We roeiden vijfduizend kilometer voor het vrouwenhart

“Wat een para-anker is?” Marieke grinnikt. Het interview begint al goed. Gelukkig legt ze wel vaker zeedingen uit aan mensen die nooit varen. “Het is een anker met een parachute dat je op zee gebruikt als er geen bodem is en je niet weggezet wilt worden. Tijdens een storm bijvoorbeeld. We hebben het één keer moeten gebruiken, tegen Kerstmis. Ik was niet bang. Het heeft ook geen zin om boos te zijn. De wind gaat er niet mee liggen. Je moet de situatie simpelweg accepteren.”

Verstijfde hartspier

Marieke is een ervaren roeister. Opgegroeid in Noord-Beveland was ze van jongs af aan vertrouwd met de zee. Aan de ene kant van het eiland de Oosterschelde, aan de andere kant het Veerse meer. Op dat meer, en ander water roeide ze vele wedstrijden. Alleen nog nooit een oceaan. “Ik ben pas vorig jaar juni bij toeval aangehaakt. Ik zag een oproep op de Facebookpagina van Vrouw Aan Boord (VAB), een community van varende vrouwen. Er was een vrouw uitgevallen in de ploeg van de ‘Queen of Hearts’. Ze zouden de Talisker Whisky – Atlantic Challenge van Europa naar Midden-Amerika gaan doen, een traject van 5000 kilometer. Ik reageerde enthousiast, maakte kennis met Iris, Melissa en Renate en het klikte meteen. Roeien voor meer onderzoek naar het vrouwenhart, sprak me ook aan. Twee tantes van mijn man hadden hartfalen. De eerste is eraan overleden, de tweede, de jongste, kreeg tien jaar terug een hartaanval en uiteindelijk twaalf stents in haar hart geplaatst. Via via had Iris gehoord over professor Hester de Ruijter, die in het UMC in Utrecht onderzoek doet naar het vrouwenhart. Die was meteen enthousiast geweest over de sponsoractie.” De Ruijter doet met name onderzoek naar diastolisch hartfalen, een verstijfde hartspier. Daaraan overlijden meer vrouwen dan mannen. Waarom dat verschil er is, weet men nog niet.

Astronautenvoer

“12 december 2020 vertrokken we uit La Gomera, op de Canarische Eilanden. Het was elke dag twaalf uur roeien en slapen. Er zaten steeds twee vrouwen aan de riemen, de andere twee rusten dan. Ik roeide met Melissa van twaalf tot twee, vier tot zes en acht tot tien uur. We zijn bijna nooit van dit vaste schema afgeweken. In het begin van de tocht hebben we wel wat gespuugd. Met medicatie ging het gelukkig snel over.”
“We roeiden voor het vrouwenhart in het algemeen, maar moesten nu eerst goed voor onszelf zorgen. Je lijf is een machine en heeft brandstof nodig. We hadden vooral gevriesdroogd astronautenvoer mee. Daar gooi je dan kokend water bij. Zeewater ontziltten we met een speciale hogedrukpomp met filter. Alle troep haal je er dan uit, maar ook de mineralen. Dus voegden we weer voedingsstoffen in poedervorm toe.”
“Gelukkig deden zich geen grote calamiteiten voor aan boord. Kijk, als je moe bent, dan word je onhandiger. Dat hadden we allemaal, van de jongste van 34 tot de oudste van 53. Dat is logisch. Zo kreeg ik één keer mijn vinger tussen de karabijn en de kikker door iemand anders toedoen. De schade bleef beperkt. Bij de anderen gingen de handen soms moeizaam open en dicht. Als je twaalf uur per dag aan de riemen zit, is dat niet vreemd. De hitte vond ik wel vervelend. We moesten onszelf zo’n twee tot drie keer per dag insmeren. Maar dan zie je dolfijnen en walvissen voorbijkomen en is alles weer goed.”

Winnaars

“Hoe we de navigatie regelden? Onze oceaanroeiboot was van een kaartplotter voorzien. Daarmee kun je zien waar je op zee bent en hoe snel je gaat. Met de plotter zet je waypoints, punten die je wilt halen. De plotter is verbonden met de stuurautomaat op de helmstok zodat je koers houdt. We hadden natuurlijk ook GPS.”
“Uiteindelijk bereikten we 24 januari de finish op het eiland Antigua in de Caraïbische Zee. Dat was fantastisch. We waren de winnaars van het vrouwenklassement en de eerste Nederlandse vrouwen die dit hadden bereikt. We voelden ons wel wat landziek, wiebelig met lopen, maar waren allemaal kerngezond.”
“Vanwege ons goede doel was het fijn dat we veel publiciteit kregen. Uiteindelijk konden we een cheque van € 26.000 overhandigen aan Hester de Ruijter, voor haar onderzoek naar het vrouwenhart. We zijn zó trots op dit resultaat.”

Tekst: Mariëtte van Beek
Beeld: Marieke le Duc – Bouwense

Dit artikel verscheen in het HPNL magazine. Interesse? Vraag hier het HPNLmagazine aan.

De invloed van hormonen op het vrouwenhart

Hart- en vaatziekten: ondanks de verbeteringen in de laatste 50 jaar nog steeds een van de grootste doodsoorzaken. Toch is het nog steeds een erg onderbelicht onderwerp en is de manier waarop het zich presenteert bij vrouwen, mede door de vrouwelijke hormonen, héél anders dan bij mannen.

Tegenwoordig wordt via allerlei kanalen verteld waarop je moet letten als het aankomt op je hart. Heel typisch is de pijn op de borst met uitstraling naar de linkerarm of kaak. Dit kan namelijk betekenen dat er een doorbloedingsprobleem van het hart bestaat en mogelijk zelfs een hartinfarct bij het te lang aanhouden van klachten. Deze klachten komen vaker op deze manier bij mannen voor, maar een vrouw hoeft dat helemaal niet zo te voelen, vertelt cardioloog dr. David Haitsma van Hartkliniek Oisterwijk. “Een vrouw kan bij problemen aan het hart hele andere klachten krijgen, zoals last van haar rug of pijn tussen de schouderbladen. Ook vermoeidheid en misselijkheid zijn symptomen. Het probleem is dat je bij dit soort klachten niet meteen denkt aan het hart. Er is veel over bekend, maar ook nog heel veel niet. Dat maakt het lastig.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

In voor- en tegenspoed… Eelkje vond het geluk in een zware periode

Eelkje Jousma (47) is door haar hartaandoening door diepe dalen gegaan. Ze moest haar werk opgeven, nam meerdere keren afscheid van haar kinderen en bracht veel tijd in het ziekenhuis door. Toch klom ze altijd weer naar boven, en onderweg kwam – vlak voor haar zwaarste operatie – ook nog eens de liefde op haar pad…

Eigenlijk had ze helemaal niet zwanger mogen worden, kreeg Eelkje Jousma te horen toen ze na zes weken zwangerschap op controle kwam bij haar arts. Ze was toen 23. Op haar negende kreeg ze een openhartoperatie om een gaatje in haar hart te dichten en lekkende hartkleppen te repareren, en sindsdien stond ze als hartpatiënt onder jaarlijkse controle. Lange tijd was ze stabiel, maar een jaar voordat ze zwanger raakte, ging haar hart ietsje achteruit. Dat een zwangerschap die achteruitgang in een stroomversnelling kon brengen, was door een communicatiefout niet aan haar doorgegeven.

“Na de bevalling ging het mis”, vertelt Eelkje. Ze lag na de geboorte van haar zoon een paar dagen op de hartbewaking nadat ze veel bloed verloor en haar hartfunctie achteruit ging. Ze mocht uiteindelijk naar huis in de wetenschap dat ze een half jaar later een nieuwe operatie moest ondergaan. “Daarna is het lang goed gegaan. Ik kreeg twee jaar later nog een gezonde zoon en adopteerde later nog een derde kindje, een meisje.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Chantals hartklachten bleven onopgemerkt

Iets meer dan een jaar geleden; zo lang is verstreken sinds het hartinfarct van Chantal Denneboom. Zij is 54 wanneer het noodlot toeslaat na jarenlang te hebben rondgelopen met hartklachten die werden afgedaan als stress en overgangsklachten. Zij vertelt graag haar verhaal omdat zij andere vrouwen erop wil attenderen dat hun hartklachten kunnen afwijken van de welbekende klachten bij mannen. Haar verhaal...

Wanneer Chantal een hartinfarct krijgt wordt zij met spoed opgenomen in het ziekenhuis. Daar volgt een dotterbehandeling en krijgt zij een stent. Chantals ongeloof is groot en de situatie voelt voor haar onwerkelijk, maar tegelijkertijd vallen alle kwartjes met betrekking tot haar jarenlange klachten: “Ik ben niet boos, maar achteraf bekeken voelde ik mij niet serieus genomen. Des te meer omdat mijn opa en oma jong aan een hartinfarct zijn overleden.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Een hart met drie kamers

Manon van der Giessen (35) is geboren met een hart bestaande uit drie in plaats van vier kamers en een gat tussen de boezems. Daarnaast zit haar hart aan de rechter- in plaats van de linkerkant. Hiermee omgaan was en is niet altijd even makkelijk voor haar.

Net voordat Manon drie jaar werd, is ze geopereerd aan haar hart. Van de ene kamer werd een directe weg naar haar longslagader gemaakt, zodat het bloed weer goed kon stromen. In het geval van Manon zou het zuurstofarme en -rijke bloed anders namelijk door elkaar lopen binnen het hart. Hoewel de operatie toen erg goed is gegaan, heeft Manon nog altijd een kamer minder en moet haar hart daardoor harder werken. Dat betekent dat ze minder energie heeft en sneller moe is. “Ik leg het altijd uit alsof ik een autootje ben dat vijfenveertig kilometer kan rijden en verder goed functioneert, maar niet gemaakt is om op de snelweg te gaan racen. Zo’n auto moet zichzelf niet met een raceauto vergelijken; dat is niet eerlijk. Mensen die wél vier hartkamers hebben, zijn nu eenmaal anders dan ik.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Frieda 2.0 will be born

Twee jaar geleden gingen wij in gesprek met de levenslustige Frieda Reuvers. Zij kreeg op haar veertigste een hartinfarct en dat was een schok. Maar na verloop van tijd ging de knop om, want Frieda vond zichzelf veel te jong om hartpatiënt te zijn. In ‘Hoe gaat het nu met?’ nemen wij poolshoogte en stellen de vraag hoe gaat het nu met… Frieda Reuvers.

‘Frieda 2.0 will be born!’ – met die woorden sloot de toen 40-jarige Frieda het gesprek af. Inmiddels is Frieda 42 en gaat het zo goed met haar dat zij richting Frieda 3.0 gaat. En dat is een welkome verademing voor de oud-ambulant hulpverlener in de gehandicaptenzorg, want zij besloot voor de beste versie van zichzelf te gaan: “Ik heb keihard aan mijzelf gewerkt en daar pluk ik nu de vruchten van!”

(meer…)

Enny’s moeizame weg naar de juiste diagnose

‘Neem een kopje thee en ga liggen op de bank’ kreeg Enny Smit – de Wolf (61) te horen op de Eerste Harthulp toen een hartdiagnose uitbleef. Een verschrikking, want vanbinnen voelde het niet goed ook al kwam er niets uit de ontelbare onderzoeken. Sinds twee jaar weet zij eindelijk wat haar hart mankeert en door haar verhaal te delen hoopt zij andere vrouwen te behoeden voor de lijdensweg waar zij doorheen ging: “Ik gun niemand wat ik heb moeten doorstaan.”

Enny’s verhaal begint met pijn op de borst tijdens een begrafenis. Niet geheel verwonderlijk linkt zij de krampen aan de emoties die daarbij komen kijken. Maar wanneer de steken alsmaar toenemen belandt Enny diezelfde dag in het ziekenhuis. Hier blijkt zij een ontstoken hartzakje (Pericarditis) te hebben. Met medicatie wordt Enny naar huis gestuurd. Maar zij knapt niet op – integendeel, en blijft een tijdlang rondlopen met onverklaarbare pijn. Dit blijkt het begin van haar moeizame weg naar de juiste diagnose.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Toename hart- en vaatziekten bij vrouwen terugdringen

Hart- en vaatziekten (HVZ) vormen de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. De verwachting is dat HVZ in 2030 de oorzaak is van ruim een derde van de vrouwelijke sterfgevallen per jaar. HVZ bij vrouwen wordt nog steeds te weinig onderzocht, herkend, gediagnosticeerd én behandeld in vergelijking met mannen. Het is dringend nodig om deze ongelijkheid aan te pakken, is de conclusie van de internationale Lancet-commissie ‘vrouwen en hart- en vaatziekten’, met onder meer hoogleraar Angela Maas, cardioloog van het Radboudumc.

In dit uitgebreide internationale rapport over hart- en vaatziekten (HVZ) bij vrouwen roepen onderzoekers op tot dringende actie om de zorg en preventie te verbeteren, meer onderzoek te doen en het bewustzijn te vergroten om de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen wereldwijd aan te pakken. De oproepen van de Commissie om HVZ bij vrouwen beter aan te pakken sluiten aan bij de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, die gericht zijn op het belang van de rol van gender in gezondheid, waaronder HVZ.

De zeventien vrouwelijke auteurs komen met tien ambitieuze aanbevelingen, waaronder het beter voorlichten van zorgverleners en patiënten over vroegtijdige opsporing van HVZ en het opschalen van hartgezondheidsprogramma’s in dichtbevolkte regio’s. Ook roepen zij op prioriteit te geven aan genderspecifiek onderzoek naar hartziekten bij vrouwen. Ook moeten er interventies worden ontwikkeld waardoor vrouwen sneller gaan deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek. In deze studies zijn vrouwen vaak ondervertegenwoordigd.

Angela Maas, hoogleraar Cardiologie voor vrouwen van het Radboudumc: “Als we de belangrijke doelstelling van de Verenigde Naties willen halen, zijn gedurfde strategieën nodig. Hierbij gaat het niet alleen om het aanpakken van risicofactoren die bijdragen aan HVZ, er moet ook meer onderzoek komen naar genderspecifieke biologische mechanismen bij vrouwen. Wereldwijde en multidisciplinaire samenwerking voor betere zorg voor vrouwen met HVZ is van ongekend belang.”

Interesse in het boek ‘Hart voor Vrouwen’ van Angela Maas? Bestel het hier!

Grote regionale verschillen

In 2019 waren er wereldwijd ongeveer 275 miljoen vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen. Bijna de helft van de sterfgevallen onder vrouwen wordt veroorzaakt doordat de bloedtoevoer naar het hart onvoldoende is (ischemische hartziekten), en ruim een derde door een beroerte, waarbij één of meerdere bloedvaten in de hersenen beschadigd of verstopt raken. De geografische verschillen zijn groot, met de hoogste sterftecijfers in Centraal-Azië en het Midden-Oosten, Noord- en Midden-Afrika, Oceanië en Oost-Europa (300 sterfgevallen per 100.000 vrouwen). Regio’s met een hoger inkomen, zoals West-Europa, Noord-Amerika, Australië en Oost-Azië laten de laagste sterftecijfers zien (130 per 100.000 vrouwen).

Risicofactoren voor cardiovasculaire aandoeningen bij vrouwen

Net als bij mannen is een hoge bloeddruk de grootste risicofactor voor HVZ, gevolgd door overgewicht en een hoog cholesterol. Daarnaast zijn er specifieke risicofactoren die alleen bij vrouwen voorkomen: hart- en vaatziekten als gevolg van probleem-zwangerschappen en een vervroegde menopauze. Opvallend is dat jonge vrouwen tot nu toe niet als risicogroep werden gezien, maar dat juist bij hen het aantal rokers – een bekende risicofactor – en het aantal hartaanvallen toeneemt. Ook kunnen sommige sociale of religieuze normen – zoals beperkingen op de deelname aan sport en lichamelijke activiteiten – bijdragen aan HVZ bij vrouwen. Ook sociaaleconomische factoren, zoals armoede, alleenstaande moeders, werkloosheid en ongelijkheid op grond van sociaal-culturele status zijn minstens zo belangrijk.

De grootste toename in HVZ is te zien in dichtbevolkte en industrialiserende landen als China (toename van 10%), Indonesië (7%) en India (3%). “De oorzaken van hart- en vaatziekten verschillen per regio. In dichtbevolkte regio’s waar de industrialisering nu gaande is neemt het aantal vrouwen met HVZ relatief het meest toe. Hier zijn andere interventies nodig dan in landen waar de zorg toegankelijker en beter georganiseerd is”, legt Angela Maas uit. De vergelijking met de COVID pandemie dringt zich duidelijk op, Angela Maas benadrukt de noodzaak van op maat gesneden interventies.

Bron: Radboudumc

Interesse in het boek Hart voor vrouwen van Angela Maas? 

Vrouwen zijn lang vergeten in de medische wetenschap. Hun hartklachten werden afgeleid van die van mannen, en als de dokter die klachten dan niet kon thuisbrengen, werden ze afgedaan als gezeur. Met alle gevolgen van dien. Cardioloog Angela Maas is expert op het gebied van het vrouwenhart, dat in heel veel opzichten anders is dan het mannenhart. Datzelfde geldt voor hartziekten. Een boek dat iedere vrouw ter harte gaat! Prijs € 20,99 incl. verzendkosten.

Een boek bestellen kan via roermond@hartpatienten.nl of via het contactformulier.

 

Meer lezen over vrouwen en hart- en vaatziekten? Lees het hier!

Lezersactie: ontdek Nextory

De coronacrisis heeft ons allen doen beseffen hoe kwetsbaar ons bestaan en hoe belangrijk een goede weerstand is, zeker voor de meest kwetsbaren. Stress, ongezonde voeding en onvoldoende beweging liggen ten grondslag aan veel complicaties en vergroten de risico’s van corona. Gelukkig zijn er steeds meer hulpmiddelen om gezonder te worden en te blijven!

Nextory is zo’n hulpmiddel. Naast de stressreducerende effecten van lezen biedt de app duizenden kook-, lifestyle-, reis- en yoga luisterboeken en e-books om gezond(er) te koken, vaker te bewegen en eventueel yoga of meditatie in je routine op te nemen. Naast deze categorieën heeft Nextory honderdduizenden andere genres in haar assortiment, variërend van fictie tot biografieën en van literaire romans tot maatschappelijke en politieke boeken. Droom weg bij de dystopische novelle van Adriaan van Dis (KliFi), leef mee met Nicci French’s laatste thriller ‘Wie niet horen wil’ of romantiseer bij een Santa Montefiore. Nextory is een streaming service voor audioboeken en e-books. Het flexibele maandelijkse lidmaatschap biedt onbeperkt toegang tot meer dan 270.000 nationale en internationale boeken in audio en geschreven vorm. Het is de ideale app voor iedereen die meer boeken wil lezen, vooral dankzij unieke functies als de ‘Reading Diary’ en de ‘Book Challenge’. Speciaal voor supporters van Hartpatiënten Nederland heeft Nextory een introductie-aanbieding waarbij lezers 60 dagen gratis toegang krijgen tot het platform.

Ga naar www.nextory.nl/hart, vul daar de campagnecode HART in en beleef het zelf.

Door het hart op de proef gesteld

 

Lotte Kammelar (41) doorstond een reanimatie, een bacteriële infectie en een nabloeding na een openhartoperatie en kreeg vervolgens ook nog eens een groot delier, maar ze ís er nog. Na ruim een half jaar bijna onafgebroken doorgebracht te hebben in het ziekenhuis en revalidatiecentrum, is ze nu thuis – mét een steunhart.

Sinds haar 30e weet Lotte Kammelar dat ze de erfelijke hartspierziekte PLN heeft. Bij nader inzien had ze al veel eerder gemerkt dat ze last had van hartritmestoornissen, maar toen ze daarmee op haar 19e naar de huisarts ging, werd ze weggestuurd. Ruim tien jaar later liep dat gelukkig anders en kwam ze uiteindelijk bij een cardioloog terecht. Door genetisch onderzoek kwam het PLN-gen in beeld en daarna ging het snel. Lotte: “De pompfunctie van mijn hart lag op het moment van de diagnose tussen de 30 en 35 procent. Ik wist dat PLN een progressieve ziekte is, dus ik hoopte destijds zo lang mogelijk stabiel te blijven door mijn hart met medicatie zo veel mogelijk te ontlasten.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.