Pak een stoel en kom in beweging

Geschreven door

Iedereen weet dat dagelijks bewegen belangrijk is voor ons lichamelijk en geestelijk welzijn. Toch is het één van de eerste dingen die erbij inschiet zodra je te maken krijgt met een ziekte of beperking. Je denkt dat je niets meer kan, maar vaak is er meer mogelijk dan op het eerste oog lijkt.

Daar weet Paula Jap Tjong als doorgewinterde yogadocent en stressmanagement-trainer alles van. Ruim twaalf jaar geleden leest ze over het succes van stoelyoga in Amerika en weet meteen: ‘dit is de manier waarmee ik ook mensen die door een fysieke beperking niet of nauwelijks bewegen mee kan laten doen’. Ze vliegt naar New York, volgt een opleiding tot stoelyogadocent en zet daarna stoelyoga in Nederland op de kaart via haar platform Stoelyoga Nederland en Vlaanderen. Sindsdien heeft ze veel mensen weer in actie zien komen die ervan overtuigd waren dit niet meer te kunnen.

“In plaats van bezig te zijn met wat niet kan, kijken we naar wat wel kan. Je hoeft jezelf niet in een strakke yogalegging te hijsen of op te kunnen vouwen tot een pretzel op een yogamat. Het enige dat je nodig hebt is een stoel. Dus: pak een stoel en kom in beweging!”

Hetzelfde maar dan anders

Stoelyoga is een rustige, veilige manier van bewegen en ontspannen die het echt voor iedereen, dus ook de mensen die door leeftijd of ziekte beperkt zijn, mogelijk maakt te genieten van alle voordelen van yoga. Het is weliswaar de meest laagdrempelige vorm van yoga, de effecten op lichaam en geest zijn er zeker niet minder om.

“Net als bij yoga op de mat zijn er houdingen waarmee we aan het lichaam werken en daarbij speelt de ademhaling een hoofdrol. Of je zittend, liggend of staand ademt maakt niet uit. Ademhalingsoefeningen helpen bij het verminderen van pijn, angst of gespannenheid. Daarnaast is er de concentratie die je aandacht naar binnenbrengt en besluiten we de les net als bij reguliere yoga met ontspanning. Normaal lig je aan het einde van de yogales op de mat in de zogenaamde ‘lijkhouding’ maar bij stoelyoga doen we die gewoon op de stoel, net als de meeste andere houdingen. Voor mensen die kunnen staan, zijn er ook staande oefeningen waarbij de stoel ter ondersteuning dient van de balans of fungeert als hulpmiddel. Zo houd je houdingen beter vol en kom je ook weer makkelijker uit een pose. Verder zijn de bewegingen wat minder groot maar ook met kleine bewegingen kun je al spieren van je kruintje tot je tenen effectief rekken, strekken en versterken. Zelfs als je rolstoel gebonden bent. Ontspanning door inspanning, hoe klein de bewegingen ook zijn, dat is waar het om gaat.”

Flexibiliteit

Stoelyoga maakt gewrichten soepeler, spieren sterker en verbetert de bloedsomloop. Je ontspant makkelijker en je concentratievermogen en motoriek verbeteren. Bovendien ontstaat er door in volle aandacht te bewegen een groter bewustzijn van je lichaam waardoor je vermoeidheid, stress of belemmerende gevoelens beter herkent.

“Als je door ziekte of een ongeluk de dingen die je graag doet niet meer kan doen, dan is dat een afscheid. Dat doet zeer en vraagt om acceptatie. Yoga brengt je weer in contact met je lijf en helpt bij het accepteren van emoties en lichaamsgrenzen waardoor je weer vertrouwen in je lichaam krijgt. Het zorgt niet alleen voor meer fysieke rek maar ook voor meer mentale flexibiliteit. Hartpatiënten bewegen bijvoorbeeld vaak minder omdat ze bij inspanning pijn op de borst krijgen of kortademig worden. Stoelyoga stelt hen in staat om vanuit relatieve rust te werken aan een diepe, rustige ademhaling. Dit maakt het hart sterker waardoor de hartslag daalt en hartkloppingen verminderen. Door kalm te bewegen, verbetert de bloeddruk, verminderen cardiovasculaire risicofactoren zoals cholesterolwaarden, stresshormonen en bloedsuiker. Het heeft een positief effect op spieren, spijsvertering en alle chemische stofjes in je brein. Alles is met elkaar verbonden.”

Duurzame inzetbaarheid

Niet alleen fysiek beperkte mensen hebben baat bij stoelyoga. Ook voor mensen met een zittend beroep is het een goede manier om in beweging te blijven. Hele dagen zitten vergroot het namelijk risico op hartziekten en diabetes.

“Een paar houdingen op je werkplek verbeteren je bloedsomloop, helpen RSI te voorkomen en zorgen ook voor nieuwe creativiteit, productiviteit en concentratie. Het mooie is ook dat werkgevers geen extra investering hoeven te doen omdat mensen al op stoelen zitten. Stoelyoga draagt bij aan de gezondheid en daarmee de duurzame inzetbaarheid van mensen.”

Zelf de kracht van stoelyoga ervaren?

Ga naar https://www.youtube.com/@StoelyogaNederland of scan de QR code voor een gratis online stoelyogales van Paula.

Tekst: Joyce Demarteau
Beeld: Paula Jap Tjong

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Stilzitten is geen optie

Geschreven door

Er valt niet over te twisten: stilzitten veroorzaakt een hoger risico op hart- en vaatziekten. Hoe moeilijk bewegen soms ook kan zijn bij lichamelijke (ouderdoms)kwalen: achter de geraniums zitten is per definitie uit den boze. Personal trainer en lifestylecoach Radmilo Soda legt uit waarom.

Onderzoeken over de hele wereld hebben het door de jaren heen al veelvuldig aangetoond: inactiviteit, oftewel weinig tot niet bewegen, kan negatieve gevolgen hebben voor het hart- en vaatstelsel. Daartegenover staat dat voldoende lichaamsbeweging een preventieve werking kan hebben, schrijven diverse Oxford-onderzoekers: ‘Een actieve levensstijl is een hoeksteen voor de secundaire preventie van hart- en vaatziekten.’ En de Hartstichting stelt: ‘Voldoende bewegen kan de kans op hart- en vaatziekten 20 tot 30% verlagen.

Vicieuze cirkel

Voor patiënten die al kampen met hart- en vaatziekten, is het des te belangrijker om veel tijd en energie te steken in hun (hart)gezondheid. Dat kan soms lastig zijn, juist doordat hartpatiënten regelmatig kampen met fysieke ongemakken. Voor wie al buiten adem is na drie treden de trap op, is het vaak niet aanlokkelijk om eens lekker de sportschool in te duiken. Toch moeten hartpatiënten extra waken voor de vicieuze cirkel die op die manier kan ontstaan, waarschuwt personal trainer en lifestylecoach Radmilo Soda. “Je doet jezelf echt tekort door dan maar stil te blijven zitten.” Dus, ook al is het soms lastig en lijken fysieke beperkingen het misschien onmogelijk te maken om te sporten: doe het toch, luidt het devies.

Gezonde pompfunctie

“Als je regelmatig sport en je spiermassa dus op peil houdt, zorg je voor een betere pompfunctie van het hart”, legt Soda uit. “Zeker wanneer je de benen traint, die, zoals ik al eerder in dit magazine heb genoemd, de aggregaat zijn van je lichaam.” Door te bewegen, zet je de spieren aan het werk en zorg je voor de stimulering van de bloedcirculatie. De hartslag versnelt, de bloedvaten verwijden en het bloed wordt met meer kracht en snelheid rondgepompt. Wanneer het bloed vanuit het hart richting de benen wordt gepompt door de aderen, ontstaat een zwaartekrachtmoment. Het bloed heeft alle ruimte om naar alle cellen in het lichaam te stromen. Dit gebeurt tijdens een moment van spierontspanning.

Spierkracht behouden

Bij spierinspanning wordt het bloed weer teruggepompt richting het hart. Doordat spieren zich tijdens inspanning samentrekken, ook wel spiercontractie genoemd, stuwen zij het bloed omhoog, terug naar het hart. Om te voorkomen dat het bloed weer terugstroomt, zijn de aderen uitgerust met kleppen die zich sluiten wanneer het bloed tegen de zwaartekracht in stroomt. Dit is een essentieel ‘mechanisme’, zegt Soda. “Als de kracht van de kleppen afneemt, gaat de kwaliteit van de bloedcirculatie natuurlijk achteruit. En de kracht van de kleppen neemt af bij afbraak van de spiermassa.” Anders gezegd: wie stilzit en dus spierkracht verliest, loopt het risico dat de gezondheid van het hart- en vaatstelsel ook achteruit gaat. Het resultaat: de fysieke capaciteit van iemand die al niet zo mobiel was, wordt er niet beter op. “Zitten wordt liggen en dan gaat het echt heel hard met de aftakeling. Ik zie het zelf om me heen gebeuren: zonde!”

Veel mogelijk

Aan de bak dus! Zet die kleppen aan het werk. Dat kan al door regelmatig te wandelen, vaker de trap te nemen of fietstochtjes te maken. “Het is belangrijk om zowel het uithoudingsvermogen als de spierkracht te trainen”, zegt Soda. “Om te kunnen blijven presteren in het leven en de pompfunctie in het lichaam goed te houden, moet je je spieren blijven uitdagen. Zet de loopband op de hellingstand, bind een elastiek om de benen voor wat meer weerstand tijdens fitnessoefeningen: het kan echt heel simpel zijn.”

Zittend sporten

Ook voor mensen die minder goed ter been zijn, zijn er tal van mogelijkheden om toch effectief te bewegen. Soda: “Ik begeleid vaak mensen in een rolstoel of mensen met knie- of heupproblemen. Ook voor mensen die niet goed kunnen lopen, zijn er genoeg alternatieven. Pak bijvoorbeeld eens de fiets. Dat kan een reguliere hometrainer zijn, maar ook een stoelfiets die heel laag bij de grond zit. Veel mensen denken: ‘Stom ding, ik merk niets’, maar daar is niets van waar. Je merkt juist enorm veel! Zittend sporten is wel degelijk goed voor de doorbloeding in je lichaam, dus mensen die minder mobiel zijn hoeven zich daar niet door te laten tegenhouden. Het werkt echt!”

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Radmilo Soda

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Primeur! De eerste editie van Zwem met je dokter in Geusseltbad Maastricht

Geschreven door

Ben jij een enthousiaste hart- en vaatpatiënt die houdt van water en graag samen met vaatchirurgen, huisartsen en andere zorgprofessionals sportief bezig wil zijn in het zwembad? Dan hebben we goed nieuws voor jou!

Op zaterdagmiddag 9 maart 2024, van 15.00 tot 17.00 uur, vindt de allereerste editie van “Zwem met je Dokter” plaats in het Geusseltbad in Maastricht. Een uniek evenement waarbij we op zoek zijn naar sportieve deelnemers die niet alleen hun passie voor water delen, maar ook hun betrokkenheid tonen bij onderzoek naar hart- en vaatziekten.

Wat staat je te wachten:

  • Oefeningen in circuitvorm
  • Baantjes trekken
  • Aquarunning

Wat levert deelname op:

  • Een sportieve middag op jouw eigen tempo
  • Gezellige afsluiting met een gezonde pastamaaltijd en drankje in Grand Café Geusseltbad
  • Een voldaan gevoel, want het door jou opgehaalde sponsorgeld gaat naar onderzoek naar het herstellen van zieke bloedvaten in het Maastricht UMC+

Voor wie is dit evenement:

  • Hart- en vaatpatiënten
  • Waterliefhebbers met een warm hart voor onderzoek naar hart- en vaatziekten

Wat vragen we van jou:

  • Inschrijfgeld van € 25,00
  • Bereidheid om minimaal hetzelfde bedrag aan sponsorgeld op te halen door het delen van je actiepagina met vrienden, familie, collega’s, enz.

Belangrijk: het maximale aantal deelnemers is beperkt tot 60, inclusief deelnemende artsen. Dus wees er snel bij!

Doe mee en kom in actie voor een toekomst met gezonde bloedvaten! Schrijf je nu in en maak deel uit van dit unieke initiatief!

Klik HIER om je in te schrijven

bron: Maastricht UMC+ (mumc.nl)

Fit blijven is makkelijker dan u denkt

Geschreven door

Zitten is het nieuwe roken. Toen deze slogan een paar jaar geleden de wereld in geslingerd werd, bracht de boodschap ervan behoorlijk wat teweeg. De één vond hem goed en de ander vond hem te ver gaan, maar de kern van waarheid drong in ieder geval door tot menig Nederlander: wie niet beweegt, schaadt de eigen gezondheid.

Nederlanders zitten graag, blijkt uit onderzoek. Maar liefst 9 uur en 6 minuten brengt de Nederlander gemiddeld op een dag zittend door, tonen cijfers van het RIVM aan. Dat is behoorlijk wat, zeker als je erbij bedenkt dat diezelfde gemiddelde Nederlander ook nog eens gemiddeld 8 uur in zijn of haar bed doorbrengt. Te veel en te lang achter elkaar zitten kan negatieve gevolgen hebben op de spierkracht en botten en het kan het risico op hart- en vaatziekten en diabetes vergroten. Het devies luidt dus: opstaan, meer in beweging komen, vaker proberen om staand te werken, te lezen of televisie te kijken en gesprekken wellicht waar mogelijk eens een keertje wandelend voeren.

Richtlijnen

Volgens de Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad zouden volwassenen en ouderen minstens 2,5 uur per dag intensief moeten bewegen en drie keer per week spier- en botversterkende activiteiten moeten ondernemen. Intensief bewegen kan bijvoorbeeld door op de crosstrainer of roeimachine te stappen in de sportschool, een potje te tennissen of te joggen. Wie het iets gematigder wil aanpakken, kan een flink eind in stevig tempo wandelen of een eind gaan zwemmen. Naast die 2,5 uur per week is het, zeker voor mensen met een zittend beroep, belangrijk om de zituren regelmatig even te onderbreken. Zet bijvoorbeeld iedere twee uur een wekker en spreek met jezelf af dat je bij iedere wekker even gaat staan, een rondje om het huis gaat lopen of zelfs voor een half uurtje staand blijft werken. Hoe minder zituren, hoe beter.

Goed voor het hart

Voldoende bewegen kan de kans op hart- en vaatziekten 20 tot 30% verlagen, stelt de Hartstichting. Wanneer we in beweging komen, daalt namelijk de bloeddruk. Dat effect houdt zelfs aan tot enkele uren na de inspanning. Aangezien een hoge bloeddruk een belangrijke aanstichter is van bijvoorbeeld hartinfarcten, zijn de voordelen op dat vlak dus evident. Wanneer je echt gaat sporten, zorg je ervoor dat je spieren zich continu moeten samentrekken. Om dat te doen, hebben de spieren voedingsstoffen en zuurstof nodig. Die worden vanuit het hart door de bloedvaten naar de spieren gepompt. Het hart moet dus flink aan de bak. Dat zorgt ervoor dat de algehele hart-longconditie beter wordt naarmate je meer sport. Een bijkomend voordeel is dat het risico op het dichtslibben van de aderen verkleint wanneer je de bloedcirculatie regelmatig stimuleert. Sporten zou dus voor iedere hartpatiënt idealiter een vast onderdeel zijn van de weekroutine.

Rustig aan

Dat betekent niet dat u direct zeven dagen per week in de sportschool hoeft te gaan staan. Sterker nog, het is juist raadzaam om niet te hard van stapel te lopen. ontstaat weer het risico dat je de hartspier overbelast. Zoals personal trainer en lifestylecoach Radmilo Soda eerder al eens in dit magazine zei: “Stap voor stap opbouwen en voldoende tussentijds rust nemen is essentieel.” Fit blijven is laagdrempeliger dan vaak gedacht wordt en kan op vele manieren. Zo kunt u iedere avond na het eten bijvoorbeeld even een wandelingetje maken, u kunt regelmatig ‘voor de lol’ de trap op en af lopen, of u koopt een kleine dumbbell en pakt die er iedere ochtend even bij voor wat krachtoefeningen: 10 minuten per dag kan al genoeg zijn.

Volhouden

Consistentie is natuurlijk het belangrijkste als u fit wilt blijven. Drie weken lang drie keer per week in de sportschool staan is natuurlijk geweldig, maar de effecten worden weer teniet gedaan als u daarna een ‘pauze’ inlast van een jaar. Daarom is het aan te raden een beweegritme op te bouwen dat bij u past. Als uw nekharen al recht overeind gaat staan bij alleen al de gedachte aan een roeimachine, zal het lastig zijn om een frequent sportschoolbezoek daadwerkelijk vol te houden. Kies dan liever voor een paar wandelingen of fietstochtjes per week. Of misschien heeft u een zwembad bij u in de buurt waar u iedere week een paar baantjes kunt trekken. Zelfs functionele klussen, zoals regelmatig tuinieren, de auto wassen of het hele huis grondig schoonmaken, dragen al bij aan uw conditie en tellen als bewegen. Iedere minuut dat u niet zit telt; daar kunt u dus best creatief in zijn.

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: HPNL

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Heart to Follow

Geschreven door

Roeien voor het vrouwenhart

Roeien van Californië naar Hawaï: op 12 juni gaan Marieke le Duc en roeimaatje Renate de Backere de uitdaging aan tijdens een door Atlantic Campaigns georganiseerde wedstrijd. In totaal leggen ze 4.500 kilometer op zee af, met als doel om geld op te halen voor het vrouwenhart. “Meer onderzoek naar het vrouwenhart is wat ons betreft hard nodig.”

In 2020 waren Marieke en Renate al onderdeel van de Atlantic Dutchesses, een vierkoppig team dat in totaal 5.000 kilometer van La Gomera naar Antigua roeide. Dat smaakte naar meer, vertelt Marieke. “De overtocht is ons destijds gelukt in drieënveertig dagen, maar toen waren we met z’n vieren. Nu ben ik samen met Renate, dus dat gaat ongetwijfeld nog een tikkeltje zwaarder zijn. Ook dit is namelijk een erg pittige tocht. We mogen er vijfenzestig dagen over doen, maar stiekem hoop ik dat we die niet nodig hebben. Inmiddels weten we dat het wereldrecord als paar op 42 dagen staat. Ik ben wat dat betreft toch enigszins competitief ingesteld en hoop dat wij dat kunnen verbreken. Renate en ik gaan in ieder geval vol voor dit avontuur en het is heel gaaf om het samen te mogen doen.”

Spartaans leven

Het avontuur bestaat niet alleen uit roeien, maar ook uit survivallen. “We moeten voor vijfenzestig dagen eten meenemen, zodat we echt genoeg hebben als er iets misgaat of de weersomstandigheden slecht zijn. Het klinkt dramatisch, maar we moeten onszelf als het ware in leven zien te houden. We worden niet bevoorraad, moeten zelf water maken en ook zelf navigeren. We kunnen alleen een beroep doen op iemand die ons iets meer vertelt over weersomstandigheden of welke richting we het beste kunnen aanhouden. Toch vind ik die Spartaanse leefstijl heerlijk, en roeien is echt een prachtige sport. Uiteraard zijn we al hard aan het trainen, want we willen geen blessures en moeten ervoor zorgen dat onze spieren zo sterk mogelijk zijn. Ondertussen kan ik niet wachten. Wat is er nu mooier dan minimaal twaalf uur per dag roeien op de oceaan?”

Onderzoek

Het uiteindelijke doel is geld ophalen voor onderzoek naar het vrouwenhart. Dat heeft voor Marieke een persoonlijke reden, zegt ze. “De tante van mijn man heeft op vrij jonge leeftijd hartproblemen gekregen. Gelukkig waren ze er op tijd bij, maar ik ben echt van mening dat er nog veel meer onderzoek en bekendheid nodig is rondom het vrouwenhart. Zo kan er veel beter op dat soort klachten worden geanticipeerd. Een andere tante van me is helaas aan hartfalen overleden. Ik heb het dus van dichtbij meegemaakt.” De uiteindelijke opbrengst gaat dan ook naar onderzoeken met betrekking tot het vrouwenhart vanuit het UMC Utrecht. “Het wordt steeds duidelijker dat het mannen- en vrouwenhart heel verschillend is en wij vinden het belangrijk dat dat wordt onderzocht. Eén van de onderzoeken waaraan we bijdragen, is de werking van holters in plaats van de best wel gevaarlijke en risicovolle kijkoperaties. Een holter is een soort band die een vrouw zeven dagen draagt en waarmee kan worden gemonitord wat er aan de hand is. Voelt ze iets geks bij haar hart, kan ze op een knop drukken en wordt er vanuit het UMC Utrecht direct meegekeken. Hopelijk kunnen door onze bijdrage meer holters worden gekocht en vaker worden ingezet. Dat zou fantastisch zijn.”

Uitdaging

Verder hoopt Marieke ook anderen met hun verhaal te kunnen inspireren. “Het is zo mooi om een persoonlijke uitdaging aan te gaan. Wij willen ook echt laten zien dat ons vrouwenhart sterk genoeg is om zo’n oversteek te maken en dat we tot veel meer in staat zijn dan we denken. Ons lijf is sterk: dat heb ik de laatste keer op de oceaan ook mogen ervaren. Het leven is een feestje, maar je moet wel zelf van die bank af komen, jezelf uitdagen en een doel stellen. Niet per se door meteen een oceaan over te roeien, maar al is het maar een kleine stap in de goede richting. Hopelijk motiveert onze tocht ook anderen.”

Meer weten of doneren? Dat kan via www.hearttofollow.nl          

Waarom brengt HPNL dit onder de aandacht?

Wij willen onze lezers zo breed mogelijk van nuttig informatie voorzien en op die manier de samenleving transparanter maken. Dat behoort tot onze doelstelling. Wij helpen daarbij. Onafhankelijk en objectief. Helpt u ons? Wij helpen u.

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Marieke le Duc & Renate de Backere

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Wielrenner Mark Groeneveld (20) plotseling overleden

Geschreven door

Wielrenner Mark Groeneveld is afgelopen maandag onverwacht overleden. Groeneveld is slechts 20 jaar oud geworden. Hij zakte plotseling ineen in Hongkong, waar hij voor zijn continentale Canadese ploeg XSpeed United was. Volgens zijn team is hij waarschijnlijk overleden aan een hartaanval. Dat gebeurde volgens zijn ploeg niet tijdens een wedstrijd.

In januari was de uit Enkhuizen (Noord-Holland) afkomstige wielrenner overgestapt naar XSpeed United Continental. Daarvoor fietste hij voor het Britse Zappi Racing en wielervereniging West-Frisia. Zondag deed hij in HongKong nog mee aan de Sun Hung Kai Properties Hong Kong Cyclothon, een UCI-wegwedstrijd. Groeneveld moest tijdens die wedstrijd afhaken vanwege materiaalpech.

Toen hij in de nacht van zondag op maandag ineen zakte, slaagden de gealarmeerde hulpdiensten er niet meer in de man te redden. Zijn team reageerde geschokt over het nieuws van zijn overlijden.

Autopsie moet duidelijk maken waaraan Groeneveld precies is overleden.

Zoek iets wat bij je past als je wilt (want moet) afvallen

Geschreven door

Veel mensen zijn te dik, te vet om preciezer te zijn. Juist dat te vet zijn veroorzaakt problemen. Zoals suikerziekte. Dan zijn er slimme fabrikanten die daarvoor medicijnen ontwikkelen, waarmee je de teveel ingenomen suiker snel weer uitplast. “Bizar”, vindt cardioloog Remko Kuipers. Hij gaf er dinsdagavond een webinar over, in samenwerking met Hartpatiënten Nederland.

Afvallen is belangrijk, als je te dik bent. “Maar ga dan niet rennen, als je 110 kilo weegt”, zei Remko. “Begin dan met iets wat bij je past. Bijvoorbeeld meer slapen. Ook daar val je van af. En slapen werkt goed tegen de stress, die slecht is voor het hart. In plaats van te gaan rennen om af te vallen kun je dus beter beginnen met eens goed te gaan slapen.

Voortrekker

Remko begon zijn carrière met een opleiding tot apotheker. Dat is hij ook geworden. Daarna ging hij onderzoek doen naar evolutionaire geneeskunde. Zeg maar bekijken wat de oermensen aten, de prehistorische jagers en verzamelaars dus, en wat er sindsdien aan het voedingspatroon is veranderd. Vervolgens werd hij arts en uiteindelijk cardioloog met als aandachtsgebied preventie. “Dat is een nog ongeboren kindje”, zei hij. “Ik ben een van de voortrekkers daarvan.”

Want de meeste, of bijna alle, cardiologgen lijken nauwelijks geïnteresseerd in preventie. Ze hebben vooral geleerd om pillen voor te schrijven. “Ik loop te ver voor de troepen uit”, denkt Kuipers. “Ik moet soms heel ver achterom kijken om nog iemand te zien. Mijn vakgebied is in de huidige gezondheidszorg (een schadeverzekering) helaas moeilijk te implementeren.”

Een legio medicijnen

“Er zijn mensen die speciaal voor mij komen. Ze zoeken mijn ervaring op over aanvliegroutes naar gezond leven, en hoe je iemand kunt beïnvloeden om dat te bereiken. De meeste cardiologen hebben niks geleerd over leefstijl. Ze kennen de toepassing van legio medicijnen, maar hebben slechts één oneliner over leefstijl geleerd: minder eten en meer bewegen. That’s it.”

Fastfood

In ons land is veel mis waar het gaat om voeding. Kuipers wijst op de volgens hem “vreselijke reclames voor ongezonde voeding.” Want vrijwel alles wat uit een pakje komt is on- of tenminste minder gezond, zei hij. Want bij bewerking worden vaak ongezonde stoffen toegevoegd (geur-, smaak, kleur- en conserveringsstoffen) en gezonde actief of passief verwijderd (vezels, vitaminen, mineralen) waardoor bewerking er bijna altijd toe leidt dat een product minder gezond wordt.

“Zeker de ziekste mensen zouden moeten proberen te stoppen met fastfood eten. Te vaak zie ik juist mensen met overgewicht drie keer per dag naar de Macdonalds gaan. Om uiteindelijk de puntjes op de i te zetten kan het daarna ook nuttig zijn om minder granen en zuivel te consumeren. Want ook die zijn niet zo gezond als groente en fruit, waar vrijwel elke Nederlander te weinig van eet. Granen en zuivel staan weliswaar in de Schijf van Vijf. Maar die is ook ingegeven door lobby en overbevolking (de noodzaak om een wereldbevolking van 8 miljard mensen te voeden).

“Er zou ook minder btw moeten worden geheven op groente en fruit. Het is slap dat de politiek daarin geen stappen maakt. En er moet een suikertaks komen. En dat mag pijn doen, want pas dán gaan mensen nadenken. Pas dan zullen ze wellicht een appel kopen in plaats van een blikje cola.

Koolhydraatarm

Wees ook voorzichtig met koolhydraatarm of keto eten. Dat kan slecht zijn voor de darmflora, want die leeft van vezels. Een van de deelneemsters aan het webinar liet ook weten dat bij haar het prikkelbare darmsyndroom (PDS) ontstond na het langdurig volhouden van een dieet dat koolhydraatarm was.

Suiker

“Het gaat om de vraag hoe snel suiker wordt opgenomen in het bloed”, zei Remko. “Suikers uit groenten en fruit worden maar langzaam opgenomen, uitgesmeerd over een langere periode. Ga je echter witte pasta, aardappelen of frisdranken nuttigen, dan wordt de suiker snel in het bloed opgenomen. Dat veroorzaakt een piek van suiker, waarop de alvleesklier razendsnel gaat overreageren, en dat kan zorgen voor een ‘compensatoire’ hypo, ofwel weer een hongergevoel, en zo blijf je maar eten en dikker worden. Bovendien zijn die pieken giftig, verhoogde suikerwaarden leiden tot hart- en vaatziekten en kanker.”

Red Bull

“Redbull kan hartritmestoornissen veroorzaken. Bovendien zit het zo vol suiker en andere stoffen dat het rampzalig is voor het glazuur van je tanden. Frisdrank voegt ook helemaal niks toe een je gezondheid: het zijn suikerbommen. Als je suikerhoudende frisdrank drinkt jojo je qua bloedsuikerspiegel heen en weer tussen overmatige calorie-inname en hypo’s. Je kunt beter eiwitten en vet eten, ook als snack.

Ook denken veel mensen dat een glaasje appelsap of sinaasappelsap erg gezond is. ‘Helaas’, aldus Kuipers. “Een appel is gezond, maar ga je die uitpersen, dan verdwijnen de vezels en hoef je niet meer te kauwen. Ofwel: je fruit wordt snoep, en je krijgt alsnog die ongezonde suikerpiek in je bloed. Het gezondheidseffect van de vrucht is dan misschien wel helemaal tenietgedaan.”

Olijfolie – en niets anders

Kuipers waarschuwde tijdens het webinar ook voor zonnebloemolie, pindaolie en sla olie. Daar zit teveel Omega-6 vet in, en we hebben vaak al teveel omega-6 in ons bloed, waardoor we het risico op hart- en vaatziekten vergroten. “De gezondere keuze is olijfolie”, aldus Kuipers. “Gebruik geen andere olie!”

Verder zei hij dat je niet teveel brood moet eten. “En smeer er niet teveel op, liefst geen boter. Dat levert alleen maar extra calorieën op. En áls het echt moet, gebruik dan in ieder geval zo min mogelijk want geen enkele boter is in feite gezond.”

Hij waarschuwde herhaaldelijk voor overgewicht. “Dan stapelt zich steeds meer vet in de lever en de alvleesklier op, wat uiteindelijk leidt tot suikerziekte.” Afvallen is het devies. Minder eten, maar vooral anders en minder vaak eten, meer bewegen, maar dan op jouw manier, geen calorieën drinken, voldoende slapen, stress-reductie en het onderhouden van sociale contacten. Al die factoren dragen bij aan een gezonde leefstijl en helpen bij afvallen.

Alcohol

Is alcohol een risico? Ja en nee. Wie een enkel glaasje per week of zelfs per dag drinkt hoeft zich niet teveel zorgen te maken over hart- en vaatproblemen. Hooguit over het extra risico op kanker. Dat dan weer wel. Maar veel andere factoren zijn veel gevaarlijker voor het hart en de vaten, weet Remko. Zoals je cholesterol, suikerziekte, roken, luchtvervuiling, stress, te weinig slaap, te weinig beweging. Alcohol valt bij deze factoren in het niet, zei hij dinsdag.

”De crux is: we moeten medicijnen proberen te vervangen door een gezond leven. Als je bijvoorbeeld flink afvalt, kun je met heel veel van je medicijnen voor bijvoorbeeld suikerziekte en een hoge bloeddruk stoppen”, noemde hij als voorbeeld uit een artsenpraktijk. “Pillen zijn vaak niets anders dan het behandelen van onze ongezonde leefstijl. Een nieuw suikermedicijn is er bijvoorbeeld op gericht om de suiker die je teveel eet, snel weer uit te plassen. Een ander op het remmen van onze eetlust. Een soort ‘castratie van je eetlust.’ We lossen de ene hoofdzonde (gula) op met een andere (acedia). Dat is toch waanzin! Bizar!”

Elektrische fiets

Kijk ook eens wat meer naar de verhouding tussen vet en spieren, zei hij. “We hebben bijna allemaal spiertekort (sarcopenie). We zitten teveel en bewegen te weinig. Een tekort aan spieren leidt ook tot suikerziekte. Daarom is het bijvoorbeeld best zorgwekkend dat zoveel jonge mensen op elektrische fietsen rondrijden.”

Boeken

Kuipers schreef twee boeken over zijn bevindingen: Oerdieet en Oergezond (hier te bestellen). Aanraders voor wie gezond wil (gaan) leven!

 

 

 

Hartklachten door bindweefselaandoening

Geschreven door

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Als later eerder komt dan verwacht

Geschreven door

Een groot deel van zijn leven kampte hij met angst voor hartklachten. Totdat Hans Vos (69) in 2014 daadwerkelijk een hartaanval kreeg. Sindsdien beschouwt hij zijn leven alsof het uit twee delen bestaat: vóór en na zijn hartaanval. Deze ingrijpende gebeurtenis zorgde er namelijk voor dat hij het roer drastisch omgooide.

Hans had nooit last van angst gehad, totdat op zijn éénentwintigste een dierbare op tragische wijze kwam te overlijden. Vanaf dat moment ontwikkelde Hans angstklachten. Hij was doodsbang voor de dood, en door zijn manier van leven – drukke baan, veel roken en teveel drinken – was het volgens zijn arts geen vraag óf, maar wanneer hij een hartaanval zou krijgen. Toch kwam dit zeer onverwacht, vertelt Hans. “De vrijdagavond was lange tijd mijn intensieve drinkavond. Ook die bewuste avond was ik de kroeg in geweest en had ik genoten van veel drank. Toen ik al lang en breed weer thuis was, voelde ik me een aantal uur later ineens helemaal niet goed.” Zijn vrouw Marija (58) vertelt: “Ik weet nog dat hij me ergens voor zevenen riep. We waren die nacht pas laat naar bed gegaan, dus zei ik dat hij wel een hele goede reden moest hebben om mij mijn bed uit te laten komen. Maar ik had al snel door dat er iets mis was, zeker toen ik hem kreunend en steunend op de bank zag zitten. Meteen belde ik het alarmnummer.”

Stent

De ambulance was snel aanwezig. Hans is de hele tijd bij bewustzijn gebleven, maar kon geen woord meer uitbrengen. “Ik stond vanbinnen echt in de fik, zweette alsof het vijfenveertig graden was. Ik was helemaal op. Als Marija er niet was geweest, had ik zelf absoluut niet meer kunnen ingrijpen. Dan was ik gewoon doodgegaan. Gek genoeg kan ik me herinneren dat de ambulancebroeders me zeer goed hebben geholpen. Ik weet nog dat dat vertrouwd voelde. Eenmaal onderweg naar het ziekenhuis, was de eerste gedachte die ik had: vreemd, als later eerder komt dan verwacht. Dat spookte door mijn hoofd.” Niet lang daarna arriveerde Hans in het ziekenhuis, waar een groot hartinfarct werd geconstateerd. Er werd meteen een levensreddende stent geplaatst. “Heel gek vond ik het dat ik tijdens de ingreep bij bewustzijn moest blijven en de artsen me allerlei dingen vroegen. Het deed overigens absoluut geen pijn, terwijl ik daar wél altijd erg bang voor was geweest.”

Niemandsland

Drie dagen later mocht hij naar huis. Daar begon alles eigenlijk pas. Zijn hartaanval was voor hem een kantelpunt in zijn leven, zegt hij. “Ik besef me heel goed dat ik er een leven bij heb gekregen. Een leven dat echt heel anders is, dat totaal niet te vergelijken is met hoe het hiervoor was. Bij alle foto’s die ik nu zie, denk ik: was dit ervoor of erna?” Marija beaamt dit. “Hans werd een andere man. Alle vanzelfsprekendheden waren in één klap weg. Het kunnen doen wat hij wilde, het succes van zijn werk in de reclame, de borrels… Alles. Hij was zelfstandig ondernemer en is in één keer vervroegd met pensioen gegaan. Daarmee is ook een stuk identiteit verdwenen. Hij had ineens een diëtist, mensen die op hem letten. Het zorgeloze was weg. Dat maakte hem natuurlijk ook verdrietig. Ikzelf vond het moeilijk om hem te zien lijden, om te zien dat hij zich lange tijd in niemandsland bevond. Daarnaast vond ik het een hele periode doodeng om weg te gaan. Kon ik hem wel alleen laten? Ging dat wel goed? Dan overviel me een enorme paniek, was ik bang voor herhaling. Dat kostte echt tijd.”

Roken

Eén van de grootste veranderingen in Hans’ leven, is het feit dat hij niet meer rookt. Veertig jaar lang rookte hij namelijk zo’n drie pakjes per dag. “Er was eigenlijk niemand die na mijn hartaanval zei: goh, uitgerekend jij. Nee, niemand. Ik kan me nog steeds nauwelijks voorstellen hoe ongenadig mijn leven is veranderd door alleen al te stoppen met roken. Ik vloog bijvoorbeeld niet meer, want dan moest ik te lang zonder roken en dat hield ik niet vol. En als Marija en ik uit eten gingen, was roken het enige waaraan ik kon denken. Toch heb ik sinds mijn ingreep nooit meer een trekje van een sigaret genomen.” Marija vult aan: “Hans heeft wel geprobeerd te minderen, maar dan deed hij niets anders dan zijn gerookte sigaretten tellen. Alles was voor hem gekoppeld aan roken. Op de hartbewaking mocht hij sowieso niet roken, dus die afkickdagen kreeg hij al gratis. Die lijn heeft hij doorgezet. Al heeft het wel een jaar geduurd, hoor. Het was echt niet makkelijk.”

Nieuwe invulling

Ook drinken doet Hans nauwelijks meer. Andere dingen heeft hij juist weer opgepakt. Zo is hij twintig jaar geleden gestopt met voetballen, omdat hij dat niet meer durfde. Nu staat hij weer twee keer in de week fanatiek te voetballen. Zijn leven lijkt niet meer op dat van vroeger, maar toch zou Hans niet meer willen ruilen. “Natuurlijk zit ik af en toe weleens te mopperen, maar ik heb er van alles voor teruggekregen. Ik voel me bevoorrecht dat ik weer kan voetballen. Dat ik mijn rol als opa een stuk beter aankan dan ik waarschijnlijk had gekund als ik nog leefde zoals ik leefde. Daarnaast ben ik drie jaar na mijn hartaanval muzikant geworden. Ik heb op podia gestaan en zelfs twee cd’s uitgebracht. Op één van die cd’s staat het liedje: Als Later Eerder Komt. Als je dat jaren terug tegen me had gezegd… Ik doe nu dingen die ik nooit eerder heb gedaan en waarvan ik ook nooit had verwacht ze te gaan doen. Dat is toch geweldig?”

Hans Vos is als muzikant te vinden op Spotify en YouTube.

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Hans Vos

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

We willen samen impact maken

Geschreven door

Hartpatiënten Nederland is onlangs netwerkpartner geworden van Lifestyle4Health. Dit Nederlandse Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde wil impact maken op het gebied van leefstijl in de zorg: een missie die Hartpatiënten Nederland voor de volle honderd procent steunt. Marjan van Erk, programmamanager bij toegepast onderzoeksinstituut TNO: “Het is heel belangrijk dat we juíst partijen als Hartpatiënten Nederland meenemen in de transitie naar leefstijlgeneeskunde.”

Lifestyle4Health is begonnen bij wetenschappers Ben van Ommen en Hanno Pijl, die afzonderlijk van elkaar tot de ontdekking kwamen dat leefstijl van groot belang is bij type-2 diabetes en een rol zou moeten krijgen in de behandeling van alle leefstijl gerelateerde ziekten. “Leefstijlaanpassingen hebben veel impact als het aankomt op de behandeling van chronische ziekten. Leefstijl heeft invloed op allerlei processen in het lichaam. Een ongezonde leefstijl kan een ziekte in de hand werken of versnellen. Juist daarom proberen wij leefstijl als medicijn steeds verder op de kaart te zetten. Leefstijl implementeren in de reguliere zorg heeft ontzettend veel meerwaarde.”

Verbinding

Van Erk, die een achtergrond als wetenschapper op het gebied van voeding en gezondheid heeft, houdt het hele programma rondom leefstijlgeneeskunde bij Lifestyle4Health met collega Hanneke Molema draaiende. Samen met de betrokken partijen geven ze hun missie op het gebied van leefstijl handen en voeten. “Ons doel is coördineren en verbinden, impact in de praktijk vergroten en dit wetenschappelijk onderbouwen. Die wetenschappelijke basis is voor ons van groot belang. Het mooie is dat het woord leefstijlgeneeskunde vijf jaar geleden, toen we net begonnen, nog helemaal niet bestond, maar inmiddels een geaccepteerd onderwerp is. Sterker nog: onlangs is er nog een driejarig programma gestart over leefstijl in de zorg. Dat is natuurlijk een fantastisch resultaat en daar hebben we mede bij Lifestyle4health hard voor gewerkt. We zijn er nog lang niet, maar het balletje is in ieder geval gaan rollen.”

Samen winst behalen

Om nóg meer teweeg te kunnen brengen, werkt Lifestyle4Health nauw samen met haar partners. Ook Hartpatiënten Nederland is hier nu onderdeel van. “Iedere partij die onze missie steunt en hier graag aan wil bijdragen, kan onze partner worden. Wij proberen hen zoveel mogelijk te informeren over wat er allemaal in deze wereld gebeurt, organiseren bijeenkomsten om elkaar te ontmoeten en kennis uit te wisselen en kijken waar we samen de impact kunnen vergroten.” Hoewel Lifestyle4Health is begonnen in het diabetesveld, is dit aandachtsgebied inmiddels uitgebreid. Lifestyle4Health is erg blij dat er een samenwerking met Hartpatiënten Nederland tot stand is gekomen, zegt Van Erk. “In eerste instantie was er bij type-2 diabetes het meeste bewijs en de meeste aandacht voor leefstijl als onderdeel van de behandeling, maar inmiddels is dat ook bekend bij hart- en vaatziekten. Doordat Hartpatiënten Nederland nu onze netwerkpartner is, kunnen we samen meer aandacht geven aan leefstijl als onderdeel van de behandeling van hart- en vaatziekten. Er zijn zoveel aandoeningen op het gebied van het hart en de vaten waarbij leefstijlveranderingen voor mensen veel kunnen opleveren. Als onderdeel van de behandeling of om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt of verergert.”

Zorgprofessionals én patiënten

Een ander belangrijk feit in dit verhaal is volgens Van Erk dat steeds meer naar voren komt hoe belangrijk het is om patiënten van het begin af aan actief te betrekken. “Als we het hebben over leefstijl in de zorg, gaat het om de interactie tussen de patiënt en de zorgprofessional. Beide partijen moeten we meenemen als we leefstijl in de zorg willen implementeren. Dat vraagt iets van zowel de zorgprofessional als de patiënt. Via Hartpatiënten Nederland kunnen we de mensen met hart- of vaatziekten er actief bij betrekken. Daar liggen naar mijn idee zeker kansen. We kunnen het met elkaar bijvoorbeeld gemakkelijker maken voor patiënten om leefstijl te veranderen en ze handvatten geven op het gebied van leefstijl. Zo kunnen we vanuit Lifestyle4Health, met alle partners, langzaamaan steeds meer verandering teweegbrengen. Er zijn nog altijd veel hobbels, zoals het rondkrijgen van financiering voor onderzoek naar leefstijl bij ziekten, maar tegelijkertijd ook veel kansen. Samen kunnen we bij een grote groep mensen nóg meer gezondheidswinst behalen en hopelijk zowel hartpatiënten als zorgprofessionals prikkelen. Samen met Hartpatiënten Nederland en andere partners van Lifestyle4Health grijpen we die kans met beide handen aan.”

Waarom brengt HPNL dit onder de aandacht?

Wij willen onze lezers zo breed mogelijk van nuttige informatie voorzien en op die manier de samenleving transparanter maken. Dat behoort tot onze doelstelling. Wij helpen daarbij. Onafhankelijk en objectief. Helpt u ons? Wij helpen u.

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Marjan van Erk

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Hartpatiënten Nederland is netwerkpartner van lifestyle4health