Honderdplussers op Sardinië

Geschreven door

 

De inwoners in het noorden van Sardinië lopen tot wel 15 kilometer per dag, eten gezond en hebben een groot sociaal netwerk. Is dit waarom deze regio zoveel 100-plussers telt en relatief weinig hartpatiënten? We reizen af naar het mooie Italiaanse eiland, op zoek naar het geheim van deze eilandbewoners. Dit kunnen wij van ze leren.

In sommige delen van de wereld worden de mensen heel oud. Veel ouder dan elders. En ook nog eens met relatief weinig ouderdomskwalen. Deze ‘Blue Zones’ tellen de hoogste percentages honderdplussers ter wereld. Ook op het prachtige Italiaanse eiland Sardinië – om precies te zijn het noordelijke deel van de provincie Ogliastra – vind je zo’n Blue Zone.

We ontmoeten er wetenschapper Gianni Pes, die verbonden is aan de Universiteit van Sassari en onderzoek doet naar de leef- en eetgewoonten van de lokale bevolking. Pes ontdekte de Blue Zone zo’n twintig jaar geleden, toen hij als epidemioloog de sterfelijkheid op Sardinië bestudeerde. Hij zag dat er een veel groter deel van de bevolking aanzienlijk ouder werd dan elders op Sardinië. Deze mensen blijven tot op hoge leeftijd fit, en hart- en vaatziekten en diabetes komen relatief weinig voor.

Hij kon het eerst niet geloven, want het is een economisch achtergesteld gebied. Ook bijzonder is dat de mannen er gemiddeld net zo oud worden dan vrouwen. In de rest van de wereld worden vrouwen juist ouder. Wat precies het ‘geheim’ is van deze honderdplussers, zijn Gianni Pes en zijn onderzoeksteam nog volop aan het onderzoeken. Maar van een aantal factoren is al wel duidelijk dat ze een belangrijke rol spelen. En daar kunnen wij Nederlanders ons voordeel mee doen.

Veel bewegen

Fysieke activiteit is een van de belangrijkste factoren. ‘In dit deel van Sardinië wonen van oudsher veel schaapsherders. We hebben met activity trackers gemeten dat ze tot wel 15 kilometer per dag lopen, in gebieden met relatief grote hoogteverschillen.’ Die grote cardiovasculaire inspanning is goed voor je hart. ‘Maar’, reageert hij nuchter, ‘we kunnen natuurlijk niet allemaal gaan leven als Sardijnse schaapherders. Wel kun je veel doen om in de buurt te komen. Ik sta zelf elke dag vroeg op om zeven kilometer te snelwandelen, voor ik ga werken.’

Een gezond gewicht

Een gezond gewicht biedt geen garantie op een lang gezond leven. Maar er zijn – dat wijzen ook andere Blue Zones uit – vrijwel geen honderdplussers met zwaar overgewicht. Gianni Pes let zelf ook op de kilo’s. ‘Ik ben bijvoorbeeld radicaal gestopt met het drinken van suikerrijke frisdranken en meer gaan bewegen.’

Een rijk sociaal leven

De bewoners van de Blue Zone in Sardinië hebben ook een sterk sociaal netwerk. ‘Ouderen zijn hier niet eenzaam’, vertelt Pes. ‘Er zijn hier vrijwel geen bejaardenhuizen. Er leven soms vijf generaties in één huis.’

Een gezond, mediterraan eetpatroon

Regelmatig verschijnen er studies die aantonen dat een Mediterraan eetpatroon een beschermend effect heeft bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dat speelt ook zeker een rol in de Sardijnse Blue Zone. Wat opvalt is dat de bewoners veel gefermenteerde voedingsmiddelen eten, zoals een bepaald type zuurdesembrood. Gefermenteerde producten, zoals yoghurt en zuurkool, bevatten ‘goede’ melkzuurbacteriën die bijdragen aan een evenwichtige samenstelling van de bacteriën in je darmen. Ook ‘prebiotische’ groentes, zoals chicorei, artisjok, ui, knoflook en asperges, staan er veelvuldig op het menu. Die zijn eveneens goed voor de darmgezondheid.

Daarnaast eten de Sardijnen veel geitenmelkproducten. Die bevatten boterzuur: een belangrijke energieleverancier van de cellen in de wand van de dikke darm. En ze zweren bij hun dagelijkse glaasje Cannonau. Deze rode wijn heeft een hoog gehalte aan antioxidanten, al vinden we voor het gezondheidseffect daarvan geen echt wetenschappelijk bewijs.

Goede genen

Ook genen spelen een belangrijke rol bij de hoge levensverwachting. De Blue Zone in Sardinië is vroeger getroffen door malaria. Een theorie is dat overlevers van malaria beter ontstekingen kunnen onderdrukken. Dat zou helpen bij het verminderen van plaques (aderverkalking) in de bloedvaten. Hierdoor zijn de bewoners van dit gebied beter beschermd tegen hart- en vaatziekten, al is het effect hiervan lang niet zo groot als de hierboven genoemde factoren, aldus Pes.

Een doel in je leven

‘Zorg ervoor dat je altijd een doel houdt in je leven, ook als je ouder bent’, adviseert Gianni Pes. ‘Blijf nieuwsgierig, leef con passione en train zowel je lijf als je hersenen.’

Heeft de Italiaanse onderzoeker nog meer tips? Pes leunt achterover en denkt diep na. Dan, lachend: ‘Zorg ervoor dat je je humor behoudt. Lachen is gezond.’ Hij heft zijn glas en proost: ‘Akentannos!’ Een Sardijnse wens, legt hij uit. ‘Dat je maar ouder dan 100 mag worden.’

Meer lezen over de Blue Zones?

‘De Blue Zones methode’, van de Amerikaanse auteur Dan Buettner, beschrijft hoe je kunt eten en leven volgens de oudste mensen ter wereld.

Prijs: € 20,-

voor meer artikelen klik hier

Het mysterie van de allergische reactie

Geschreven door

Het aantal mensen met een allergie stijgt ieder jaar. Van de kinderen die nu geboren worden, is zelfs ongeveer de helft er gevoelig voor. En hoewel allergieën niet significant meer voorkomen bij mannen of bij vrouwen, zijn er toch flink wat verschillen tussen de beide seksen.

Zo komt pinda-allergie bijvoorbeeld veel vaker voor bij jongetjes dan bij meisjes, het verschil is zelfs 30%. Opvallend genoeg groeien jongens er wel vaker overheen dan meiden, waardoor de aantallen op 15-jarige leeftijd weer zo goed als gelijk zijn. En op 24-jarige leeftijd hadden de vrouwen de mannen zelfs ingehaald. Hoe dat kan? Daar zijn de wetenschappers nog steeds niet over uit.

Mogelijk zouden hormonen hierbij een rol kunnen spelen. Dat blijkt bijvoorbeeld ook uit de onderzoeken over astma. Astma heeft verschillende vormen, waaronder allergisch astma. Bij deze variant worden mensen benauwd als ze aan bepaalde allergenen (zoals stuifmeel of huisstofmijt) worden blootgesteld. Vrouwen hebben twee keer zo veel kans om allergisch astma te ontwikkelen dan mannen en hebben er bovendien ook veel meer last van. Dit terwijl er in de kindertijd juist meer jongetjes met astma zijn dan meisjes.

Onderzoekers ontdekten vorig jaar dat het mannelijke geslachtshormoon testosteron ervoor zorgt dat er minder van een bepaald type afweercellen in de longen wordt aangemaakt. Hierdoor hebben mannen een kleinere kans op astma-aanvallen. Deze ontdekking is belangrijk, omdat de medicatie voor allergieën op dit moment voor mannen en vrouwen nog hetzelfde is. Als het geslacht van invloed is op de ontwikkeling en de ernst van de allergie, zal er ook meer onderzoek gedaan moeten worden naar medicatie hiervoor.

Kruiden

Maar er zijn meer opvallende verschillen tussen mannen en vrouwen. Zo blijken vrouwen bijvoorbeeld vaker allergisch te zijn voor bepaalde kruiden. Vermoedelijk komt dit doordat er steeds vaker kruiden worden toegevoegd aan cosmetica, zoals vanille in parfum of natuurlijke shampoos op kruidenbasis. En, minder opvallend: ook in veel make-upsoorten zitten kruiden, omdat dit lekker ruikt en goed is voor de huid. Hoe pittiger het kruid, hoe meer kans dat er een overgevoeligheid wordt ontwikkeld. Met name knoflook, kaneel, vanille en zwarte peper kunnen een allergische reactie opwekken. En waarschijnlijk is bij veel voedselallergieën een kruid de boosdoener.

Over voedselallergie gesproken: vrouwen hebben ook vaker last van een glutenintolerantie dan mannen. Er is echter een groot verschil tussen een intolerantie en een allergie. Bij een allergie reageert het hele afweersysteem op bepaalde allergenen, waardoor je bijvoorbeeld last krijg van niesbuien of geïrriteerde huid. Terwijl bij een intolerantie niet het afweersysteem in actie komt, maar alleen de darmen. De ernstige variant daarvan heet coeliakie. Dit is dus absoluut géén allergie. Sterker nog: een allergie voor gluten bestaat helemaal niet! In feite heeft zelfs maar ongeveer 3% van de mensen een voedselallergie, terwijl 25% denkt er één te hebben.

Hooikoorts

Nog een veelvoorkomende allergie die vaker vrouwen treft is hooikoorts, met name bij berkenpollen. Bovendien zijn de klachten bij hen ook heviger dan bij het andere geslacht. Ook bij dierenharen, de zon en metaal (vooral nikkel, dat veel in sieraden wordt gebruikt) delven vrouwen het onderspit. Zijn er dan ook nog dingen waar mannen minder goed op reageren? Toch wel. Bij hen wordt iets vaker een huisstofmijtallergie vastgesteld. Bij twintigers en zestigplussers is het verschil het grootst.

Er zal nog veel meer onderzoek nodig zijn om een beter beeld te krijgen waarom de ene persoon allergisch reageert en de ander niet. Er zijn theorieën die stellen dat borstvoeding een rol speelt, andere gaan juist weer uit van erfelijkheid of van de mate van hygiëne. De verschillen tussen mannen en vrouwen kunnen verband houden met het verschil aan blootstelling (zoals met kruidenallergie en nikkelallergie), met hormonen (testosteron bij mannen versus schommelende hormoonbalans bij vrouwen) en met verschillen in het immuunsysteem. Onderzoekers zien namelijk steeds duidelijker verschillen tussen hoe het vrouwelijk immuunsysteem anders reageert, bijvoorbeeld op infecties of vaccinaties. Waarom? Dat blijft voorlopig nog een groot mysterie…

voor meer artikelen klik hier

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter

Geschreven door

Nieuw boek over leefstijl bij hart- en vaatziekten

Internist Hanno Pijl en diëtist Karine Hoenderdos hebben een missie: ze willen laten zien hoe een gezonde leefstijl bij hart- en vaatziekten kan zorgen voor minder medicijnen en meer energie. Ze pleiten voor het stap voor stap veranderen van de leefstijl, zodat gezond leven echt haalbaar wordt.

Dat deze aanpak werkt, blijkt wel uit het succes van het eerdere boek ‘Diabetes type 2? Maak jezelf beter’ van beide auteurs. Inmiddels zijn daar meer dan 20.000 exemplaren van verkocht. ‘We krijgen nog steeds mails van patiënten die ons boek hebben gebruikt en nu geen insuline meer nodig hebben. Of reacties van huisartsen die dit boek aanraden bij hun patiënten’, vertelt Hoenderdos. ‘Leefstijl is niet alleen cruciaal bij diabetes type 2. Dat geldt ook voor leefstijl gerelateerde hart- en vaatziekten en de risicofactoren, zoals een hoog cholesterol en een verhoogde bloeddruk. Daarom besloten we ook een boek te schrijven voor mensen met hart- en vaatziekten of een hoog risico daarop.’

Tien stappen

In het boek ‘Hart en vaatziekten? Maak jezelf beter’ worden 10 stappen besproken die je kunt nemen om je gezondheid te verbeteren. Hoenderdos: ‘Een gezonde leefstijl is zo’n ruim begrip, dat veel mensen niet weten waar ze moeten beginnen. We geven het graag handen en voeten door “leefstijl” in te delen in 10 verschillende stappen. De eerste stap is bijvoorbeeld om elke ochtend te beginnen met een half uur voor jezelf, waarin je tijd neemt voor bewegen, een gezond ontbijt en ontspanning. Zo begin je de dag goed en zo lever je meteen een bijdrage aan je gezondheid, elke dag weer. De andere stappen gaan bijvoorbeeld over meer variatie in je eetpatroon, afvallen, minder stress en het afbouwen van ongezonde gewoontes. Je kiest zelf de volgorde van de stappen, en je bepaalt zelf de tijd die je voor elke stap nodig hebt. Dit boek is daardoor ook heel geschikt om samen met je diëtist of leefstijlcoach te volgen.’

Mediterraan eten

De basis van de voedingsadviezen is het mediterrane dieet. Hoenderdos: ‘En daarmee bedoelen we niet dat je veel pasta en pizza gaat eten, maar dat je terug gaat naar het mediterrane voedingspatroon van de jaren vijftig. Dat betekent véél groenten en verder fruit, regelmatig vis, kip, noten, olijfolie, zuivel, volkoren granen en peulvruchten. We raden aan om suiker en bewerkte producten drastisch te beperken, omdat die producten een slecht effect hebben op de bloedvetten, het bloedsuiker en het gewicht. Mediterraan eten is heel puur, gevarieerd en ook erg lekker. Natuurlijk staan er ook recepten in het boek, plus vier weekmenu’s. De recepten zijn eenvoudig en goed te doen, ook als je geen ster bent in de keuken.’

Verrassend

Sommige adviezen in het boek zullen misschien verrassend zijn. Veel mensen hebben immers nog de gedachte dat ze mager en zoutloos moeten eten als ze een hart- of vaatziekte hebben. Maar dat ligt genuanceerder. Hoenderdos: ‘Te veel zout is voor niemand goed, maar zoutloos eten is lang niet altijd nodig. Het gaat om de balans in de mineralen in de voeding. Als je veel groenten eet, en weinig bewerkte producten uit de voedingsindustrie, dan krijg je als vanzelf minder natrium binnen en juist meer van het goede kalium. Zo verbetert de bloeddruk.’ Ook is minderen met suikers en koolhydraten belangrijker dan minderen met vetten, vertelt Hoenderdos: ‘We krijgen in verhouding veel koolhydraten en suiker binnen, bijvoorbeeld in de vorm van snoep, koek, snacks, witte pasta, witte rijst en witbrood. Juist die koolhydraten hebben een negatief effect op de bloedvetten. Minder koolhydraten eten, met name minder suiker, kan de bloedvetten verbeteren. En vet heeft wel degelijk een functie voor onze gezondheid. Vette vis, noten en olijfolie horen er echt bij in een gezonde voeding. Bovendien geven die smaak en verzadiging, waardoor de drang om te snoepen afneemt.’

Compleet

Voeding is echt niet de enige factor die in het boek aan bod komt. Hoenderdos: ‘Gezond leven is meer dan goed eten. Het draait ook om slapen, je batterij op een goede manier opladen, dagelijkse beweging en sociale contacten. Al deze aspecten komen in het boek aan de orde. Met dit boek kun je je complete leefstijl op een haalbare en vooral praktische manier verbeteren. Kleine aanpassingen kunnen al zorgen voor groot resultaat.’

Kopen?

Neem dan contact met ons op.

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter. Hanno Pijl en Karine Hoenderdos. Uitgeverij Fontaine, 192 pagina’s, ISBN 978 90 5956 890 7, € 22,99

voor meer artikelen klik hier

(Super)foods voor het hart

Geschreven door

Gezond, gezonder, gezondst… is gezond een trend of een blijvertje? De meningen zijn verdeeld, maar feit is dat gezonde voeding en bewust eten voordelen heeft. Stelregel: een boost is onschuldig, mits u gevarieerd eet. Maar het aanbod is enorm en de keuze nóg groter. En daarom selecteerde HartbrugReizen vijf alledaagse producten om de kloppende motor van het lichaam een opkikker te geven! Met een beetje geluk heeft u ze al in huis.

Tomaat

Grote kans dat u tomaten in huis heeft. Ideaal! Want de bekende tomaat is rijk aan lycopeen, een krachtig antioxidant bekend om de beschermende factor tegen onder andere hart- en vaatziekten zoals een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte. Het mineraal kalium in tomaten werkt tevens daaraan mee. Over kalium gesproken: aardappelen zijn eveneens een bron aan kalium. Om het meeste uit tomaten te halen, bereidt (kookt) u de tomaten, want lycopeen wordt na het koken beter opgenomen. Dus geniet gerust van tomatensoep, pastasaus en ketchup. Geen liefhebber van gekookte tomaten? Meng de rauwe tomaten met olijfolie et voilà.

Knoflook

Gezonde producten zijn duur? Welnee! Net zoals de tomaten, heeft u waarschijnlijk knoflook in huis. Goede zet! Waarom? Omdat knoflook onder andere een natuurlijk antibioticum is dankzij allicine. Allicine kan de bloeddruk en het cholesterolgehalte verlagen, maar in tegenstelling tot lycopeen gaat allicine verloren tijdens het koken, dus pak u snijplak en snijden maar! Daarnaast zit knoflook boordevol andere voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en antioxidanten. Verder houdt knoflook naar het schijnt de bloedvaten schoon en gaat bloedstollingen tegen. Onder het mom van ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’, een teentje extra door de maaltijd?

Vis

Eet u regelmatig vis? Doen! Het liefst één keer per week. Vooral vette vissoorten zoals Atlantische zalm en makreel, maar ook haring en sardines, zijn rijk aan omega-3-vetzuren. Omega-3 zijn onverzadigde vetzuren. De visvetzuren waar het om draait zijn eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Uit onderzoek met supplementen is gebleken dat visvetzuren de kans op hart- en vaatziekten verkleinen en een gunstig effect hebben op de bloeddruk. Liever een andere vissoort? Een vissoort is vet als er meer dan 5% vet inzit. Check hiervoor het etiket als deze erbij zit. En als u geen vis eet, zijn visoliecapsules met de omega 3-vetzuren EPA en DHA een alternatief. Naast vette vis is bijvoorbeeld avocado tevens rijk aan benodigde vetten.

Thee

Van al dat eten krijg je dorst! Drinkt u graag thee? Neem dan drie koppen groene of zwarte thee per dag. Zowel groene, als zwarte thee is afkomstig van de theeplant ‘Camellia Sinensis’. Het verschil? Zwarte thee wordt na het plukken en drogen geoxideerd, terwijl het oxidatieproces bij groene thee wordt overgeslagen. Dat verklaart tevens het verschil in de kleur en smaak. Groene thee bevat, net zoals zwarte thee, bioactieve stoffen waaronder flavonoïden. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat groene en zwarte thee de bloeddruk verlagen en daarmee de kans op een beroerte verkleinen. Flavonoïden vindt u ook terug in grapefruit, maar pas op met grapefruit indien u medicatie slikt: bepaalde medicijnen en grapefruit gaan niet samen.

Chocolade

Tijd voor een traktatie? Chocolade op z’n tijd kan best, maar wel pure chocolade. Sterker nog: het schijnt goed te zijn voor het hart. Uit een van de vele onderzoeken, blijkt dat bepaalde stoffen in chocolade, dan wel pure cacao, zoals magnesium een beschermende uitwerking op het hart en de bloedvaten hebben. Hoe? Zij verlagen het ontstekingsniveau in het lichaam. Verder kan cacao bloeddrukverlagend werken. Daarnaast zou het de insulineresistentie verminderen. Een pluspunt, want dankzij insuline blijft de bloedsuikerspiegel in uw lichaam op peil en dat is belangrijk, want een teveel aan suikers is funest voor de bloedvaten: zij kunnen daardoor beschadigen.

Voedingsadvies

  • Het Voedingscentrum waarschuwt voor sommige producten met het label ‘superfood’. Zij bevatten naast gezonde voedingsstoffen, ook voedingsstoffen die een negatieve uitwerking kunnen hebben op de gezondheid. Bijvoorbeeld? Cacao kan een gunstig effect hebben op de bloedvaten, maar het verzadigde vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Tevens bevat chocolade veel calorieën. Daarnaast kunnen bij een teveel aan bepaalde voedingsstoffen klachten ontstaan, dus de regel luidt: geniet, maar met mate.
  • Als richtlijn houdt het Voedingscentrum aan dat niet één voedingsmiddel alle essentiële voedingsstoffen kan leveren die het lichaam nodig heeft. In plaats daarvan is hun standpunt: eet gevarieerd volgens de Schijf van Vijf en krijg alle belangrijke voedingsstoffen binnen. Producten zoals groente, fruit en noten, maar ook vette vis, olijfolie en groene thee staan in de Schijf van Vijf. Hartpatiënten Nederland sluit zich aan bij het advies van het Voedingscentrum om gevarieerd te eten.

voor meer artikelen klik hier

Het verhaal achter junkfood

Geschreven door

Even snel een vette hap opsmikkelen: we doen het allemaal. En niemand hoeft ons te vertellen dat junkfood slecht is. Als het bij één snack blijft van tijd tot tijd, kan junkfood geen kwaad. Maar het verslavende effect van junkfood maakt het er niet gemakkelijker op. Wat is junkfood en waarom is het slecht? HartbrugReizen zet het op een rij.

Junkfood of fastfood is kant-en-klaar voedsel met een lage voedingswaarde. De reden? Het bevat weinig tot geen voedingsstoffen, zoals vitaminen, die van belang zijn voor het functioneren van lichaam en geest. Daarentegen is junkfood ‘rijk’ aan calorieën onder andere vanwege het hoge gehalte aan zout en suiker, maar ook ongezonde vetten. Naast het verslavende effect van junkfood, is het een dikmaker en ziekteverwekker én van invloed op het brein.

Dikmaker

Een hoge consumptie junkfood zorgt ervoor dat u snel aankomt. Slechte calorieën zijn daaraan schuldig, maar ook het feit dat junkfood niet zorgt voor een verzadiging door de afwezigheid van voedingstoffen. Hierdoor houdt u trek en blijft u eten waardoor u te veel calorieën binnenkrijgt. Uiteindelijk slaat het lichaam het vet op. Daarnaast werkt de combinatie vet en suiker verslavend, dus reken maar uit.

Ziekteverwekker

De gewichtstoename is het tipje van de sluier. Naast overgewicht, kunnen door een overmatige consumptie van junkfood, levensbedreigende gezondheidsproblemen ontstaan. Zout verhoogt het risico op een hoge bloeddruk, terwijl een overvloed aan suikers de insulineproductie van het lichaam overhoop haalt wat uiteindelijk tot diabetes kan leiden. En wat doet vet? De invloed van vet op bijvoorbeeld uw cholesterolgehalte is niet mis, want onder meer hart- en vaatziektes liggen op de loer.

Breinaantaster

Het verslavende effect van junkfood is bekend. Maar wist u dat de ontbrekende voedingsstoffen in junkfood van belang zijn voor uw hersenen? Voedingsstoffen ondersteunen de werking van het brein, maar door het consumeren van junkfood, is de inname van voedingsstoffen verminderd. Het gevolg?

Als eenmaal de opwekkende werking van suikers is verdwenen, volgt na de piek, onder andere suf- en loomheid. Hierdoor functioneren uw hersenen en u slechter. Daarnaast kunt u zich terneergeslagen voelen en op de lange duur ligt zelfs een depressie op de loer.

Feiten & weetjes over (ongezond) eten

  • Eet u twee keer per week junkfood? Dat is gemiddeld ongeveer acht kilogram per jaar erbij!
  • Junkfood kan verschijnselen van ondervoeding veroorzaken door een langdurig gebrek aan voedingsstoffen.
  • Vet is niet per definitie ongezond, mits het onverzadigd vet is wat u consumeert. Verzadigde vetten (jawel, junkfood) zijn de boosdoener.
  • Over vet gesproken… wist u dat een avocado ruim twee keer zo vet is als roomijs? Maar de avocado is een gezondere keuze vanwege de onverzadigde vetten, vitaminen en vezels.
  • En Omega 3-vetten verlagen de kans op hart- en vaatziekten!
  • Op zoek naar een vetvrij tussendoortje? In wortels zit geen vet, dus ga gerust aan het knagen!
  • ‘Light’ is allesbehalve ‘light’. In Nederland is de term ’light’ beschermd en mag gebruikt worden als een product óf 30% minder suiker, óf 30% minder vet, óf 30% minder calorieën bevat. En juist een ‘of’ doet de producten, en u, geen goed.
  • Zijn alle koolhydraten ongezond? Integendeel! Koolhydraten zijn een belangrijke bron van energie, maar kies voor koolhydraten uit bijvoorbeeld volkoren producten zoals volkorenbrood en zilvervliesrijst in plaats van koolhydraten die arm zijn aan voedingsstoffen zoals junkfood!
  • Eet u spelt, omdat het beter zou zijn dan tarwe? Neem dan gerust weer tarwe. Het verschil is nihil, maar sommigen verdragen spelt beter dan tarwe.
  • Eiwitten heeft u nodig en kunt u uit dierlijke producten halen én uit plantaardige producten. Dus varieer!
  • Ooit van Orthorexia Nervosa gehoord? Het is een eetstoornis waarbij de persoon in kwestie geobsedeerd is door gezond eten. Stelregel: zoek de gouden middenweg op.
  • Sommigen zweren bij detoxen om het lichaam te ontgiften van afvalstoffen, maar het wetenschappelijk bewijs ontbreekt. Detoxen heeft geen schadelijke effecten en als u zich er beter door voelt, dan is het prima. Let wel: een kuur langer dan dertig dagen kan zorgen voor een tekort aan essentiële voedingsstoffen.
  • Behoefte aan een groente- en of fruitboost? Maak een smoothie en kom zo aan uw vitamines.
  • Water drinken is goed, sterker nog: 1,5 tot 2 liter water per dag horen wij tot ons te nemen. Maar wist u dat te veel water drinken kan leiden tot een heuse water-intoxicatie? Ook hier geldt dus: overdrijf niet.
  • Dorst is een teken van uitdroging.
  • Onze stemming wordt onder andere bepaald door wat wij eten, des te meer reden dus om bewust te eten!

voor meer artikelen klik hier

junkfood

Wildplukken in Nederland

Geschreven door

Wildplukken is helemaal van deze tijd! Althans, vroeger was het hot en nu maakt het een comeback. Maar wat is wildplukken en bestaan er ‘spelregels’? En wat te doen met de schat aan kruiden, planten en bloemen, maar ook vruchten, groenten en noten? HartbrugReizen neemt u mee op sleeptouw.

Let’s start

Hoor ik u nu denken ‘Wat is wildplukken?’ Kortgezegd: het verzamelen van eetbare producten uit de wilde natuur. In Nederland is wildplukken officieel strafbaar, maar in de praktijk wordt het gedoogd zolang het met mate gebeurt en voor eigen gebruik: plukken en doorverkopen is dus uit den boze. Dus laat de emmers gerust thuis, een klein bakje voldoet. Hoe klein? Staatsbosbeheer houdt een champignonbakje van 250 gram aan.

Helemaal vrij om te gaan en staan waar u wilt, bent u niet: u mag niet van de opengestelde paden af in natuurgebieden. Waarom? Om de natuur te beschermen en daarmee niet te verontrusten en beschadigen. Doet u het wel? Kijk dan niet op van een fikse boete, want iets ontvreemden van de natuur is stroperij en in Nederland een misdrijf. In het ergste geval volgt een gevangenisstraf, maar dan moet u het wel heel bont maken. Oftewel, overtreed niet de wettelijke regels of toegangsregels van het natuurgebied.

(Over)gereguleerd als Nederland is, heeft zich inmiddels een oplossing voorgedaan. Door de groei aan populariteit van deze activiteit en om aan ieders behoefte te voldoen, zijn (en worden) in Nederland heuse pluk- en voedselbossen aangelegd. Dus op safe spelen? Ga naar een pluk- en voedselbos! Maar ook hier gelden vaste regels…

De regels

  1. Houd u aan de regels ter plekke

Geen idee? Oriënteer u bij de terreineigenaar en/of -beheerder en pluk alleen in de toegestane gebieden.

  1. Zorg voor kennis van zaken

Pluk geen giftige, wettelijk beschermde of (lokaal) bedreigde soorten en wees extra alert op gebieden waar net bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Bescherm de natuur en uzelf! Wildplukken is altijd op eigen risico.

  1. Verstoor de omgeving niet

Wees een vriendelijke gast en laat geen sporen na: verstoor de dieren niet, vertrap de bodem (en planten) niet en graaf ze niet uit. En terwijl wij aan het wildplukken zijn, stelt de natuur het op prijs als we niet door bijzondere begroeiing lopen en takken afbreken.

  1. Let op dat de soort aanwezig blijft

Respecteer de lokale natuur en wees niet verantwoordelijk voor de verdwijning van (lokale) soorten. Hoe? Pluk minder dan een tiende van wat aanwezig is. Bijkomend voordeel: zo heeft iedereen het daaropvolgende jaar er weer plezier van.

  1. Je bent niet alleen

De natuur is van iedereen, zowel van dier als mens en iedereen wil ervan blijven genieten. Dus laat altijd wat hangen of liggen voor de dieren en andere wildplukkers. Sommige medemensen genieten op een andere manier van de natuur en hebben het niet op wildplukken. Spreekt iemand u aan? Leg respectvol uit wat u aan het doen bent en dat u zich aan de gedragscode houdt.

Bron: KNNV

De genoemde regels zijn opgesteld door de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging). Voor meer informatie bezoek de website van KNNV en Staatsbosbeheer.

Voordat u begint…

  • Lees uzelf in en bespaar niet op informatie. Schaf een naslagwerk aan (of online een app) en wees altijd op de hoogte van beschermde of juist giftige planten. Verder vindt u hier allerlei recepten.
  • Begin simpel en maak thee, limonade of een salade. Denk aan brandnetelthee, vlierbloesemlimonade en paardenbloemsalade.
  • Ga niet met blote armen en benen wildplukken, want juist in begroeide gebieden schuilen teken. Besmette teken kunnen de ziekte van Lyme veroorzaken met alle gevolgen van dien.
  • In Oost-Groningen en Zuid-Limburg bestaat het gevaar op besmetting door vossenlintworm afkomstig van de urine van vossen. Alhoewel de kans op besmetting klein is, kan door de infectie tot vijftien jaar na besmetting ernstige leverschade ontstaan met mogelijk overlijden tot gevolg. Oppassen dus!
  • Laat overal, maar met name in Oost-Groningen en Zuid-Limburg bosvruchten zoals bramen, bosbessen en frambozen onder kniehoogte staan en knip boven kniehoogte.
  • Alle ‘schatten’ dienen gereinigd te worden voor consumptie, met name als bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt zoals het geval is langs wegen en akkers.
  • In Oost-Groningen en Zuid-Limburg adviseert het voedingscentrum om verzamelde waar eveneens door te koken vanwege de vossenlintworm. Zelfs groenten uit uw eigen moestuin. Dus vergeet naast de bosvruchten, de wilde paddenstoelen niet en valfruit zoals appels en peren.
  • Afhankelijk van wat u plukt, kunt u in principe het hele jaar door plukken. Maar sommigen zweren bij bepaalde seizoenen vanwege het aanbod van de natuur.

Gezonder zonder drank

Geschreven door

Wie minder drinkt, leeft langer. En met drinken hebben we het niet over een glaasje cola en een slok water. Veel alcohol is niet goed voor je gezondheid. Dat wisten we al. Maar dat zelfs één glaasje alcohol al slecht kan zijn voor hart en vaten, dat is pas zeer recent bekend geworden. Ook één of twee glazen alcohol per week zijn schadelijk voor de gezondheid. Tot die conclusie komen wetenschappers wereldwijd, onder wie onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam.

Geen ondergrens

‘In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, blijkt er ook voor de meeste hart- en vaatziekten geen veilige ondergrens te zijn voor het drinken van alcohol’, zegt voedingswetenschapper Trudy Voortman van de afdeling Epidemiologie van het Erasmus MC. ‘We zien dat minder alcohol vrijwel altijd beter is.’

Korter leven

De onderzoekers bestudeerden de gezondheid in relatie tot de drinkgewoonten van meer dan zeshonderdduizend mensen uit negentien landen over de hele wereld. De onderzoekers berekenden dat mensen die tien tot twintig glazen per week drinken daardoor een half jaar korter leven dan mensen die minder alcohol drinken. Veertigers die meer dan vijfendertig glazen alcohol per week drinken, leven gemiddeld vijf jaar korter dan leeftijdsgenoten die weinig drinken. Daarbij is het goed om op te merken dat dit gaat over standaardglazen van bijvoorbeeld 250 ml bier of 100 ml wijn.

Voortman

Voortman is voedingswetenschapper aan het Erasmus Universitair Medisch Centrum. Zij doet onderzoek naar de relatie tussen voeding en leefstijl enerzijds en gezondheid anderzijds, legt ze uit. Het onderzoek waar het nu om gaat, was erg uitgebreid, aldus Trudy Voortman. ‘We wisten al dat je kanker en leverproblemen kunt krijgen van alcohol’, vertelt ze. ‘Maar rond hart- en vaatziekten bestond nog veel onduidelijkheid. Zo werd er gezegd: een beetje alcohol is goed, want het verhoogt het HDL-gehalte (goede cholesterol) in het bloed iets. Maar anderzijds verhoogt alcohol ook de bloeddruk.

Ziekte en sterfte

‘Wat in het grote onderzoek is gebeurd is het volgende: Mensen werden geobserveerd. Ze kregen vragen over hun alcoholconsumptie. De drinkers werden gevolgd in de tijd en bekeken op sterfte en ziekte. Het gaat om mensen in de schaal van bescheiden drinkers tot mensen die veel drinken. Vervolgens werd het verband onderzocht met hart- en vaatziekten.’

Decennia

Hoe omvangrijk het onderzoek is, blijkt wel uit het feit dat 82 langlopende studies naast elkaar zijn gelegd. ‘Sommige van deze studies lopen al decennia. Enkele zelfs dertig jaar. Die hebben we allemaal bij elkaar gezet. De analyse van alle onderzoeksresultaten duurde een paar jaar. Dus feitelijk hebben wij nu een follow-up gegeven aan alle eerdere studies. Resultaat: laat de alcohol maar liever staan.’

Richtlijnen

‘Iedereen vraagt me nu vooral naar deze specifieke studie. Dat is uiteraard prima, maar voedingsadviezen worden natuurlijk niet gemaakt op basis van slechts één studie of het risico op één ziekte. Er zijn de laatste jaren veel goede studies geweest die aantonen dat ook matige alcoholconsumptie niet goed is voor de gezondheid en voor hart- en vaatziekten. De Gezondheidsraad adviseert daarom ook om geen alcohol te drinken, en als je toch drinkt liever niet meer dan één glaasje per dag.’

Verbod

Voortman was een van degenen die nauw bij het onderzoek betrokken waren. Is ze nu zelf van de blauwe knoop geworden? ‘Nee, dat niet. Ik pleit niet voor een alcoholverbod’, zegt ze. ‘Ik eet ook een gebakje op een verjaardag of een koekje bij de koffie, ook al is dat misschien niet zo goed voor je gezondheid. Eten en drinken gaat over meer dan alleen gezondheid. Wij willen mensen gewoon informeren: je moet niet drinken om er gezonder van te worden, zoals sommigen in het verleden wel eens beweerd hebben. Maar ieder moet daarin zijn eigen beslissing nemen.’

Excuus

‘Mijn vrienden en mensen uit mijn familie vragen me nu ook: mag het niet meer? Dan wijs ik op het gebakje voor de verjaardag. Wat naar aanleiding van dit onderzoek belangrijk is: gebruik je gezondheid niet als excuus om een glaasje te drinken. Ook één glaasje is niet gezond.’

Debat

‘Los van deze studie zou er een maatschappelijk debat moeten komen. In onze maatschappij is alcohol zó normaal geworden. Dat vind ik zorgwekkend. Het is al zo ver gekomen dat je op feestjes vaak moet gaan uitleggen waarom je geen alcohol drinkt. Het helpt ook niet dat overal alcohol wordt geschonken. Bij de kapper, bij de boekhandel, noem maar op.’

Wereldwijd

‘Tegelijk moet ik opmerken dat onze Nederlandse richtlijnen wat betreft alcoholgebruik wereldwijd voorop lopen. In Zuid-Europa moeten die richtlijnen nog worden aangepast. In sommige landen wordt nog geadviseerd: drink gerust drie glazen per dag.

Het gaat er nu om de onderzoeksresultaten te vertalen in nieuwe richtlijnen, vooral in landen waar die nog erg ruim zijn. In ons land hoeven die waarschijnlijk niet te worden aangepast. Maar ook al zijn de richtlijnen duidelijk, gedrag is vervolgens moeilijk te veranderen.’

Conclusie

En wat is, al bij al, de voornaamste conclusie? Voortman: ‘Puur voor je gezondheid zou je geen alcohol moeten drinken!’

Voor meer artikelen klik hier

Dineren als spannend avontuur

Geschreven door

Dineren buiten de deur draait allang niet meer om lekker eten en drinken alleen. Het gaat om de totale belevenis van keuken en ambiance. Alle zintuigen moeten op scherp. Dus kunt u tegenwoordig ook aan tafel in het pikkedonker of hoog boven de aarde. HartbrugReizen waagde een vorkje op de meest prikkelende adresjes.

Luchtballonrestaurant CuliAir

Hoogtevrees moet u niet hebben en het is even sparen, maar dan kunt u bij zonsondergang dineren in CuliAir (www.schmeinck.nl/culiair), het enige luchtballonrestaurant ter wereld, ‘gewoon’ boven Nederland. Meesterkok Angélique Schmeinck kookt tijdens het ballonvaren live met de hete lucht van de ballon, een uniek spektakel. U geniet van o.a. luchtballon gegaarde Schotse kreeft, wilde zeebaars met asperges en landhoen met cantharellen. Bij elk gerecht wordt een sublieme wijn geschonken. Is de ballon wat te hoog gegrepen? Dan is een SkyDinner in een gondel in het reuzenrad op de Pier van Scheveningen  (www.skyviewdepier.nl) een schappelijk geprijsd alternatief.

Dinner Train

Houdt u liever contact met de aarde, dan is een etentje in de Dinner Train (www.dinnertrain.eu) meer voor u. Al op het perron van Amsterdam CS begint het avontuur. De treinmanager verwelkomt u bij de ‘koninklijke wachtkamer’, waarna u via een rode loper de trein instapt en een heerlijk glas mousserende wijn krijgt aangeboden. Zit u eenmaal aan het raam dan is het 2,5 uur ongestoord peuzelen van vier gangen. Ondertussen voert de trein u dwars door het Groene Hart. Weidse landschappen met grazende koeien en molens, imposante moderne skylines en pittoreske dorpjes schieten aan u voorbij. Langs Breukelen, Gouda, Rotterdam-Noord, Den Haag HS, Leiden en via Haarlem terug naar Amsterdam.

Ribhouse Texas

U waant zich op de prairie zodra u naar het houten restaurant van Ribhouse Texas (www.ribhousetexas.nl) loopt. U hoeft nog net de deur niet in te trappen, maar verder ademt alles zoals in een western. U treft breeduit lachende cowboys en cowgirls in de bediening en de steaks gaan tot formaat Extra Large. Het kan wat druk en over the top overkomen, maar hé, dit is Amerika!

Vuurtoreneiland

Dineren op Vuurtoreneiland (www.vuurtoreneiland.nl)
is bijna een excursie naar de stilte. Tot voor kort was dit eilandje in het Markermeer niet voor het publiek toegankelijk, maar nu stopt er een veerboot, eigenlijk meer een varende bruine kroeg. In de zomer is het heerlijk toeven in de lange glazen kas in het groen, in de winter kruipt u met een dekentje achter kaars en haard in het fort. Met lantaarn en lange jas kunt u nog iets van de ruigheid van het eiland ervaren, nabij het kampvuur en de vuurtoren.

Ctaste

Heeft u zich ooit afgevraagd hoe het is om te eten zonder dat u ziet wat u eet? Restaurant Ctaste
(www.ctaste.nl) in Amsterdam biedt de kans dat te ervaren. In het volledige donker zijn proeven, horen, ruiken en voelen écht anders dan bij licht. Smaakvol is het diner sowieso, maar ook nog eens sociaal. Deze zintuigelijke belevenis biedt namelijk volwaardige en betaalde banen voor visueel beperkten. In het stikdonker zijn zij degenen die perfect functioneren en u een onvergetelijke avond bezorgen. Heeft u geen zin in de krochten van Amsterdam? Dan is Zwart Breda (www.zwartbreda.nl) ook een goede optie.

Secret pizzeria

Restaurantbezoekers in het duister laten tasten, kunnen ze ook goed in Apeldoorn, zij het minder letterlijk. Siciliaan Simon duikt er vier keer per jaar op met zijn mobiele secret pizzeria (www.secretpizzeria.nl). Tot het laatste moment is de locatie onbekend. Weken voorafgaand aan zijn pizzafestijn loopt iedereen via sociale media te gissen. De geruchtenmachine draait overuren tot het moment suprême van de bekendmaking. Bij voorgaande edities zaten de klanten plots midden in een (binnen)zwembad, de voortuin van een notariskantoor, op een open plek midden in een bos, een bedrijventerrein of de Apenheul. Iedereen schuift bij elkaar aan en proeft van de verschillende voorgesneden pizzapunten, inclusief een Nutellapizza.

Middeleeuws eten

Alsof u in een tijdmachine naar de middeleeuwen bent getransporteerd. Zo voelt een diner bij het prachtige kasteel Dever (www.middeleeuwseten.nl) in Lisse. Uw 21e-eeuwse kleding kunt u maar het beste eenvoudig houden, want eten doet u met beperkt bestek. Zo smult u van vele onbekende hapjes waarvan de receptuur antiek is. U bent een hooggeplaatste gast dus bedienden in middeleeuwse dracht omringen u. Onder het gezang van troubadours heft u de aardewerken beker met wijn. Beetje jammer dat dat maar zo’n vijf keer per jaar kan. Gelukkig is Stadsherberg De Mol (www.stadsherbergdemol.nl)
in Delft het hele jaar open. Het eten is meer eetcafékwaliteit, maar de ambiance minstens zo vrolijk makend.

Bistro Bij Ons

In bistro Bij Ons (www.bistrobijons.nl) in de Jordaan in Amsterdam, weten ze ook van ouderwets vertier. Hier is het ‘gezelli’ aanhaken bij levensliederen en gewoon mee-eten met moeders stamppot, natúúrlijk met een kuiltje jus. Achter de geraniums zitten lukt hier prima met een Jordaan Likeurtje.

Hoftrammm

De Hoftrammm (www.hoftrammm.nl) is Nederland’s eerste tram met restaurant. Afgekeken van het buitenland klingelt hij langs de highlights van Voorburg, Den Haag en Scheveningen. De keuken gaat er prat op lokale producten in zijn gerechten te verwerken. En oh, oh, dan is er ook nog Haags speciaalbier aan boord. Hip ‘dunchen’ kunt u hier eveneens: lunchen met dinergerechten.

Check altijd openingstijden en reserveringsvoorwaarden van restaurants!

Voor meer artikelen klik hier

Plantaardig eten om van je hartprobleem te genezen

Geschreven door

Kun je van hartziekten afkomen door de juiste voeding? Volgens Healthy Heart wel. Zij adviseren om bij hart- en vaatziekten je voedingspatroon drastisch om te gooien en zoveel mogelijk plantaardig en onbewerkt te gaan eten. Niemand minder dan hartpatiënt Bill Clinton ging u voor. 

Healthy Heart is opgericht door IJsbrand en zijn vader Ab Straatman. Zij hebben hart- en van vaatziekten in hun familie en daarmee meer kans om zelf ook iets aan het hart en de vaten te krijgen. Maar in bepaalde delen van de wereld, waar mensen een ander voedingspatroon hebben, komen hart- en vaatziekten nauwelijks voor. IJsbrand Straatman raakte daarom gefascineerd door de relatie tussen voeding en gezondheid. Bovendien stuitte hij op verschillende onderzoeken die aantonen dat hart- en vaatziekten niet alleen te voorkomen, maar ook te genezen zijn, met de juiste voeding. Een voorbeeld is het onderzoek van een Amerikaanse dokter, Colin Campbell. Hij ontdekte dat Amerikaanse mannen zeventien keer meer kans hebben om te overlijden aan hart- en vaatziekten dan mannen die leven op het Chinese platteland. Dr. Campbell vond zelfs gebieden in China, waar niet één persoon onder de leeftijd van vijfenzestig aan hart- en vaatziekten was overleden. Deze mensen aten een overwegend onbewerkt, plantaardig dieet. De Amerikanen echter eten, net als veel mensen in West-Europa, vooral dierlijk en bewerkt voedsel. Bij een typisch Westers dieet komt 40% uit dierlijke producten, 50% uit geraffineerde- en bewerkte producten en slechts 10% is afkomstig uit plantaardig voedsel. Helemaal niet gunstig als het om hart- en vaatziekten gaat, blijkt uit verschillende onderzoeken. Toch is juist voeding een onderdeel waar artsen weinig tijd voor nemen als ze patiënten voorlichten. Volgens de Straatmannen is daar enorme winst te behalen.

IJsbrand en Ab Straatman

Moeilijk uitvoerbare operatie

Het voedingspatroon dat de Healthy Heart bedoelt is zuiver plantaardig, met volkoren granen, groente, fruit, peulvruchten, noten, pitten en zaden.

Bill Clinton is een voorbeeld. Zijn aderen slibten steeds dicht en hoewel hij geopereerd werd en stents kreeg aangemeten, gebeurde het opnieuw. Toen is hij een plantaardig dieet gaan volgen en is hij niet alleen 11 kilo afgevallen, maar zijn ook zijn aderen weer schoner geworden. Een vergelijkbaar verhaal heeft de Nederlander Jan Pauw. Hij hoorde in het ziekenhuis dat hij een bypassoperatie nodig had, maar dat die moeilijk uitvoerbaar was omdat zijn kransslagader ontstoken was. Nadat hij zich verdiepte in verschillende onderzoeken zoals dat van Dr. Campbell en van Dr. Esselstyn, was hij overtuigd. Hij begon meteen in januari 2017 aan zijn nieuwe dieet. Hoewel zijn cardioloog liever wilde opereren en Pauw’s aanpak nogal extreem vond liet Pauw zich niet van de wijs brengen.

Verbetering

Al na twee maanden merkte hij verbetering. Hij kon in plaats van vier soorten medicatie overstappen naar twee soorten medicijnen, zijn cholesterolgehalte zakte met meer dan de helft en ook zijn bloeddruk daalde flink. Maar Pauw voelde zich ook veel beter. Geen ontstekingen van zijn tandvlees meer, meer energie, de droge huid in zijn gezicht was weg en zijn stoelgang was verbeterd. Bovendien had hij niet de nasleep van een dure, riskante en zware operatie. Hij is zo enthousiast dat hij zijn verhaal met iedereen wil delen en dat ook doet op de site van Healthy Heart. Hij zegt daar: ‘Het is frustrerend om te zien dat mensen lijden aan hart- en vaatziekten, terwijl dat in bijna alle gevallen niet hoeft.’

Waarom?

Toch wordt op de site van Healthy Heart nog niet helemaal duidelijk waarom bepaalde voedingsmiddelen niet mogen. Alleen de uitstekende resultaten van de onderzoeken worden aangetoond, namelijk dat mensen enorm opknapten van het voorgeschreven dieet, maar niet het waarom. Waarom mag bijvoorbeeld vlees niet en wat doet (magere) zuivel dan in je lichaam waar hart en vaten niet bij gebaat zijn? Een andere vraag is die naar (geraffineerde) olie. Die mag niet volgens Healthy Heart, maar waarom niet? Leidt geraffineerde olie tot meer cholesterol of buikvet en zo ja, waarom dan?

Wel of geen olie?

Ook de Hartstichting raadt gezonde voeding aan. Maar zuivel is geen taboe, mits het mager is. Vlees moet volgens de Hartstichting wel zo veel mogelijk vervangen worden door plantaardige vleesvervangers. Plantaardige olie mag dan weer wel. Sterker nog, alle onverzadigde vetten die worden door De Hartstichting (en het Voedingscentrum) juist gezien als goed voor hart- en bloedvaten. Terwijl die bij de Healthy Heart dus het beste vermeden kunnen worden. Dat is zonder duidelijke uitleg verwarrend. Tegelijkertijd zegt Straatman in een interview over die olie dat een dieet of voedingspatroon dat je kunt volhouden uiteindelijk het gezondst is. Dus eet je heel graag olie over je sla? Als je voor de rest veel groente, fruit en volkorenproducten eet, dan misschien maar lekker doen!

Meer weten? www.thehealthyheart.nl

De moestuin is hip!

Geschreven door

 

De moestuin is hip en laat van zich horen! Overal wordt de o zo hippe moestuin aangeprezen. Iedereen kan het! Het vergt weinig inspanning en levert (met geluk) veel op. HartbrugReizen heeft alle ins & outs, maar ook tips & tricks rondom een geslaagde moestuin op een rij gezet.

 

Voor een moestuin heeft u geen tuin nodig. Een terras of balkon voldoet ook, want u bepaalt zelf de grote van uw moestuin. Gaat u voor een traditionele, grote moestuin of kiest u voor moestuinbakken? U wilt aan de slag? Lees snel verder hoe u de natuur dichterbij brengt.

BENODIGDHEDEN

 

Moestuingrond

Moestuinmest

Beschermingsmiddelen (optioneel)

Groente-, fruit- en kruidenzaden

Planten

Potten/bakken

Spade/tuinvork

Hark

Schoffel

Schep

Snoeimes/snoeischaar

Tuinslang/gieter/sproeier

Pootstok

Verspeenstok

Bindtouw

Labels

 

Voorbereiden

  • Een moestuin begint met het uitkiezen van een geschikte plek en grond in uw tuin, op het terras of op het balkon.
  • Werk met een vooraf uitgetekende plattegrond en verdeel uw moestuin in meerdere vlakken.
  • Plant per vlak zaden of kiemplanten uit één gewasgroep bij elkaar: elke gewasgroep heeft eigen voedingsstoffen.
  • Combinatieteelt? Bekijk welke zaden of planten bij elkaar passen en een positieve invloed op elkaar uitoefenen.
  • Planten hebben zonlicht nodig. Voorkom echter een overload en zorg voor beschutting.
  • Onderzoek van te voren welke planten warmte dan wel koelte nodig hebben.
  • Door wisselteelt behoudt de grond een gezonde conditie.

 

Aanleggen

  • Na de vorstperiode, in het voorjaar, begint u met het aanleggen van uw moestuin.
  • Is de grond bevroren of te vochtig? Wacht af.
  • Voordat u gaat zaaien, bereidt u de grond – het zaaibed – voor.
  • Verwijder onkruid en bewerk de grond; hark de grond los, spit de aarde om en egaliseer de grond tot een egaal vlak.
  • Hierna bedekt u de aarde met moestuingrond (ongeveer tien centimeter) en kunt u gaan zaaien!

 

Zaaien

  • Uw eerste moestuin? Wees niet te streng en start met groenten die weinig verzorging behoeven. Bijvoorbeeld radijs, sla en wortel.
  • Strakke rijen? Span een rechte lijn met touw.
  • Kiest u voor zaden of kiemplanten? Het eindresultaat is hetzelfde. Het verschil zit in de tijdsduur: zaden vergen een langere tijdsduur.
  • U zaait in de lente, maar het zaaimoment verschilt.
  • Wilt u zeker zijn van uw zaak? Houdt een zaaikalender bij de hand.
  • Het gegeven zaai-advies dient als richtlijn. Het is aan u om in te spelen op onverwachte weersomstandigheden en het zaaimoment daarop aan te passen.
  • Het merendeel van de zaden is geschikt om direct in de grond te zaaien.
  • Voor het voorjaar beginnen? Ga dan voorzaaien in een zaaibak of -pot. Een kweekkas is tevens een optie.
  • Over voorzaaien gesproken… bepaalde zaden dienen sowieso voorgezaaid te worden. Voor hen is een speciale buitenkas geen overbodige luxe. Hierdoor zijn de zaden/kiemplantjes beter beschermd tegen weersinvloeden.
  • Moestuinzaden hebben weinig diepte nodig. De regel: houdt de verticale grote van het zaadje aan.
  • Hoe dieper u zaait des te groter is de kans op rotten.
  • De gewenste temperatuur is voor de zaden verschillend. Waar de ene plant in een warme kamer ontkiemt, zweert de ander bij kou. Zorg ervoor dat alle zaden de benodigde temperatuur krijgen.
  • Zodra de uitgekomen kiemplanten twee paar bladen hebben, kunt u ze verspenen/verpotten naar een aparte zaaibak of -pot of uitplanten in de tuin.
  • Jonge planten hebben water nodig, veel!
  • Gebruikte zaden kunt u recyclen voor het daaropvolgende jaar. Hoe? Laat de planten uitbloeien en droog daarna de zaden. Een kwestie van bewaren en hergebruiken.

 

Oogsten

  • Oogst ‘onkruid’ in plaats van het te verwijderen. Brandnetels, paardenbloemen en zevenblad zijn enkele voorbeelden van gezonde drink- en eetbare producten die de natuur ons schenkt.
  • Check of naast bladeren de vrucht van de planten eetbaar is. Zonde om weg te gooien! Bijvoorbeeld de bloem van een pompoen is ook te eten.
  • Over gezonde bloemen gesproken: weleens goudsbloementhee gedronken?
  • Doorgeschoten sla? Laten groeien en binnen de kortste keren geniet u van een bloemenveld.
  • Is uw komkommer smakeloos? De gouden regel is: hoe groter de komkommer des te minder is de smaak. Wilt u meer smaak? Vroeger oogsten.
  • Zo lang mogelijk van uw courgettes genieten? Regelmatig oogsten. Hierdoor worden de courgettes niet te groot en blijft de plant de hele zomer nieuwe courgettes aanleveren.

 

Onderhoud

  • U wilt zo lang mogelijk plezier van uw moestuin? Onderhoud deze regelmatig. Verwijder onkruid (of hergebruik), voorzie uw moestuin van moestuinmest en indien nodig van een (biologisch) beschermingsmiddel.
  • Gebruik een ‘lichte’ bemesting, want de meeste planten verdragen een zware bemesting niet. Organische bemesting werkt goed.
  • Onverwachte nachtvorst? Bescherm uw planten met cloches (covers).
  • Voorkom verbruining van de planten en geef water naast de plant.
  • Gebruik gemaakt van potten en bakken? Plaats ze op een schaal en geef water in de schaal. Zorg wel voor een gat in de potten en bakken.
  • Uitdunnen? Met deze techniek creëert u meer ruimte voor de sterke planten. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen, is de zwakke planten net boven de grond af te knippen.

 

Tot slot: Eet smakelijk!