geprezen als ze hun stappendoel haalden, en krijgen een aanmoediging als dat niet het geval was.  Het hielp, mensen die de app gebruiken maken vaker een wandeling, aldus de onderzoekster in Trouw.

Bovendien doet de app persoonlijke aanbevelingen waarbij ook kunstmatige intelligentie een rol speelt. Dat is handig, want de app maakt mensen ervan bewust hoeveel ze (soms te weinig) bewegen.

Kinderziekten

Er bleken wel nog wat kinderziektes te bestaan bij het testen van de app. Updaten lukt niet altijd goed, en mensen vonden de meldingen nogal eens ouwbollig. “Ik weet zelf ook wel dat het mooi weer is”, reageert een deelnemer aan het onderzoek.

Na de zomer wordt duidelijk of de app op de markt komt. Een app, waarin Europa overigens al miljoenen investeerde.

Ziekenhuis Nijmegen verbreekt banden met cardiologen

Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen heeft nu echt de knoop doorgehakt. Vijf cardiologen moeten het veld ruimen. De kwaliteit van de hartzorg zou volgens het ziekenhuis bij deze cardiologen niet in goede handen zijn. Ook de betaalbaarheid en de kwaliteit zouden in het geding zijn. Dat was voor het ziekenhuis aanleiding om de banden met de cardiologen te verbreken.

Al in april had het ziekenhuisbestuur besloten dat de vijf moesten vertrekken. Maar voor het zover was, moest eerst een procedure worden doorlopen. Er moesten nog adviezen komen van cliëntenraad, ondernemingsraad, verpleegkundige staf en medische staf.

Het ziekenhuis had op cardiologie al het heft in handen genomen. Dat was eind vorig jaar. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) constateerde dat CWZ de zaken niet op orde had. Je kon niet goed terugvinden hoe het zat met de betalingen van leveranciers van medische hulpmiddelen. Dat maakte het ziekenhuis verdacht: was hier sprake van belangenverstrengeling?

Buiten medeweten van het ziekenhuis zouden de cardiologen in vijf jaar tijd een slordige 2,7 miljoen euro van leveranciers hebben binnen geharkt. Met het ingrijpen op cardiologie komt volgens het ziekenhuis een einde aan jarenlange conflicten.

Het ziekenhuis heeft tijdelijke cardiologen ingezet om wachtlijsten niet te laten oplopen.

Bekijk nu het digitale Hart & Leefstijl Café

Op donderdag 8 mei vond het digitale Hart & Leefstijl Café plaats. Allereerst willen wij alle deelnemers HARTelijk bedanken voor hun aanwezigheid. We kijken terug op een geslaagde avond. Wilt u dit terugkijken of het delen met anderen? Dat kan!

Kijk het hier terug

Tijdens dit digitale café gingen wij in gesprek met cardioloog Remko Kuipers, die het belang van een gezonde leefstijl benadrukt en veel praktijkvoorbeelden en bruikbare tips gaf. Ook werden er veel vragen gesteld en deelden mensen hun persoonlijke ervaringen.

De eerstvolgende editie vindt plaats op woensdag 11 juni om 19.30 uur.

Aanmelden? Klik hier

Wees er snel bij, aanmelden is noodzakelijk en er zijn een beperkt aantal plaatsen! Tot woensdag 11 juni!

Ons hart klopt voor alle hartpatiënten. Nu en in de toekomst. Helpt u ons?

Het delen van objectieve en onafhankelijke informatie vormt de basis van onze dienstverlening. Dat betekent gratis toegang tot alle openbare informatie op de website, inschrijven voor de digitale nieuwsbrief én deelname aan het forum voor contact met hartgenoten! Ook kunnen donateurs gratis deelnemen aan al onze webinars. Inschrijven kan hier.

Daarnaast bieden we extra voordelen voor iedereen die de stichting ook financieel een warm hart toedraagt. Mogen we u ook verwelkomen als vriend, abonnee, supporter of steunt u ons liever met een losse gift?

Lees nu de nieuwste editie van Hartbrug Magazine!

Lees nu de nieuwste uitgave van Hartbrug Magazine! Hierin vindt u het bijzondere verhaal van voormalige shorttrackster Yara van Kerkhof. Op haar zevende onderging ze een openhartoperatie, maar daar heeft ze zich in haar schaatscarrière nooit door laten tegenhouden. Tevens deelt cardiothoracaal chirurg Jelena Sjatskig haar verhaal. Op haar veertiende kwam ze als asielzoeker vanuit Azerbeidzjan naar Nederland. Keihard deed ze haar best om haar droombaan te kunnen bemachtigen.

Daarnaast kunt u ook tips vinden over gezonde hartvoeding. Zoals bij elke uitgave is cardioloog Remko Kuipers ook aan het woord. Dit keer vertelt hij over de schadelijke effecten van meeroken.

Benieuwd naar wat er nog meer te lezen is?

Vraag hier een gratis proefexemplaar van het Hartbrug Magazine aan.

Donateurs ontvangen Hartbrug Magazine elke 2 maanden. Dit magazine ook ontvangen? Word hier donateur. Bij de keuze vriend/vriendin ontvangt u het magazine digitaal, bij abonnee en supporter ontvangt u het op de deurmat.