“Het gebruik van kunstmatige intelligentie neemt een enorme vaart in de geneeskunde, zo ook in de cardiologie” vertelt cardioloog Frederik Zimmermann van het Catharina Ziekenhuis. “Om een voorbeeld te geven, recentelijk internationaal onderzoek laat zien dat we met behulp van kunstmatige intelligentie veel meer informatie uit het ECG (hartfilmpje, red.) kunnen halen dan tot voor kort voor mogelijk werd gehouden.”

“Recente ontwikkelingen laten zien dat verschillende hartaandoeningen op te sporen zijn door middel van het wijd beschikbare en bovendien goedkope ECG, waar normaliter veel belasterende ingrepen nodig waren zoals een bloedonderzoek of een hartcatherisatie.” stelt cardioloog in opleiding Thomas Mast, ook werkzaam in het Catharina Ziekenhuis. “Die waardevolle informatie zat altijd al verborgen in het ECG, maar komt pas nu via deze techniek voor ons beschikbaar in de spreekkamer. Aan ons nu de taak om deze techniek naar de patiënt te brengen.” aldus Mast.

De onderzoeksgroep van het Catharina Ziekenhuis is momenteel bezig te kijken of uit enkel één ECG van een patiënt de complexe aandoening hartfalen te diagnosticeren valt. Elk jaar krijgen ongeveer 40.000 patiënten de diagnose hartfalen in Nederland; jaarlijks overlijden een indrukwekkend aantal van 7.000 patiënten als gevolg van deze aandoening. De cardiologen geven aan dat de ziekte sluimerend kan beginnen zonder opvallende symptomen. Er zitten dus veel mensen thuis met klachten die niet direct aan hartfalen worden toegeschreven en dat is een potentiele levensbedreigende situatie. Met de toenemende vergrijzing wordt dit probleem de komende jaren alleen maar groter. De verwachting is dat kunstmatige intelligentie in de spreekkamer de artsen in een belangrijke mate kan helpen rondom de zorg van hartfalen. “We moeten alles inzetten om de patiënt beter te behandelen,” concludeert Mast.

Zimmermann benadrukt daarom ook het belang van het onderzoek voor de patiënt: “De eerste klacht van een patiënt met hartfalen is vaak benauwdheid of vermoeidheid. Maar deze klacht is niet beperkt tot het hart. Het kan ook door bijvoorbeeld een longaandoening worden veroorzaakt. Het kost vaak enige tijd en meerdere onderzoeken om tot een juiste diagnose te komen. Vroeg-detectie is essentieel bij hartfalen, een snelle start met medicatie kan een opname in het ziekenhuis voorkomen en de levensduur en kwaliteit verbeteren.”

Zimmermann: “De ontwikkeling van deze algoritmes gebaseerd op kunstmatige intelligentie zijn gebaat bij grote hoeveelheden data. Het analyseren daarvan vergt dus ook veel rekenkracht,” vertelt Mast. “Momenteel hebben we al een half miljoen ECGs beschikbaar gemaakt voor data-analyse en dit aantal groeit dagelijks.”

Het onderzoeksteam van de cardiologie liep al langer rond met de wens om in het Catharina Ziekenhuis zelf die rekenkracht en grote datacapaciteit in eigen huis beschikbaar te hebben. Vandaag maakt het ziekenhuis bekend dat het HPE Ezmeral softwareportfolio heeft geselecteerd om een cloud-native analytics en data lakehouse te bouwen. “De recente lancering van dit HPE-platform stelt ons in staat om deze wens in vervulling te laten gaan,” aldus Mast.

Bron: Catharinaziekenhuis

Dr. Peyman Sardari Nia is cardiothoracaal chirurg in het Maastricht UMC+ en in HPNLmagazine houdt hij de lezers op de hoogte van de interessante onderwerpen binnen de hartchirurgie. Dit keer vertelt hij hoe een team samenwerkt tijdens grote operaties.

Voordat je een operatie ondergaat, word je meestal uitgebreid voorbereid en ook voor het natraject is er intensieve begeleiding. Maar wat gebeurt er eigenlijk in de tussentijd, als je onder narcose bent? Welke mensen zijn allemaal aan het werk om jouw hartoperatie te laten slagen?
(meer…)

UTRECHT – De man die vorig jaar als eerste in Nederland een kunsthart kreeg is eind juni overleden. Wat het overlijden precies veroorzaakte, wordt nog onderzocht, meldde het UMC Utrecht.

Het Franse biomedische bedrijf Carmat, fabrikant van het kunsthart, maakte bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd melding van het overlijden. Zo’n melding is verplicht.

Vorig jaar november kreeg de 54-jarige man een kunsthart, geplaatst door artsen van het UMC Utrecht. Toen werd al gezegd dat wel nog onderzocht moest worden wat de effecten van een kunsthart zijn op de lange termijn voor mensen met hartfalen.

Het UMC Utrecht is naar eigen zeggen “aangeslagen maar dankbaar voor de belangrijke bijdrage die hij heeft geleverd aan de ontwikkeling van het kunsthart”. Eerder meldde het medisch centrum dat een kunsthart wellicht een oplossing zou kunnen zijn voor patiënten die te ziek zijn om te wachten op een harttransplantatie. De wachtlijst is immers erg lang. Er is een groot tekort aan donorharten.

 

 

Daniël Pijnappels is op 1 maart 2022 benoemd tot hoogleraar Cellulaire elektrofysiologie in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hij gaat zich de komende jaren focussen op interdisciplinaire- en translationele cardiologie. In het bijzonder zal hij zich richten op de ontwikkeling van nieuwe (synthetische) biologie. Deze wil hij integreren met technologie om zo uiteindelijk het hart zélf spierschade en een verstoord ritme te laten herstellen.

Pijnappels (1980) startte zijn promotieonderzoek in 2005 bij de afdeling Hartziekten. In de Verenigde Staten heeft hij zijn onderzoek afgerond, waarna hij in de zomer van 2009 zijn proefschrift heeft verdedigd (cum laude). Pijnappels is sinds 2011 hoofd van het Laboratorium Experimentele Cardiologie.

Start Laboratorium Experimentele Cardiologie

Sinds 2011 is er veel veranderd in en rond zijn laboratorium. “Ons onderzoek richt zicht op het ontstaan en de behandeling van hartschade en hartritmestoornissen. Dit zijn interdisciplinaire problemen en daarom hebben wij in het laboratorium alle benodigde disciplines verenigd om zo een doeltreffende interdisciplinaire aanpak te ontwikkelen”, vertelt Pijnappels. “Daarnaast is de komst van het CardioVasculaire Interventie Centrum (CVIC) -direct naast het laboratorium- natuurlijk prachtig als het gaat om translationeel onderzoek”.

Team spirit

Pijnappels heeft een bijzonder enthousiast, ambitieus en kundig team van analisten, artsen, biologen, natuurkundigen en engineers bij elkaar weten te brengen. Gezamenlijk hebben ze reeds mooie stappen kunnen zetten. “We hebben bijvoorbeeld nieuwe (humane) weefselkweek- en computermodellen gemaakt van hartschade en ritmestoornissen, om daarin nieuwe behandelingen te testen. Deze behandelingen waren vaak gebaseerd op cel- of gentherapie, waarbij de resultaten ook geregeld door verschillende nieuwsmedia werden opgepikt. Daardoor werd een breed publiek  bereikt”, vertelt hij.

De komende vijf jaar: nieuwe biologie voor herstel hartschade en ritmestoornissen

Op dit moment kan een volwassen menselijk hart zichzelf na schade niet repareren, of zichzelf  defibrilleren als het ritme verstoord is. Pijnappels verwacht dat het menselijk hart ooit wél zijn eigen ritmestoornissen kan beëindigen. Het hart wekt immers al zijn eigen elektriciteit op, zodat het kan samentrekken en bloed rond kan pompen. Deze bio-elektriciteit vormt de basis van de therapie die zijn groep onderzoekt. “Om dit herstel van ritme mogelijk te maken, gaat  mijn team de komende vijf jaar nieuwe biologie creëren. Deze willen we  integreren met de benodigde technologie om zo niet alleen geheel nieuwe onderzoeksmogelijkheden te creëren, maar  ook om nieuwe behandelingsmogelijkheden te exploreren.

Voor eerder onderzoek naar dit onderwerp ontving hij in 2016 onder andere een ERC Starting Grant. Recent ontving hij ook een ERC Consolidator grant. “Het idee is om een mini-implantaat te maken dat ritmestoornissen detecteert en verhelpt door een LED-lampje te activeren. Dit licht zorgt ervoor dat lichtgevoelige eiwitten -die met gentherapie in de hartspiercellen zijn gebracht als een vorm van nieuwe biologie- een elektrisch stroompje opwekken dat het hartritme direct en zonder pijn herstelt.”

Generatieve geneeskunde

“Uiteindelijk wil ik begrijpen hoe het hart wél in staat kan worden gesteld om zichzelf te herstellen qua weefselschade en ritmestoornissen. En hoe het dit uiteindelijk zelfs kan voorkomen. We hebben het dan dus niet zo zeer over regeneratieve geneeskunde, maar meer over generatieve geneeskunde: het hart laten uitgroeien tot een orgaan met nieuwe gewenste eigenschappen, zodat het langer gezond blijft”, aldus Pijnappels. Op het gebied van hartritmestoornissen maakt zijn team onder andere gebruik van een combinatie van lichtgevoelige eiwitten en gentherapie, LED-technologie van de Technische Universiteit Delft (TUD) en computersimulaties. Hiermee zoeken ze uit hoe het hart zichzelf kan defibrilleren door bio-elektriciteit te produceren en hoe dat gerealiseerd zou kunnen worden in de kliniek.”

Brede samenwerking

“Verder ga ik mij hardmaken voor de toekombestendigheid van het interdisciplinaire karakter van het onderzoek. Voor dit type onderzoek is het cruciaal dat de benodigde disciplines verankerd zijn in de organisatie middels personeel en faciliteiten. Zo richt ik mij op een verdere intensivering van de samenwerking met de Technische Universiteit Delft (TUD). Een dependance van de TUD in het LUMC zou bijvoorbeeld een belangrijke stap kunnen zijn. Een bredere samenwerking met andere afdelingen binnen het LUMC is hierbij ook van groot belang, maar ook met het Leiden Bio Science Park en met onderwijs op het gebied van interdisciplinair en translationeel biomedisch onderzoek.”

Photo door: Josje Deekens

Bron: www.lumc.nl

In het verleden spraken wij met Dirk de Vries (klik hier om het artikel te lezen). Ondanks zijn super sportieve leefstijl, krijgt hij toch een hartinfarct. Als donderslag bij heldere hemel, voor de normaalgesproken positieve Dirk. Het bracht hem dan ook even van zijn à propos. Maar al snel herpakte hij zichzelf. In ‘Hoe gaat het nu met?’ nemen wij poolshoogte en stellen de vraag; hoe gaat het nu met... Dirk de Vries.

Dirk, een data-communicatiespecialist, fietst dagelijks op zijn mountainbike en legt jaarlijks 6500 kilometer af. “Om heerlijk te fietsen, en de gedachten en zonden te overdenken,” zoals hij zelf zegt. Toch gaat het op een zekere decemberdag mis. Na bijna twintig kilometer afgelegd te hebben, valt Dirk twaalf uur later om en is hij twintig minuten buiten bewustzijn. Een hartinfarct blijkt de boosdoener. Nu, vier jaar later, is zijn mountainbike hem nog steeds dierbaar. En ook al zijn tochten van twintig kilometer niet meer mogelijk, Dirk traint alsnog door op een elektrische fiets. En dat is typerend voor hem: hij zoekt altijd naar een oplossing.

----

De Maastrichtse cardiologe in opleiding Chahinda Ghossein-Doha is genomineerd als een van drie finalisten voor de verkiezing Topvrouw Limburg 2022. Chahinda Ghossein-Doha is als cardioloog i.o. verbonden aan het academisch ziekenhuis in Maastricht, het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+). Tevens is zij werkzaam als hoofdonderzoeker op het gebied van gezondheid van vrouwen. Samen met haar team heeft ze tijdens haar promotie onder andere een groot onderzoeksproject opgezet dat bestaat uit 1700 vrouwen uit heel Nederland.

Queen of Hearts

Daarnaast is ze initiatiefneemster en voorzitter van stichting Queen of Hearts. Van daaruit zet ze zich in om meer maatschappelijke bekendheid te generen voor deze problematiek. Zo schreef zij een boek over de impact van zwangerschapscomplicaties op het vrouwzijn en organiseert ze projecten op raakvlakken van wetenschap, muziek en kunst.

Queen of Hearts zet zich in voor vrouwen die hartproblemen krijgen of hebben. Bij vrouwen die een hartaanval krijgen kunnen de symptomen die zij ervaren afwijken van de ‘typische’ symptomen die bij mannen worden waargenomen.

“Vrouwen koppelen symptomen zoals extreme vermoeidheid, kortademigheid of een griepachtig gevoel vaak aan stress of menopauze, terwijl dit tekenen van een hartaandoening kunnen zijn”, is op de website van Queen of Hearts[1] te lezen. “Artsen missen soms ook de eerste tekenen van hartziekten bij vrouwen vanwege deze atypische symptomen. Wanneer de juiste diagnose uiteindelijk gesteld wordt, is het misschien al te laat.”

Topvrouw

Met de verkiezing Topvrouw Limburg 2022 wil de organisatie vrouwelijk ondernemerschap en leiderschap in Limburg stimuleren en ontwikkelen.

De pompfunctie van het hart is de hoeveelheid bloed die het hart per hartslag kan wegpompen. Stel dat het hart in de vullingsfase (de diastole) gevuld wordt met 100 ml bloed en dat daarvan tijdens de hartslag (de systole) 60 ml wordt weggepompt, door de aortaklep de lichaamsslagader (de aorta) in. Dan is 60% van het bloed weggepompt, maar 40% van het bloed niet. Toch is dat normaal. Een normaal hart pompt ongeveer 60% van het bloed dat in de linkerventrikel terecht komt per hartslag, verder. De hartpompfunctie heet daarom ook wel de linkerventrikelejectiefractie (LVEF), ofwel de fractie (het percentage) dat de linkerventrikel (‘het hart’) per ejectie (per hartslag) wegpompt. Een normale LVEF is dan ook rond de 60%. Onder de 55% spreken we van een verminderde LVEF.

----

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte over haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over onderzoek naar het coronavirus.

Wat was de aanleiding voor dit onderzoek?

“Rondom alle organen en bloedvaten zit een klein vetlaagje. Dit is heel normaal en dient als bescherming. Daarnaast scheidt dit vetlaagje ook stoffen uit naar de organen en vangt het signalen op van de organen. In het verleden is er, met name door mijn collega Ed Eringa van de afdeling fysiologie, in samenwerking met mij, al veel onderzoek gedaan naar de rol van dit vetlaagje op harten vaatziekten. Daar zijn veel interessante relaties uitgekomen. Zo weten we nu bijvoorbeeld dat het vet ontsteking kan laten zien. Bij slagaderverkalking is bijvoorbeeld het vet rondom de slagader ontstoken en ook bij aneurysma zien we ontsteking in het vet. Het is nog de vraag wat de kip en het ei is: veroorzaakt het vet een ontsteking in de organen of raakt het vet ontstoken doordat de organen ontstoken zijn? In ieder geval is het duidelijk dat als het vetlaagje rondom een bloedvat ontstoken is, ook het bloedvat zelf ontstoken is/wordt, of ziek is. Het vetlaagje rondom een orgaan reageert al op een minimale ontsteking. Zelfs als dit nog niet in het bloed te zien is, vertoont het vet al wél tekenen van ontsteking. Eigenlijk is het dus een subtiel verradertje. Dat bracht ons op het idee om te onderzoeken of dit ook zo werkt bij Covid-19.”

----