Streamers: ‘Ik heb geen zicht op wat de patiënt thuis doet’
‘AI is geen vervanging voor de arts, maar een hulpmiddel’

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte van haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over digitalisering in de zorg, samen met chirurg en hoogleraar Marlies Schijven.

----

Het strafrechtelijk onderzoek naar Zwolse cardiologen draait om apparaten van het Duitse Biotronik. Hebben artsen deze apparaten geïmplanteerd in ruil voor persoonlijk gewin?

In het najaar van 2020, als Nederland richting een tweede lockdown gaat, lopen de gemoederen op bij het Zorginstituut. Deze overheidsdienst die de minister adviseert over welke ziektekosten door het basispakket gedekt moeten worden, is in een stevige discussie beland met de beroepsvereniging van cardiologen. Het gaat over het plaatsen van ICD’s – dure, hoogtechnologische hartapparaten die werken als defibrillator en met elektrische schokjes een haperend hart in het gareel kunnen houden.

Lees hier verder: NRC

Op zich was het al bekend dat magneetsluitingen in ademmaskers van Philips voor hartpatiënten met slaapapneu gevaarlijk zijn voor mensen met een pacemaker. Maar nieuw is dat het om meer maskers gaat dan tot nog toe werd aangenomen: geen zeventien miljoen aan patiënten geleverde maskers zoals eerder gemeld, maar 22 miljoen waarvan ruim 18,6 miljoen in de Verenigde Staten. Dat heeft de Amerikaanse toezichthouder FDA laten weten.

Anderhalve maand geleden bracht Philips hierover een veiligheidswaarschuwing naar buiten. Philips vraagt patiënten met een pacemaker, neurostimulator of een interne defibrillator geen slaapapneu-masker meer te gebruiken als die van kleine sluitingsmagneetjes zijn voorzien. Ook moet je zo’n ding niet meer gebruiken als je partner een pacemaker heeft.

De pacemaker kan op de magneetjes reageren. Niet dat er daardoor al doden zijn gevallen, maar wel kwamen in september bij FDA en Philips al 43 klachten binnen van mensen die ernstige verwondingen rapporteerden, toevallen meldden of de noodzaak de pacemaker te resetten.

In de gebruiksaanwijzing van de apneumaskers stond al dat je de magneetsluiting niet te dicht in de buurt van een medisch implantaat moet brengen. Nu gaat Philips een stapje verder. In de nieuwe bijsluiter staat de waarschuwing dat ook mensen met bijvoorbeeld metaalsplinters in hun oog of schroeven in botten de maskers met magneetsluiting beter niet meer kunnen gebruiken.

Het zit Philips niet mee met de willen bedienen van mensen met slaapapneu. Er waren al problemen met het schuim in apparaten, dat kon verkruimelen. Het bedrijf heeft al 1,3 miljard euro af moeten schrijven op apneu-kastjes en maskers.

Het Erasmus MC in Rotterdam en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven zijn een samenwerking gestart bij de zorg voor patiënten met een steunhart. De operatie gebeurt in Rotterdam. De nazorg en controles vinden afwisselend plaats in Eindhoven en  Rotterdam.

Het Erasmus MC en het Catharina Ziekenhuis zijn de eerste ziekenhuizen in Nederland die voor de zorg rondom een steunhart een zogeheten shared care-constructie hebben opgezet. Dat betekent dat de operatie om het steunhart te plaatsen in Rotterdam wordt uitgevoerd. Voor nazorg, controles en tussentijdse technische problemen met het steunhart kunnen patiënten nu ook terecht in het ziekenhuis in Eindhoven. De standaard driemaandelijkse controles vinden om-en-om plaats in Eindhoven en Rotterdam.

De samenwerking is een uitkomst voor patiënten die niet in de buurt van Rotterdam wonen, stellen de initiatiefnemers hartfalen/transplantatiecardioloog Kadir Caliskan van het Erasmus MC en cardioloog-intensivist Luuk Otterspoor van het Catharina Ziekenhuis. “Het Erasmus MC is één van de grootste nationale hartfalencentra die naast harttransplantaties in Nederland ook steunharten plaatsen. Voor patiënten uit bijvoorbeeld Brabant en Limburg is het belastend om voor elke controle een paar uur te reizen naar Rotterdam. Door deze samenwerking hoeft dit niet meer”, aldus Otterspoor.

Een steunhart, ook Left Ventricular Assist Device of LVAD genoemd, is een pomp die op het hart wordt aangesloten en de functie van de linkerkamer overneemt.

In Nederland krijgen per jaar ongeveer 100 patiënten met eindstadium hartfalen een steunhart. De verwachting is dat dat aantal de komende jaren gaat groeien. Het steunhart overbrugt de tijd tot een harttransplantatie of kan het hart blijvend ondersteunen. Soms wordt het steunhart gebruikt om het hart tijdelijk rust te geven zodat het kan herstellen, bijvoorbeeld  bij een vorm van hartfalen na zwangerschap.

Door samen te werken kunnen Caliskan en Otterspoor meer patiënten helpen. “Per jaar overlijden ongeveer 7000 tot 8000 mensen door hartfalen. Mijn schatting is dat een steunhart bij ongeveer tien procent van deze patiënten het leven kan redden”, aldus Caliskan. Door de beschikbare capaciteit slim te gebruiken en de expertise vanuit de academische centra te verspreiden naar topklinische ziekenhuizen, hopen ze de sterfte terug te dringen. Daar is ook meer bekendheid voor nodig, benadrukken de cardiologen. Een deel van de hartfalenpatiënten wordt nog steeds onderbehandeld, omdat nog niet alle artsen en specialisten voldoende bekend zijn met de juiste indicaties en de mogelijkheden van de behandeling met een LVAD.

De samenwerking is gestart door een verpleegkundig specialist, hartfalen-cardioloog en LVAD-technicus uit het Catharina Ziekenhuis op te leiden in het Erasmus MC. Aan het project is ook een promovendus verbonden die onderzoekt of de shared care-constructie de kwaliteit van leven van patiënten verbetert en of de nieuwe manier van werken kosteneffectief is.

Bron: Catharinaziekenhuis

Mensen in de laagste inkomensgroep hebben ruim anderhalve keer meer kans op een plotselinge hartstilstand dan wie in de hoogste inkomensgroep zit. Dat blijkt uit onderzoek van Benjamin van Nieuwenhuizen, die donderdag promoveerde bij Amsterdam UMC.

“Het is bekend dat groepen met een lagere sociaal-economische status een grotere ziektelast dragen,” aldus Van Nieuwenhuizen (Amsterdam, 1991). “Dat is ook het geval bij hart- en vaatziekten.”

Lees hier verder: Amsterdams onderzoek: laag inkomen betekent meer kans op een plotselinge hartstilstand (parool.nl)

Gedragswetenschappelijke expertise wordt nog onvoldoende benut voor gezondheidswinst. Zoals bij de aanpak van Covid en de betaalbaarheid van de zorg en preventie. Een aantal gedragsexperts overhandigden gisteren de position paper ‘Gedragsexpertise is de sleutel voor effectief leefstijlbeleid’ aan staatssecretaris Van Ooijen (VWS). Waarin de oproep wordt gedaan door experts om gedragsexpertise structureel onderdeel van beleid te maken. Het opnemen van een gedragsparagraaf bij nieuw gezondheidsbeleid kan uitkomst bieden.

Gedragsverandering is de sleutel tot succes voor het realiseren van een gezonde leefstijl en voorkomt het risico op chronische ziekten. Het belang hiervan wordt in beleid structureel onderbelicht. De coronapandemie maakte dat pijnlijk duidelijk. Zo werden Nederlanders geadviseerd te blijven bewegen, aan de andere kant moesten sportscholen gedwongen de deuren sluiten. Aandacht voor gedragsverandering vraagt tevens aandacht van zorgprofessionals, politici en beleidsmakers. Staatssecretaris Van Ooijen: ‘Het preventie- en leefstijlbeleid komt voor een groot deel neer op gedrag en gedragsverandering bij burgers, patiënten, zorg- professionals en instellingen. Daarom wil ik Lifestyle4Health bedanken voor dit paper en de aanbevelingen die daarin gedaan worden.’

Lees hier verder: Wetenschappers roepen op tot gedragsparagraaf bij nieuw gezondheidsbeleid 

“Vaak zie ik patiënten met een hartritmestoornis of hartfalen pas als er al veel klachten zijn. Liever spoor ik een patiënt op nog voordat de klachten ontstaan”, zegt cardioloog Ivo van der Bilt van het HagaZiekenhuis. Dat kan met Artificial intelligence (AI), ofwel kunstmatige intelligentie. Hiermee is een ziekte vroeg op te sporen op basis van data-analyses. In samenwerking met TU Delft zet Van der Bilt al FitBit activity trackers (smartwatches) in die met hulp van algoritmes patronen herkennen die duiden op ziektes. Door de samenwerking met Google Cloud kan hij op grotere schaal een nieuw onderzoek uitvoeren naar vroege identificatie en preventie van vaatziekten.

Preventieve zorg

“Met digitale middelen, zoals de Fitbit Charge 5 in dit geval, zijn veel data te verzamelen”, legt Van der Bilt uit. “Daaruit kan je conclusies trekken. Bijvoorbeeld:  zijn er patronen te ontdekken die bepaalde patiëntengroepen gemeen hebben? En hoort een afwijkend, steeds terugkerend patroon bij een hartritmestoornis óf is er sprake van hartfalen? Als je dat kan voorspellen, nog voordat iemand überhaupt klachten heeft, kan je dat verder uitzoeken en al preventieve zorg verlenen. Daarmee voorkom je dat zo’n persoon veel klachten of zelfs een levensbedreigende vaataandoening ontwikkelt.”

Een van eerste ziekenhuizen met Google Cloud

Het HagaZiekenhuis is een van de eerste ziekenhuizen die gebruikt maakt van de Google Cloud toepassing Device Connect for Fitbit. Deze toepassing is ontworpen om Fitbit-gegevens toegankelijk, bruikbaar en nuttig te maken voor zorgorganisaties. Van der Bilt verheugt zich op de samenwerking met Google.

“Zo’n grote speler hebben we echt nodig om flinke stappen te kunnen maken. Het dataplatform van Google Cloud heeft een geweldig groot bereik. Met data-analyse en kunstmatige intelligentie kunnen we nu op veel grotere schaal onderzoek doen. Met deze nieuwe oplossing is het gemakkelijker dan ooit om nog beter inzicht te krijgen in ziektepatronen.” Googles Europese partner Omnigen helpt Van der Bilt bij het inrichten van het cloudplatform en de analyse van data.

Eigen regie

Van der Bilt vindt het mooi dat je voor deze gezondheidscheck de regie bij de mensen zelf kunt leggen. Zij dragen namelijk de Fitbit smartwatch. “Bij een abnormale uitslag kunnen we aanvullend onderzoek doen om een afwijking te vinden of uit te sluiten. Gezondheid is een groot goed. Dat besef je des te meer als je geveld wordt door een ziekte. Als je dat kunt voorkomen of er bijtijds bij kunt zijn, kan de ziekte goed behandelbaar zijn. Dat levert veel gezondheidswinst op.”

Met het inmiddels gestarte onderzoek hoopt Van der Bilt ook andere specialisten te inspireren om met kunstmatige intelligentie aandoeningen op te sporen.

Veiligheidsmaatregelen

Deelname aan het onderzoek is vrijwillig. Daarnaast worden diverse beveiligingstechnieken ingezet die geïnventariseerd zijn met behulp van een risico-analyse. Eén van die maatregelen is het versleutelen (pseudonimiseren) van persoonsgegevens. “Alleen de behandelaars kennen de namen van de gebruikte pseudoniemen. Uiteraard nemen we hierbij de privacyregels uiterst serieus. De database voldoet aan de hoogste normen voor beveiliging en wet- en regelgeving (compliance)”, zegt Van der Bilt.

Bron: HagaZiekenhuis

Tijdens de jaarlijkse Hartweek komen ruim 800 zorgprofessionals uit het hele land naar het Catharina Ziekenhuis. Zij laten zich informeren over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van cardiologie en cardiothoracale chirurgie. Het doel is om kennis en ervaringen te delen, elkaar te informeren en te inspireren en mét en van elkaar te leren. Deelname aan de verschillende programma-onderdelen is gratis, omdat het ziekenhuis het belangrijk vindt dat zorgverleners zich laagdrempelig kunnen bijscholen.

Op woensdag kijken de deelnemers al vele jaren naar twee live hartoperaties. Het live-signaal van de openhartoperatie in de middag – een omleiding op een kloppend hart – wordt dit jaar via Omroep Brabant live uitgezonden. Die uitzending begint om 13.00 uur. Geïnteresseerden kunnen via het mailadres openhart@omroepbrabant.nl vragen stellen aan één van de aanwezige hartchirurgen.

De operatie wordt uitgevoerd door hartchirurg Bart Koene. “We noemen zo’n operatie een opcab. Het is een bypass operatie die wordt uitgevoerd zonder dat het hart wordt stilgelegd. ‘Op’ staat in dit geval voor off pump; zonder hartlongmachine dus. De patiënt krijgt één omleiding. Ik gebruik daar de borstslagader voor, die langs de linkerkant van de borstwand loopt”, aldus Bart Koene. ”Patiënten herstellen daardoor sneller.”

De uitzending is ’s middags vanaf 13.00 uur te zien op Omroep Brabant TV en via het Youtube-kanaal van Omroep Brabant.

Hartweek Catharina Ziekenhuis

Het Catharina Hart- en Vaatcentrum is het grootste hart- en vaatcentrum van Nederland en heeft zich ontwikkeld tot een nationaal én internationaal bekend en gerespecteerd specialistisch centrum. Van maandag 26 tot en met donderdag 29 september vindt voor de 14e keer de Hartweek plaats. Gedurende de hele week zijn speciaal voor zorgprofessionals uit het hele land lezingen, presentaties, workshops en enthousiaste en boeiende sprekers.