Het onderbelichte risico van slechte mondhygiëne

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNL Magazine houdt ze ons op de hoogte van haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over de risico’s van slechte mondhygiëne.

Wat is het verband tussen mondhygiëne en hart- en vaatziekten?

“Veel hartpatiënten weten wel dat ze voorzichtig moeten zijn met wondjes, vooral als ze een prothese hebben. Een wondje op je huid kan gaan infecteren en die infectie kan ook op de prothese terechtkomen. In de mond zitten echter ook heel veel bacteriën: zo’n 10 miljard zelfs! De samenstelling van bacteriën noemen we een microbioom, zoals zich ook op de huid en in de darmen bevindt, en is voor elke persoon uniek. Als je een wondje in je mond hebt, kunnen die bacteriën heel makkelijk in je bloedbaan terechtkomen en dat is potentieel gevaarlijk. Iemand die een stent heeft en een behandeling bij de tandarts ondergaat, wordt om die reden vaak gevraagd om preventief antibiotica te nemen. Wat veel mensen helaas niet weten, is dat alleen al slecht poetsen óók een risico kan vormen. Vandaar dat goede mondhygiëne voor iedereen, maar voor hartpatiënten extra belangrijk is.”

Wat houdt dat in, een goede mondhygiëne?

“Ik ben natuurlijk geen tandarts, maar in het algemeen kan ik zeggen dat het belangrijk is om goed te poetsen en met regelmatig naar de tandarts en mondhygiënist te gaan. En als je veel tandplak hebt of last van rood of bloedend tandvlees, is dat een reden om extra alert te zijn. We weten namelijk dat dit soort klachten kunnen zorgen voor low grade inflammation, oftewel een chronische ontstekingsreactie in het lichaam. Daardoor kan een prothese uiteindelijk geïnfecteerd raken. Als een patiënt een geïnfecteerde stent heeft, kijken we altijd eerst waar die infectie vandaan kan komen. Heeft die persoon bijvoorbeeld recent de griep gehad, is hij of zij gevallen, is er een wondje te zien op de huid? We kijken dan ook altijd even in de mond om te zien of er wellicht een ontstoken kies te zien is. Een paar jaar geleden had ik een patiënte met een geïnfecteerde aorta. Ze had ook een slechte tand en dat bleek uiteindelijk de oorzaak. Heel vervelend, want zo’n infectie is heel schadelijk en had misschien voorkomen kunnen worden door betere mondverzorging en controle bij de tandarts.”

Denk je dat hart- en vaatziekten voorkomen kunnen worden als de tandarts in het basispakket van de zorgverzekering zou zitten?

“Dat is mogelijk, maar dat is niet onderzocht. In het algemeen weten we dat slechte mondhygiëne 20% meer kans geeft op hart- en vaatziekten. Maar in hoeverre hart- en vaatziekten direct veroorzaakt worden door slechte mondverzorging en of die kans kleiner wordt als mensen vaker naar de tandarts gaan, weten we niet. Er is heel veel wat we nog niet weten. Ik ben natuurlijk continu bezig met ideeën voor onderzoek en momenteel doe ik research voor het opzetten van een groot onderzoek naar het microbioom in de mond en het verband tussen mondhygiëne en hart- en vaatziekten. Het is altijd lastig om een onderzoek gefinancierd te krijgen, dus ik ben begonnen om contacten te leggen met kaakchirurgen en tandartspraktijken om te kijken of er behoefte is aan meer kennis over dit onderwerp. Het lijkt erop van wel, want te weinig mensen zijn goed op de hoogte van het verband tussen goed poetsen en hart- en vaatziekten. Als ik iemand vertel dat een slechte kies de oorzaak kan zijn van een infectie op de stent, schrikken ze vaak – ik denk dat veel mensen zich dit niet realiseren. Het risico is echt nog onderbelicht!”

Wat kunnen we, naast onderzoek, doen om dit te veranderen?

“Ik probeer mijn patiënten erop te wijzen hoe belangrijk mondhygiëne is, maar eerlijk gezegd vergeet ik dit ook weleens te zeggen in de spreekkamer. Ik wil hier meer op gaan letten, zeker als mensen een stent hebben. Ik heb het wel altijd met ze over het belang van leefstijl in het algemeen: alles is immers met elkaar verbonden. Iedereen weet bijvoorbeeld wel dat roken niet gezond is voor een hartpatiënt, maar rokers hebben ook vaak een slechter gebit. En ook ongezonde voeding, zoals het eten van veel suiker, is niet goed voor je tanden. Uiteindelijk is het dus altijd van levensbelang om goed voor jezelf te zorgen: gezond eten, voldoende bewegen, niet roken én een goede mondhygiëne! Onderzoek kan er niet alleen voor zorgen dat daar meer aandacht en bewustzijn voor komt, maar ook kan het de vragen beantwoorden die we nu nog hebben. En als we meer kennis hebben, kunnen we hopelijk in de toekomst gezondheidsproblemen voorkomen.”

Tekst: Marion van Es
Beeld: Amsterdam MUMC

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Krachtenbundeling Leiden, Amsterdam en Utrecht in academische hart- en kinderzorg

Om de gewenste kwaliteit en toegankelijkheid van academische hart- en kinderzorg in Nederland te garanderen, kostbare kinder-ic capaciteit te behouden en aanpalende zorg (zoals voor kinderen met kanker) te waarborgen, slaan de umc’s van Leiden, Utrecht en Amsterdam de handen ineen.

In een eerste stap concentreren we de huidige kennis en kunde uit kinderhartchirurgie en hartkatheterisatie in één cluster. Dat sluit aan bij het advies van de NZa over de toekomst van de academische kinderhartzorg en ook bij de doelstellingen van het Integraal Zorgakkoord.

Door deze concentratie van kennis en expertise ontstaat een toekomstvaste samenwerking voor de hartzorg van kinderen in Nederland. De drie umc’s zien potentie voor een toekomstige verdere verbreding van de samenwerking op het gebied van hartzorg voor volwassenen en kindergeneeskunde.

De kinderhartchirurgische teams uit Utrecht en Leiden/Amsterdam (CAHAL, Centrum Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam Leiden) werken vanaf het eerste kwartaal in 2024 vanuit één team op twee locaties. Professionals krijgen een vaste thuisbasis en worden op basis van expertise en beschikbaarheid ingezet op de locaties. Het team zal voor diagnostiek en behandeling werken volgens uniform beleid, richtlijnen en protocollen, dat op continue basis wordt doorontwikkeld en bewaakt. Zo behouden we, binnen één zeer ervaren team, expertise, infrastructuur en geïntegreerde zorgpaden.

Voordelen van deze concentratie van kinderhartzorg

Door de concentratie van zeldzame ingrepen op één locatie, zoals de Norwood (Utrecht) en de Nikaidoh (Leiden) kunnen unieke expertises en opleidingsmogelijkheden voor de zorg behouden blijven. Langdurige relaties en levensloopprogramma’s met patiënten blijven intact en kunnen bovendien tot verdere synergie leiden. Alle bestaande zorg blijft voor patiënten behouden op voor hen vertrouwde locaties. De krachtenbundeling heeft nog andere voordelen. Er ontstaat een systeem waar senior professionals op continue basis kennis overdragen, waardoor medewerkers een kwalitatief goede opleiding krijgen. Ook is het niet meer nodig om niet-uitvoerbare compenserende maatregelen te nemen.

Margriet Schneider (raad van bestuur UMC Utrecht), Douwe Biesma, (raad van bestuur LUMC) en Hans van Goudoever (raad van bestuur Amsterdam UMC) zien grote voordelen van deze samenwerking voor met name hun patiënten: “Deze samenwerking kan als voorbeeld dienen voor de inrichting van kinderhartchirurgie en voor hoogcomplexe, laagfrequente (academische) zorg in het algemeen. Met een cluster kinderhartzorg behouden we de toegankelijkheid van de kinderhartzorg.”

Arno Roest (kindercardioloog CAHAL), Dave Koolbergen (kinderhartchirurg CAHAL) en Bram van Wijk (kinderhartchirurg UMC Utrecht): “Wij gaan met veel plezier constructief aan de slag om als één team dit in goede sfeer neer te zetten. Hiermee tillen we de kinderhartzorg in Nederland naar een nog hoger niveau om zo meer kinderen te helpen.”

Bron: LUMC

Verergering hartfalen bij darmlediging door macrogol/elektrolyten

Patiënten met hartfalen kunnen een verergering van hun ziekte krijgen door gebruik van macrogol met zouten om de darm leeg te maken. Bijwerkingencentrum Lareb ontving hier enkele meldingen van. Het is belangrijk om klachten van een verergering van hartfalen op tijd te herkennen.

Macrogol is een laxeermiddel. De macrogolproducten: Klean-Prep, Colofort, Pleinvue, Clensia en Moviprep worden gebruikt om de darm leeg te maken voor een darmonderzoek of -operatie. Het middel houdt water vast in de darmen, maakt de ontlasting zacht en stimuleert de darmbeweging. De zouten in dit laxeermiddel helpen de darmen om de zout- en vochtbalans op peil te houden.

Bij patiënten met hartfalen kan een kleine verstoring in de zout- en vochtbalans al tot een verergering van hun hartfalen leiden. Daarom is het belangrijk om patiënten met hartfalen goed in de gaten te houden bij gebruik van macrogol met zouten voor een darmlediging.

Inmiddels is deze informatie ook verwerkt in het Farmacotherapeutisch Kompas.

Lees hier het artikel voor maag- darm en leverartsen.

Bron: Lareb

Krachtenbundeling Leiden, Amsterdam en Utrecht in academische hart- en kinderzorg

Samenwerking drie umc’s in belang van patiëntenzorg

Om de gewenste kwaliteit en toegankelijkheid van academische hart- en kinderzorg in Nederland te garanderen, kostbare kinder-ic capaciteit te behouden en aanpalende zorg (zoals voor kinderen met kanker) te waarborgen, slaan de umc’s van Leiden, Utrecht en Amsterdam de handen ineen. In een eerste stap concentreren we de huidige kennis en kunde uit kinderhartchirurgie en hartkatheterisatie in één cluster. Dat sluit aan bij het advies van de NZa over de toekomst van de academische kinderhartzorg en ook bij de doelstellingen van het Integraal Zorgakkoord. 

Door deze concentratie van kennis en expertise ontstaat een toekomst vaste samenwerking voor de hartzorg van kinderen in Nederland. De drie umc’s zien potentie voor een toekomstige verdere verbreding van de samenwerking op het gebied van hartzorg voor volwassenen en kindergeneeskunde.

De kinderhartchirurgische teams uit Utrecht en Leiden/Amsterdam (CAHAL, Centrum Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam Leiden) werken vanaf het eerste kwartaal in 2024 vanuit één team op twee locaties. Professionals krijgen een vaste thuisbasis en worden op basis van expertise en beschikbaarheid ingezet op de locaties. Het team zal voor diagnostiek en behandeling werken volgens uniform beleid, richtlijnen en protocollen, dat op continue basis wordt doorontwikkeld en bewaakt. Zo behouden we, binnen één zeer ervaren team, expertise, infrastructuur en geïntegreerde zorgpaden.

Voordelen van deze concentratie van kinderhartzorg

Door de concentratie van zeldzame ingrepen op één locatie, zoals de Norwood (Utrecht) en de Nikaidoh (Leiden) kunnen unieke expertises en opleidingsmogelijkheden voor de zorg behouden blijven. Langdurige relaties en levensloopprogramma’s met patiënten blijven intact en kunnen bovendien tot verdere synergie leiden. Alle bestaande zorg blijft voor patiënten behouden op voor hen vertrouwde locaties. De krachtenbundeling heeft nog andere voordelen. Er ontstaat een systeem waar senior professionals op continue basis kennis overdragen, waardoor medewerkers een kwalitatief goede opleiding krijgen. Ook is het niet meer nodig om niet-uitvoerbare compenserende maatregelen te nemen.

Margriet Schneider (raad van bestuur UMC Utrecht), Douwe Biesma, (raad van bestuur LUMC) en Hans van Goudoever (raad van bestuur Amsterdam UMC) zien grote voordelen van deze samenwerking voor met name hun patiënten: “Deze samenwerking kan als voorbeeld dienen voor de inrichting van kinderhartchirurgie en voor hoogcomplexe, laagfrequente (academische) zorg in het algemeen. Met een cluster kinderhartzorg behouden we de toegankelijkheid van de kinderhartzorg.”

Arno Roest (kindercardioloog CAHAL), Dave Koolbergen (kinderhartchirurg CAHAL) en Bram van Wijk (kinderhartchirurg UMC Utrecht): “Wij gaan met veel plezier constructief aan de slag om als één team dit in goede sfeer neer te zetten. Hiermee tillen we de kinderhartzorg in Nederland naar een nog hoger niveau om zo meer kinderen te helpen.”

Bron: Leids Universitair Medisch Centrum | LUMC

CAHAL introduceert Buddy Matching voor patiënten en ouders bij aangeboren hartafwijkingen

Om kinderen en (jong)volwassenen met een aangeboren hartafwijking én hun ouders tijdens de gehele levensloop steun te bieden en hun vragen te beantwoorden, lanceert het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Leiden-Amsterdam (CAHAL) ‘Buddy Matching’. Het digitale initiatief koppelt op basis van specifieke wensen en/of vragen vergelijkbare ‘buddies’ aan elkaar. Het doel is voor elkaar en met elkaar het leven rondom een aangeboren hartafwijking zo goed mogelijk vorm te geven.

Kindercardioloog Arno Roest en volwassenen cardioloog Philippine Kiès zijn blij voor patiënten en ouders dat via CAHAL deze contactmogelijkheid is ontwikkeld: “Leven met een aangeboren hartafwijking is enorm ingrijpend voor de patienten zelf en het gezin eromheen. Als behandelaars zien we dat er ontzettend veel vragen en emoties op je afkomen als je een aangeboren hartafwijking hebt of als je kind met een hartafwijking is geboren. Natuurlijk, familie, vrienden en ook wij als behandeld team staan je dan bij met raad, daad.. Maar juist contact met iemand die iets vergelijkbaars meemaakt of heeft meegemaakt kan ook waardevol zijn. Het kan helpen bij de verwerking, inzicht geven in wat je kan verwachten en je kan tips delen over hoe je hiermee om kan gaan.”

Eerste kinderhartcentrum met Buddy Matching

CAHAL is het eerste (kinder)hartcentum in Nederland dat Buddy Matching beschikbaar stelt voor patiënten met een aangeboren hartafwijking én voor ouders van patiënten met een dergelijke aandoening: “Buddy Matching past bij de manier waarop wij bij CAHAL onze patiënten ondersteunen. Sommigen zijn al patiënt vóór hun geboorte, maar zien we hun hele leven lang. Het is mooi dat we bij die levensloopzorg nu ook patiënten op deze manier kunnen helpen om voor elkaar en met elkaar het leven zo goed mogelijk vorm te geven”.

Hoe werkt Buddy Matching

Patiënten of ouders die op zoek zijn naar een buddy of hun ervaringen willen delen ter ondersteuning van een ander kunnen zich aanmelden door een korte vragenlijst in te vullen. Daarbij kunnen ze ook specifieke wensen of vragen aangeven. Via een intelligent matching systeem worden mogelijk passende buddy’s geselecteerd. Het behandelteam van CAHAL controleert de voorgestelde match en zorgt dat beide buddy’s contactgegevens krijgen om met elkaar in contact te komen. Vervolgens kunnen de buddy’s het contact onderling verder afstemmen. Het contact kan zo lang of zo kort duren als iemand zelf wil. De database is niet toegankelijk voor derden en alle gegevens worden behandeld conform de voorwaarden van de Algemene Verordening Gegevensverwerking.

Over Buddy Matching

Buddy Matching is voortgekomen uit Stichting Buddyhuis. Femke Riel, een van de initiatiefnemers van deze stichting, ontwikkelde samen met Growtivity een systeem voor contact met andere patiënten, op basis van haar eigen ervaringen als borstkankerpatiënt. Buddy4Care maakt het eenvoudig om patiënten en hun naasten te verbinden met een buddy.

Bron: LUMC

Specialist legt uit: praten over orgaandonatie is belangrijk

In haar twintig jaar op de Intensive Care in het LUMC sprak donatie intensivist Jacinta Maas veel naasten over orgaandonatie. Het is volgens haar altijd weer een rare switch. “Eerst doen we er alles aan om de patiënt beter te maken. Lukt dat niet, dan behandelen we de patiënt opeens als mogelijke orgaandonor.”

“Ik weet nog goed dat hier jaren geleden een moeder op de Intensive Care zat. Zij vierde die dag haar verjaardag en haar tienerzoon had onderweg naar haar een ernstig ongeluk gehad. Hij zou komen te overlijden en ik besprak met haar de mogelijkheid om na zijn dood zijn organen en weefsels te doneren. De moeder zei: dat zou hij heel graag gewild hebben en ik weet ook wie zijn nieren mag hebben. Haar baas was ernstig ziek en had een niertransplantatie nodig. Ik dacht: wauw, dat ze in zo’n acute deze beslissing kan nemen! Daar heb ik nog steeds veel respect voor.”

Niet vergeten

“Mijn doel als donatie intensivist is dat we in ons ziekenhuis optimaal gebruikmaken van de orgaandonoren die er zijn. Als ik tijdens de werkoverdracht hoor dat een patiënt komt te overlijden vraag ik altijd: is het een geschikte orgaandonor? Op die manier zorg ik ervoor dat artsen orgaandonatie niet vergeten. Ik hou ook in de gaten dat alle nieuwe artsen die op de Intensive Care komen werken een training krijgen. Ze leren wanneer een patiënt geschikt is voor orgaandonatie, hoe je het gesprek voert met de naasten, en hoe het donatieproces precies verloopt.”

Rare switch

“Pas als iemand hersendood is of als we zeker weten dat iemand niet gaat herstellen en we de behandeling stoppen waarna de dood intreedt, kan orgaandonatie plaatsvinden. Dat is een rare switch. Eerst doen we er alles aan om de patiënt beter te maken. Lukt dat niet, dan behandelen we de patiënt opeens als mogelijke orgaandonor. We zoeken uit of hij geschikt is voor donatie en hoe hij geregistreerd staat in het donorregister. Daarna praten we er met de familie over. Als de familie instemt, regelen we het papierwerk en zorgen dat er een operatieteam klaarstaat. Na het vaststellen van de dood gaat de patiënt zo snel mogelijk naar de operatiekamer voor de donatie.”

Donorregister

“Het zou mooi zijn als alle Nederlanders via Donorregister.nl doorgeven of ze bij overlijden weefsel of organen willen doneren. Als mensen hersendood zijn of in slaap aan de beademing liggen, kunnen we het ze namelijk niet meer vragen. Ik snap dat mensen er liever niet over nadenken. Je gaat ervan uit dat je gezond blijft en het eeuwige leven hebt. Maar met orgaandonatie kun je iets betekenen voor mensen die een mindere kwaliteit van leven hebben of doodgaan. Als je jezelf registreert in het donorregister, hoeven wij je familie daar bij jouw overlijden minder mee te belasten.”

Naasten

“Ik werk ruim twintig jaar op de Intensive Care en heb veel gesprekken met naasten gevoerd. Soms zie ik er tegenop en soms loopt het heel goed en vlot. Het maakt veel uit of ik een band met de familie heb kunnen opbouwen. Soms is er op maandagochtend een nieuwe patiënt en moet ik meteen dat gesprek in. Dat is een stuk moeilijker dan als je mensen al kent en geleidelijk aan gezamenlijk tot de conclusie komt dat er geen kans meer is op herstel. Soms knikken mensen meteen: dat zou hij zeker gewild hebben. Maar als de familie het echt niet wil, is het ook goed.”

Praat erover

“Mensen die twijfelen over hun eigen donorregistratie raad ik aan om erover te praten met familie of vrienden. Je kunt ook vragen stellen aan een deskundige, bijvoorbeeld een huisarts of iemand die een niertransplantatie heeft gehad. Mensen kunnen bang zijn en dan is het belangrijk om te weten hoe donatie precies werkt. In mijn familie zei iemand: stel nou dat ze te vroeg stoppen met de behandeling? Ik kon toen uitleggen waarom die angst ongegrond is. We staken echt alleen in een honderd procent uitzichtloze situatie de behandeling en gaan na het vaststellen van de dood over op donatie.”

Levens redden

“Ik zie op de Intensive Care ook de patiënten die in ons ziekenhuis een transplantatie krijgen. De ene dag liggen ze aan de nierdialyse en de volgende dag vertrekken ze met een functionerende donornier. Of mensen komen door leverfalen doodziek binnen en knappen door een transplantatie helemaal op. Laatst lag hier een patiënt aan de hart-longmachine, omdat haar longen door een influenzavirus ernstig beschadigd waren. Ze kreeg een succesvolle longtransplantatie. Ik vond het fantastisch toen ik hoorde dat het nu goed met haar gaat.”

Tijdens de Week van het Donorgesprek van 9 tot en met 15 oktober 2023 stimuleert de Nederlandse Transplantatie Stichting mensen met een publiekscampagne om in gesprek te gaan over orgaandonatie. Het thema is “Vraag het gewoon!”. Wij dragen als ziekenhuis bij aan de campagne door aandacht te besteden aan de Week van het Donorgesprek. Met posters, banners en gesprekskaarten met tips hoe je een gesprek over orgaandonatie kunt starten.

Bron: LUMC

Zoek iets wat bij je past als je wilt (want moet) afvallen

Veel mensen zijn te dik, te vet om preciezer te zijn. Juist dat te vet zijn veroorzaakt problemen. Zoals suikerziekte. Dan zijn er slimme fabrikanten die daarvoor medicijnen ontwikkelen, waarmee je de teveel ingenomen suiker snel weer uitplast. “Bizar”, vindt cardioloog Remko Kuipers. Hij gaf er dinsdagavond een webinar over, in samenwerking met Hartpatiënten Nederland.

Afvallen is belangrijk, als je te dik bent. “Maar ga dan niet rennen, als je 110 kilo weegt”, zei Remko. “Begin dan met iets wat bij je past. Bijvoorbeeld meer slapen. Ook daar val je van af. En slapen werkt goed tegen de stress, die slecht is voor het hart. In plaats van te gaan rennen om af te vallen kun je dus beter beginnen met eens goed te gaan slapen.

Voortrekker

Remko begon zijn carrière met een opleiding tot apotheker. Dat is hij ook geworden. Daarna ging hij onderzoek doen naar evolutionaire geneeskunde. Zeg maar bekijken wat de oermensen aten, de prehistorische jagers en verzamelaars dus, en wat er sindsdien aan het voedingspatroon is veranderd. Vervolgens werd hij arts en uiteindelijk cardioloog met als aandachtsgebied preventie. “Dat is een nog ongeboren kindje”, zei hij. “Ik ben een van de voortrekkers daarvan.”

Want de meeste, of bijna alle, cardiologgen lijken nauwelijks geïnteresseerd in preventie. Ze hebben vooral geleerd om pillen voor te schrijven. “Ik loop te ver voor de troepen uit”, denkt Kuipers. “Ik moet soms heel ver achterom kijken om nog iemand te zien. Mijn vakgebied is in de huidige gezondheidszorg (een schadeverzekering) helaas moeilijk te implementeren.”

Een legio medicijnen

“Er zijn mensen die speciaal voor mij komen. Ze zoeken mijn ervaring op over aanvliegroutes naar gezond leven, en hoe je iemand kunt beïnvloeden om dat te bereiken. De meeste cardiologen hebben niks geleerd over leefstijl. Ze kennen de toepassing van legio medicijnen, maar hebben slechts één oneliner over leefstijl geleerd: minder eten en meer bewegen. That’s it.”

Fastfood

In ons land is veel mis waar het gaat om voeding. Kuipers wijst op de volgens hem “vreselijke reclames voor ongezonde voeding.” Want vrijwel alles wat uit een pakje komt is on- of tenminste minder gezond, zei hij. Want bij bewerking worden vaak ongezonde stoffen toegevoegd (geur-, smaak, kleur- en conserveringsstoffen) en gezonde actief of passief verwijderd (vezels, vitaminen, mineralen) waardoor bewerking er bijna altijd toe leidt dat een product minder gezond wordt.

“Zeker de ziekste mensen zouden moeten proberen te stoppen met fastfood eten. Te vaak zie ik juist mensen met overgewicht drie keer per dag naar de Macdonalds gaan. Om uiteindelijk de puntjes op de i te zetten kan het daarna ook nuttig zijn om minder granen en zuivel te consumeren. Want ook die zijn niet zo gezond als groente en fruit, waar vrijwel elke Nederlander te weinig van eet. Granen en zuivel staan weliswaar in de Schijf van Vijf. Maar die is ook ingegeven door lobby en overbevolking (de noodzaak om een wereldbevolking van 8 miljard mensen te voeden).

“Er zou ook minder btw moeten worden geheven op groente en fruit. Het is slap dat de politiek daarin geen stappen maakt. En er moet een suikertaks komen. En dat mag pijn doen, want pas dán gaan mensen nadenken. Pas dan zullen ze wellicht een appel kopen in plaats van een blikje cola.

Koolhydraatarm

Wees ook voorzichtig met koolhydraatarm of keto eten. Dat kan slecht zijn voor de darmflora, want die leeft van vezels. Een van de deelneemsters aan het webinar liet ook weten dat bij haar het prikkelbare darmsyndroom (PDS) ontstond na het langdurig volhouden van een dieet dat koolhydraatarm was.

Suiker

“Het gaat om de vraag hoe snel suiker wordt opgenomen in het bloed”, zei Remko. “Suikers uit groenten en fruit worden maar langzaam opgenomen, uitgesmeerd over een langere periode. Ga je echter witte pasta, aardappelen of frisdranken nuttigen, dan wordt de suiker snel in het bloed opgenomen. Dat veroorzaakt een piek van suiker, waarop de alvleesklier razendsnel gaat overreageren, en dat kan zorgen voor een ‘compensatoire’ hypo, ofwel weer een hongergevoel, en zo blijf je maar eten en dikker worden. Bovendien zijn die pieken giftig, verhoogde suikerwaarden leiden tot hart- en vaatziekten en kanker.”

Red Bull

“Redbull kan hartritmestoornissen veroorzaken. Bovendien zit het zo vol suiker en andere stoffen dat het rampzalig is voor het glazuur van je tanden. Frisdrank voegt ook helemaal niks toe een je gezondheid: het zijn suikerbommen. Als je suikerhoudende frisdrank drinkt jojo je qua bloedsuikerspiegel heen en weer tussen overmatige calorie-inname en hypo’s. Je kunt beter eiwitten en vet eten, ook als snack.

Ook denken veel mensen dat een glaasje appelsap of sinaasappelsap erg gezond is. ‘Helaas’, aldus Kuipers. “Een appel is gezond, maar ga je die uitpersen, dan verdwijnen de vezels en hoef je niet meer te kauwen. Ofwel: je fruit wordt snoep, en je krijgt alsnog die ongezonde suikerpiek in je bloed. Het gezondheidseffect van de vrucht is dan misschien wel helemaal tenietgedaan.”

Olijfolie – en niets anders

Kuipers waarschuwde tijdens het webinar ook voor zonnebloemolie, pindaolie en sla olie. Daar zit teveel Omega-6 vet in, en we hebben vaak al teveel omega-6 in ons bloed, waardoor we het risico op hart- en vaatziekten vergroten. “De gezondere keuze is olijfolie”, aldus Kuipers. “Gebruik geen andere olie!”

Verder zei hij dat je niet teveel brood moet eten. “En smeer er niet teveel op, liefst geen boter. Dat levert alleen maar extra calorieën op. En áls het echt moet, gebruik dan in ieder geval zo min mogelijk want geen enkele boter is in feite gezond.”

Hij waarschuwde herhaaldelijk voor overgewicht. “Dan stapelt zich steeds meer vet in de lever en de alvleesklier op, wat uiteindelijk leidt tot suikerziekte.” Afvallen is het devies. Minder eten, maar vooral anders en minder vaak eten, meer bewegen, maar dan op jouw manier, geen calorieën drinken, voldoende slapen, stress-reductie en het onderhouden van sociale contacten. Al die factoren dragen bij aan een gezonde leefstijl en helpen bij afvallen.

Alcohol

Is alcohol een risico? Ja en nee. Wie een enkel glaasje per week of zelfs per dag drinkt hoeft zich niet teveel zorgen te maken over hart- en vaatproblemen. Hooguit over het extra risico op kanker. Dat dan weer wel. Maar veel andere factoren zijn veel gevaarlijker voor het hart en de vaten, weet Remko. Zoals je cholesterol, suikerziekte, roken, luchtvervuiling, stress, te weinig slaap, te weinig beweging. Alcohol valt bij deze factoren in het niet, zei hij dinsdag.

”De crux is: we moeten medicijnen proberen te vervangen door een gezond leven. Als je bijvoorbeeld flink afvalt, kun je met heel veel van je medicijnen voor bijvoorbeeld suikerziekte en een hoge bloeddruk stoppen”, noemde hij als voorbeeld uit een artsenpraktijk. “Pillen zijn vaak niets anders dan het behandelen van onze ongezonde leefstijl. Een nieuw suikermedicijn is er bijvoorbeeld op gericht om de suiker die je teveel eet, snel weer uit te plassen. Een ander op het remmen van onze eetlust. Een soort ‘castratie van je eetlust.’ We lossen de ene hoofdzonde (gula) op met een andere (acedia). Dat is toch waanzin! Bizar!”

Elektrische fiets

Kijk ook eens wat meer naar de verhouding tussen vet en spieren, zei hij. “We hebben bijna allemaal spiertekort (sarcopenie). We zitten teveel en bewegen te weinig. Een tekort aan spieren leidt ook tot suikerziekte. Daarom is het bijvoorbeeld best zorgwekkend dat zoveel jonge mensen op elektrische fietsen rondrijden.”

Boeken

Kuipers schreef twee boeken over zijn bevindingen: Oerdieet en Oergezond (hier te bestellen). Aanraders voor wie gezond wil (gaan) leven!

 

 

 

Wereld Menopauzedag

Vandaag, 18 oktober, is het Wereld Menopauzedag. Al ruim 20 jaar staan wij, Care for Women, stil bij deze dag. Ieder jaar brengen wij een persbericht uit en vragen wij aandacht voor de specifieke klachten vrouw ervaren. Al meer dan 20 jaar strijden wij voor meer kennis op het gebied van vrouw-specifieke aandoeningen (zoals de overgang en PMS) en zetten wij ons in voor meer kennis, bekendheid en onderzoek. Waarom? Omdat de Nederlandse gezondheidszorg te veel op mannen gericht is. Er wordt bijna geen onderscheid gemaakt tussen het lichaam van een man en een vrouw, zodra het gaat om onderzoek en behandeling van gezondheidsaandoeningen. Het lijkt alsof men niet bereid is om goed in de spiegel te kijken en te zien dat er een verschil is tussen deze twee lichamen.

Wij staan vandaag stil bij wat er de afgelopen 20 jaar veranderd is op dit gebied. Welke stappen zijn er gemaakt in meer vrouw-specifieke zorg en behandeling? Het antwoord is bedroevend. De afgelopen jaren heeft er helaas weinig verandering plaatsgevonden op het gebied van vrouw-specifieke zorg. Dit is vreemd, want inmiddels is bekend dat wij als vrouwen meer risico lopen op het krijgen van een depressie, hart- en vaatziekten, osteoporose, alzheimer, urineverlies en nog veel meer. Zodra onze leeftijd stijgt, stijgt ook het risico op deze ziekten en zullen er meer klachten ervaren worden. Een goed voorbeeld hiervan zijn klachten die niet herkend worden bij hart- en vaatziekten. De bekende klachten hiervan zijn pijn op de borst, uitstralend naar de linkerarm. Echter, dit hoeft niet altijd een voorkomende klacht bij een hartinfarct bij vrouwen te zijn. Vage klachten zoals extreme vermoeidheid, kortademigheid en duizeligheid komen ook vaak voor. “Doe maar even rustig aan” is hierbij snel het advies. Doordat er weinig tijd en energie gestoken wordt in het onderzoeken van de verschillen, kan dit ervoor zorgen dat bijvoorbeeld een hartinfarct niet tijdig gesignaleerd wordt, met soms ernstige gevolgen.

Recentelijk is Mirjam Kaijer (vrouw, journaliste en ervaringsdeskundige) bij minister Ernst Kuipers geweest en heeft zij een lied gezongen dat zij zelf heeft geschreven. (Het lied is hier te beluisteren: https://voicesforwomen.nl/). Dit met als doel om aandacht te vragen voor meer vrouw-specifieke zorg, meer onderzoek naar medicijngebruik bij vrouwen, meer onderzoek naar de overgang en PMS, en meer onderzoek naar wat er gebeurt in het lichaam van een vrouw. Wij steunen dit initiatief van harte en vragen jullie om samen met ons in actie te komen.

De medische wetenschap heeft ervoor gezorgd dat de gemiddelde leeftijd de afgelopen jaren is gestegen. De grote vraag is of de kwaliteit van ons leven hiermee ook is gestegen, of dat we alleen maar langer leven met daarbij de mogelijke ongemakken zoals een beroerte, urineverlies, osteoporose en nog veel meer.

Als vrouwen moeten we de handen ineen slaan om ons hard te maken in deze man-georiënteerde gezondheidszorg, zodat we ervoor kunnen zorgen dat er een verandering zal plaatsvindt. De artsen zullen deze verandering niet vanzelf laten plaatsvinden, dus zullen we het zelf moeten doen, omdat er tot op de dag van vandaag veel onbegrip is op dit gebied waar wij als vrouwen tegenaan lopen en we niet serieus genomen worden.

Op de website van Mirjam kun je als vrouw jouw verhaal delen en/of de petitie tekenen om jouw steun te laten blijken voor meer onderzoek naar (onverklaarbare) gezondheidsklachten bij vrouwen. Om enerzijds erkenning te krijgen en serieus genomen te worden, maar ook om hiermee levens te redden! De petitie vind je hier: https://mirjamkaijer.nl/petitie/

Laten we op Wereld Menopauzedag de krachten bundelen om de gezondheidszorg te veranderen naar een gezondheidszorg die aandacht heeft voor de verschillen tussen mannen en vrouwen. Hopelijk kan er over 20 jaar een blog geschreven worden waarin staat dat het ons gelukt is en dat er inderdaad, dankzij onze kracht als vrouwen, verandering heeft plaatsgevonden.

Bron: Care for Women

‘Ik vind kinderharten ontzettend fascinerend’

Djamilla van Aalst-van der Stap is kinderechocardiografist bij het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam-Leiden (CAHAL). Het werken met de kinderen in het ziekenhuis vindt ze hartstikke leuk, maar het is de vraag of dat zo blijft. ‘Als ons kinderhartcentrum geen ingrepen meer mag doen, wordt mijn werk een stuk minder interessant.’

‘Zoals je op de foto onder dit artikel ziet, ben ik tijdens mijn werk vaak aan het bellenblazen. Ik moet kleine kinderen afleiden, zodat ze stil blijven liggen voor de echo. Ik praat tegen ze, zing liedjes en gelukkig hangt er ook een televisie met een magische aantrekkingskracht. Dit probleem heb je bij de volwassenencardiologie natuurlijk niet, daar liggen mensen stil. Tieners liggen over het algemeen ook stil, maar ik maak ondertussen wel een praatje met ze: hoe was het op school, wat voor lessen heb je gehad, welke sport doe je?’

Specialisme

‘Ik wilde graag bij kinderen echo’s maken van het hart en dat kan maar in een paar ziekenhuizen in Nederland. Ik koos in 2019 voor deze baan bij het CAHAL*. Voor mij is werken bij dit kinderziekenhuis het meest praktisch, omdat ik in de buurt van Leiden woon. Maar een mooie bijkomstigheid is dat cardiologie hier echt een specialisme is. Een groot deel van de kinderpopulatie, van baby’s tot achttienjarigen, is hier voor cardiologische zorg. Ook op de Kinder Intensive Care liggen voornamelijk patiënten met hartproblemen.’

Hartecho

‘Als kinderechocardiografist maak ik echo’s bij kinderen die meestal een aangeboren hartafwijking hebben. Vaak is er tijdens de zwangerschap of bij het consultatiebureau iets afwijkends ontdekt. Ik kijk dan samen met de cardioloog wat er precies aan de hand is. Het kan zijn dat een kind geopereerd moeten worden aan het hart. In dat geval maak ik ook echo’s voor en na de operatie. En ik zie kinderen natuurlijk als ze op controle komen. Meestal één keer per jaar, maar vlak voor een operatie soms zelfs elke week.’

Complex

‘Ik vind kinderharten ontzettend fascinerend, omdat aangeboren hartafwijkingen best complex zijn. Vooral de eerste echo is een uitdaging. Volwassen patiënten hebben vaak hartziektes die op latere leeftijd zijn verworven. Bij een kind weet ik nog niet of er sprake is van een normaal of aangeboren afwijkend hart. Ik moet heel goed kijken hoe het hart is aangelegd en waar de eventuele afwijkingen zitten, zoals een gaatje tussen de hartkamers, een hartklep die niet goed opengaat, of een vernauwing in de aorta. Vaak is het een combinatie van aandoeningen.’

High five

‘Sinds ik hier werk heb ik een aantal kinderen met hartproblemen al vaak gezien. Het is leuk om een band op te bouwen met de patiënten en hun ouders. Ik heb collega’s die hier langer werken en de tieners zelfs als baby hebben meegemaakt. Het is mooi om te zien dat kinderen groter worden en dat het goed met ze gaat. Doordat de jonge kinderen meestal vaker op controle komen, weet ik precies welke afleidingsmethode bij welk kind goed werkt. Maar ook met de wat grotere kinderen bouw ik een band op. Die komen vaak binnen met ‘Daar ben ik weer!’ of geven me een high five.’

Vertrouwd

‘Ik merk dat de beoogde sluiting van ons kinderhartcentrum enorm leeft bij de ouders van onze patiënten. Ze vragen: kan ik hier dan nog wel terecht, want dit centrum is zo goed. Ik leg dan uit dat het nog geen gelopen race, want er loopt nog een rechtszaak*. En als toch blijkt dat CAHAL echt moet stoppen met de operaties en interventies, dan blijven de reguliere controles wel in Leiden. Toch blijft het vaak onduidelijk voor ze. Het is vooral lastig voor patiënten die hier al langer lopen en weten dat er nog een paar operaties aankomen. Een operatie is al super spannend. En dan moeten de kinderen misschien ook nog naar een ander centrum waar de mensen niet vertrouwd zijn.’

Minder leuk

‘Zelf vind ik het ook ontzettend jammer als ons centrum sluit. Als in het kinderziekenhuis geen ingrepen meer worden gedaan, valt er veel weg. Ik kom nu overal om echo’s te maken: de intensive care, de afdeling Neonatologie, de kinderafdeling. Straks zit ik alleen nog op de polikliniek. Patiënten met een hartafwijking moeten we dan na de eerste echo doorverwijzen naar een ander ziekenhuis. Als ons kinderhartcentrum geen ingrepen meer mag doen, wordt mijn werk een stuk minder interessant.’

*Het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam-Leiden (CAHAL) is onderdeel van Amsterdam UMC en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Minister Kuipers besloot in april 2023 om de kinderhartchirurgie in Nederland te concentreren in Rotterdam en Groningen. Dit zou betekenen dat het CAHAL moet sluiten. Het LUMC en het Amsterdam UMC zijn het niet eens met deze beslissing en zijn een juridische procedure gestart. Op 30 november 2023 vindt de zitting plaats over het concentratiebesluit. Het LUMC ziet de zitting met vertrouwen tegemoet vanwege de vele inhoudelijke argumenten waarom het CAHAL niet gesloten mag worden. Lees meer in het dossier CAHAL.

Bron: LUMC