Onuitputtelijke bron menselijke hartspiercellen kan proefdiergebruik sterk verminderen

Het is onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) gelukt om menselijke hartspiercellen massaal te kweken. Dat is een bijzondere prestatie omdat hartspiercellen zich zeer moeilijk laten vermenigvuldigen buiten het lichaam. Door een speciale techniek hebben de onderzoekers nu een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen gemaakt met veel nieuwe mogelijkheden voor onderzoek naar hartaandoeningen. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Biomedical Engineering.

Op de afdeling Hartziekten in het LUMC doen Twan de Vries en collega’s onderzoek naar de hartaandoening boezemfibrilleren. Hiervoor gebruiken ze onder andere proefdieren. “Dit heeft allerlei nadelen”, vertelt De Vries. “Het gebruik van proefdieren is maatschappelijk beladen, de verzorging is kostbaar en de hartspiercellen van dieren gedragen zich in veel opzichten anders dan menselijke hartspiercellen.” Het liefst zouden de onderzoekers daarom gebruik maken van menselijke hartspiercellen, maar omdat deze cellen zich nauwelijks vermenigvuldigen in het lichaam, laat staan in een laboratorium, kunnen ze simpelweg niet genoeg hartspiercellen krijgen voor hun onderzoek.

Schakelaar

Door een oude truc toe te passen, namelijk het inbouwen van een kankergen in het DNA van hartspiercellen, hoopten de onderzoekers dat de cellen zich sterk zouden vermenigvuldigen. Dat werkte uitstekend, alleen raakten de cellen hun specifieke eigenschappen, zoals het vermogen om samen te trekken, kwijt waardoor het eigenlijk geen hartspiercellen meer waren. “Toen dacht ik: wat als we het kankergen weer uit konden zetten?”, vertelt De Vries. En zo geschiedde. De eerste proef met dit kankergen dat ‘aan’ en ‘uit’ gezet kon worden, was een groot succes.
De Vries: “Door een stofje toe te voegen aan de cellen wordt het kankergen ‘actief’. De hartspiercellen verliezen dan hun eigenschappen en gaan als een gek delen. Door het stofje weg te halen gaat het kankergen ‘uit’ en worden de cellen weer kloppende hartspiercellen.” Dit heeft een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen opgeleverd.

Minder proefdieren

Door deze vondst kan beter onderzoek gedaan worden naar potentiële nieuwe medicijnen voor hartziekten, omdat ze nu daadwerkelijk op echte menselijke cellen getest kunnen worden. Dit kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van proefdiergebruik. Om deze reden is het onderzoek gefinancierd door Stichting Proefdiervrij.

Meer inzicht hartziekten

De nieuwe techniek stelt de onderzoekers bovendien in staat om heel nauwkeurig uit te zoeken welke genen verantwoordelijk zijn voor de specifieke eigenschappen van hartspiercellen en voor het vermenigvuldigen van deze cellen. Hierdoor kunnen onderzoekers in de toekomst veel beter begrijpen hoe hartspiercellen precies werken en hoe hartziekten, zoals boezemfibrilleren, ontstaan. Deze kennis kan ook gebruikt worden voor de ontwikkeling van nieuwe methoden om beschadigde harten te repareren.

Meer weten? Bekijk de animatie hierboven of lees het artikel ‘Conditional immortalization of human atrial myocytes for the generation of in vitro models of atrial fibrillation’ van Niels Harlaar, Daniël Pijnappels, Antoine de Vries en collega’s in Nature Biomedical Engineering.

Bron: LUMC

AstraZeneca en Janssen maken booster extra hard nodig

Mensen die geprikt zijn met (tweemaal) AstraZeneca en (éénmaal) Janssen zijn minder goed tegen de deltavariant van het coronavirus beschermd dan mensen die Pfizer of Moderna kregen. Dat blijkt uit onderzoek van de afdeling medische microbiologie van het academisch ziekenhuis in Maastricht, het MUMC+. Mensen met deze twee vaccins hebben meer nog dan andere gevaccineerden een booster nodig, aldus onderzoeksleider Jozef Dingeman van het ziekenhuis.

Doorbraakinfecties

“In juli zagen we dat mensen geïnfecteerd raakten, ofschoon ze voldoende gevaccineerd waren”, legt Dingemans uit. “Dat gebeurde toen de horeca weer openging. Het aantal besmette mensen nam toe, waarop we besloten dat te onderzoeken.” De onderzoekers bestudeerden 378 van deze wat genoemd wordt “doorbraakinfecties”. Dat zijn infecties waarmee mensen getroffen werden ondanks dat ze gevaccineerd waren.

Onderzocht werd om welke variant het ging, hoe oud de patiënt was, van welke symptomen sprake was en welk vaccin de geïnfecteerde persoon had ontvangen. Zo konden verschillen en verbanden tussen deze onderdelen in kaart worden gebracht. De belangrijkste conclusie is dat dat mensen die Janssen of AstraZeneca hadden ontvangen, sneller te maken kunnen krijgen met zo’n doorbraakinfectie.

Deltavariant

“Janssen of AstraZeneca werkten prima tegen de oorspronkelijke Alpha-variant van het virus”, aldus Dingemans. “Maar toen kwam de Deltavariant, en daartegen bleken deze vaccins minder goed te beschermen.” Dingemans raadt met name de mensen die gevaccineerd zijn met AstraZeneca of Janssen aan zeker een booster te gaan halen.

Dingemans heeft niet onderzocht hoe het zit met de nieuwe Omikron-variant. Wel zegt hij uit de literatuur te hebben begrepen dat alle vaccins een opwaardering nodig hebben om deze variant goed te kunnen weerstaan. “Ga dus in elk geval boosteren”, zei hij.

 Vaccinatie werkt, maar booster is nodig

De onderzoeksresultaten bewijzen dat boosteren nodig is, aldus hoofdonderzoeker Jozef Dingemans. ‘’Vaccinatie werkt heel erg goed om ziekenhuisopnames en ernstig ziek worden te voorkomen. Tegelijk is het waardevol dat we nu weten dat de deltavariant in staat lijkt te zijn om makkelijker door de vaccins van AstraZeneca en Janssen te breken en gevaccineerde personen te besmetten. Deze personen kunnen het virus dan weer doorgeven aan de kwetsbare groepen, met name ouderen. Ons onderzoek laat dus zien hoe belangrijk het is dat mensen, zeker zij die deze vaccins kregen, snel een booster krijgen.’’

Webinar: Voel je ook 10 jaar jonger!

Goede voornemens waar u écht iets aan heeft? Begin 2022 goed en meld u aan voor ons webinar! Dit vindt plaats op dinsdag 11 januari 2022, om 20.00 uur. We gaan in gesprek met Daan de Wit, onderzoeksjournalist en auteur. Hierbij staat het belang van gezonde voeding centraal.

Een gezonde leefstijl kan van grote invloed zijn op uw gezondheid. Jan van Overveld, voorzitter van Hartpatiënten Nederland, deelt zijn persoonlijke verhaal. Een andere leefstijl zorgde voor meer grip op zijn gezondheid, mede dankzij het werk van Daan. Dit resulteerde niet alleen in het afbouwen van medicijnen; ook voelt hij zich 10 jaar jonger!

Het wordt steeds duidelijker dat wij anders moeten eten. Ook voor de komende periode waarin we weer geconfronteerd worden met griep, de opnieuw opgelaaide coronagolf en waarschijnlijk nieuwe virussen en virusvarianten. Door een gezond eetpatroon wapen je jezelf ook beter tegen virussen en verbeter je je weerstand en immuunsysteem. Daan heeft zich in deze onderwerpen verdiept en vertelt er over op een heel toegankelijke manier.

Daan de Wit heeft diverse boeken op zijn naam staan, waaronder Weet wat je eet – gezond eten op basis van de oudste kennis en de nieuwste wetenschap. Eerder waren wij altijd in de veronderstelling dat ons eetpatroon gezond was. Maar wat is gezond? In een supermarkt bijvoorbeeld, is over alles nagedacht en voor veel mensen, inclusief hun gezondheid, pakt dat niet goed uit. Dat is niet nodig, laat Daan zien. Hij bespreekt wat gezond lijkt, maar het niet is. Ook laat hij zien waar de winst is te behalen.

Daan geeft tijdens dit webinar achtergrondinformatie over hart- en vaatziekten en de meest gezonde leefstijl.

Benieuwd? Schrijf u snel in, vol = vol!

Goede voornemens

Goede voornemens zijn nooit slecht. Of het nu werkt of niet en of ze nou worden nagekomen of tegen het einde van januari rechtstreeks de prullenbak in worden geslingerd: het kan nooit kwaad om een nobel streven eens op papier te zetten. Wij doen een voorzetje met acht goede voornemens die bevorderlijk zijn voor uw lichaam en geest.

Iedere dag een wandeling

De paden op, de lanen in! Als we het hebben over dingen die goed voor lichaam én geest zijn, kunnen we niet anders dan openen met een warm pleidooi voor de goede oude wandeling. Het is gratis, u hoeft er geen ingewikkelde capriolen voor uit te halen en het effect treedt á la minute op. Stap de voordeur uit, sla eens een weggetje in uw eigen wijk in dat u in al die jaren nog nooit goed bekeken heeft, en zet het verstand op nul. Door een stevig rondje te stappen verdwijnen stress en zorgen even naar de achtergrond, blijven spieren soepel en het is ook nog eens goed voor de bloeddruk. Onderzoek heeft aangetoond dat na 30 minuten wandelen de bloeddruk en de cholesterolwaarden in het lichaam verlagen.

Glimlach en groet

Nog zoiets dat u helemaal niets kost, maar dat een groter effect heeft dan u denkt: schenk uw breedste glimlach en hartelijkste groet aan eenieder die dat maar wil horen. We zijn in Nederland nog weleens geneigd om onze schoenveters eens grondig te inspecteren wanneer we iemand naderen, maar van een welgemeend ‘hallo’ is nog nooit iemand minder geworden. En als u het echt bont wilt maken, doet u daar nog een compliment bovenop. Het zal u verbazen hoe uw buurman kan opveren als u bevestigt dat die bolhoed niemand anders beter staat dan hem.

Verwennen met volkoren

Een makkelijke stap naar een gezonder eetpatroon: vervang een aantal van uw favoriete producten door volkoren varianten. Het lijkt soms even lastig, maar als u eenmaal wat alternatieven geproefd heeft en daaraan bent gewend, merkt u het verschil nauwelijks meer. Brood, pasta, rijst, couscous, zelfs chips: van alle producten die de meeste mensen regelmatig eten zijn gezonde, volkoren uitvoeringen beschikbaar. Volkorenproducten verlagen het risico op hartaandoeningen, bevatten veel vezels, goede koolhydraten en vitaminen en worden aanbevolen voor mensen met diabetes.

Ga stress te lijf

Het is ongetwijfeld niet te voorkomen dat u zo nu en dan in uw leven stress ervaart. Maar ga bij uzelf na: gaat het dan om een beetje spanning die u goed het hoofd kunt bieden, of merkt u dat de stress soms deels de controle over uw lichaam overneemt? Stress kan verschillende fysieke klachten veroorzaken en zelfs het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Merkt u bijvoorbeeld dat u voor langere tijd een verhoogde hartslag hebt, hoofdpijn, een verminderde eetlust of slaapproblemen? Dan is het misschien hoog tijd om te ontspannen. Men lijdt het meest onder het lijden dat men vreest, dus probeer naar manieren te zoeken waarop het gevreesde lijden wat meer naar de achtergrond verdwijnt.

Moppen tappen

Het is bewezen: lachen is om meerdere redenen gezond. Tijd om dus een nieuw, fris jaar vol goede grappen tegemoet te gaan. Wanneer u het op een gieren zet, komt het geluksstofje endorfine vrij. Dat stofje zorgt direct voor een meer ontspannen gevoel en als u pijntjes heeft, worden die verzacht of zelfs eventjes vergeten. Er zijn zelfs onderzoekers die stellen dat een half uur lachen per dag de kans op een hartaanval verkleint. Lachen verlaagt namelijk de hoeveelheid stresshormoon in het lichaam, en het is nu net dat hormoon dat van invloed kan zijn op de doorbloeding in het lichaam en dus op het risico op een hartaanval.

Help een ander

Ook in het nieuwe jaar zullen we in de samenleving genoeg uitdagingen tegenkomen. De effecten van de inflatie en energiecrisis zullen nog lang voelbaar zijn en genoeg mensen zullen het (financieel) lang niet even makkelijk krijgen. Medemenselijkheid wordt het sleutelwoord: vraag eens aan uw zus hoe het écht gaat en luister aandachtig, maak een pan soep voor dat jonge gezin in de straat dat met vier kinderen het hoofd maar nauwelijks boven water houdt, of zoek een goededoeleninstelling die u een warm hart toedraagt.

Horizon verbreden

Een nieuwe hobby, een radicaal andere leefstijl, een sport waarvan u had gedacht dat u hem nooit zou beoefenen: waarom zou 2023 niet het jaar van de vernieuwing kunnen worden? Nieuwe impulsen houden ons scherp van geest, geboeid en vol levenslust. Waag het er dus maar gewoon een keer op! Boek een vliegticket naar Maleisië, stap op een paard, sluit u aan bij een club vol nieuwe mensen en zet de aarzeling opzij: er zijn mogelijkheden genoeg om uw horizon te verbreden. Het mooie is: u heeft niets te verliezen, want als het niet bevalt, stopt u er toch gewoon weer mee? Althans: eenmaal in Maleisië is dat misschien een beetje zonde, maar dat zien we dan wel weer.

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Djanko

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Het verhaal achter hartkloppingen


Grote kans dat ook jij weleens jouw hart net wat harder of sneller hebt voelen kloppen! Gelukkig zijn deze zogeheten hartkloppingen over het algemeen onschuldig en worden ze aangewakkerd door bepaalde prikkels. Stress is een hele grote boosdoener. Maar wat wakkert het gebons nog meer aan en hoe ga je hiermee om? HPNLmagazine vertelt het verhaal achter hartkloppingen en deelt ook nog tips.

Zit je rustig op de bank of lig je lekker op je linkerzij en denk je plots “He, wat voel ik toch!”? Waarschijnlijk is het je hartslag. Juist doordat je in rust weinig afleiding ervaart, valt jouw hartslag op en kan jij die ook voelen. Een hartslag voelt voor iedereen anders. Hetzelfde geldt voor hartkloppingen – je hartslag kan harder of juist sneller kloppen. En waar de één hartkloppingen in de keel of hals voelt, ervaart de ander een onaangenaam gevoel in de borst. Maar het kan ook zomaar zijn dat je helemaal niets voelt!

Waardoor ontstaan mijn hartkloppingen?

Hartkloppingen zijn een reactie van het lichaam op bepaalde prikkels en ontstaan door verschillende, alledaagse factoren. Stress is zo’n veelvoorkomende factor. Maar ook andere emoties kunnen het hart op hol brengen, net zoals sommige hormonen. Vooral bij vrouwen in de overgang waarbij er een verandering in de hormoonhuishouding plaatsvindt, zijn hartkloppingen een veelvoorkomend symptoom.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Ziekenhuisopname door corona meestal gevolg van slecht voedingspatroon

Zo’n 95 procent van de mensen met Covid-19 die in het ziekenhuis belanden, heeft al langer een chronische ziekte. Deze ziekten hadden bijna altijd te maken met een slecht voedingspatroon. Denk daarbij onder meer aan obesitas, diabetes en lipide-gerelateerde aandoeningen. Dat blijkt uit een recente, helaas onderbelichte publicatie van de US-CDC na onderzoek van 540.000 coronapatiënten die in het ziekenhuis belandden. Onderzoeker Ir. Ben van Ommen van TNO in Zeist vraagt zich daarom hardop af: “Is ons voedingspatroon niet de belangrijkste onderliggende oorzaak bij deze ziekenhuisopnames en sterfte, en zo ja, waarom is het bestrijden van deze leefstijlziekten door gezonde voeding geen topprioriteit?”

Van Ommen (63, systeembioloog) is al sinds 1988 verbonden aan TNO. Hij is samen met prof. Hanno Pijl oprichter van het nationaal innovatiecentrum voor leefstijlgeneeskunde “Lifestyle4Health” waaraan nu zo’n 20 academische instellingen en bedrijven meedoen.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Gezonde bonbons en verantwoorde taart

Interview met ‘bewuste’ patissier Steyn Dullens

Bonbons, taarten en macarons worden niet gauw geassocieerd met gezondheid. Als het aan patissier Steyn Dullens ligt komt daar nu eens verandering in. Hij gooit het in zijn patisseriezaak in Thorn over een heel andere boeg en werkt iedere dag aan de ontwikkeling van lactose-, gluten- en suikervrije zoetigheden. “Als je als diabetespatiënt met een vergrootglas op de menukaart moet zoeken naar iets dat je wél mag hebben, is het niet leuk meer.”

Onbezorgd genieten van een stuk verjaardagstaart, het klakkeloos aannemen van traktaties op het werk of zomaar op een doordeweekse avond een reep chocolade voor de televisie: dat is voor diabetespatiënten en mensen met hart- en vaatziekten geen vanzelfsprekendheid. Omdat suikers, vetten en koolhydraten allemaal effect hebben op de bloeddruk en het bloedsuiker- en cholesterolgehalte, is het continu opletten geblazen. Patiënten die iedere dag heel bewust bezig zijn met hun voeding en leefstijl, zullen dus niet gauw even binnenlopen bij een luxe bakkers- of pattisseriezaak.

“Ik schrik er eerlijk gezegd nog steeds van als ik zie hoe weinig bakkers met gezondheid bezig zijn”, vertelt patissier Steyn Dullens. “Vier op de vijf bakkers hebben bijvoorbeeld geen glutenvrij brood en er zijn nog maar heel weinig patissiers die zich bezighouden met suikervrije producten.” In juli van dit jaar opende hij de deuren van Steyn Dullens Patisserie, een patisseriezaak met lunchroom in het idyllische plaatsje Thorn. Vanaf zijn vierde wist hij al dat hij kok wilde worden. Als telg uit een kleine ondernemersfamilie zit het zakelijke hem in het bloed. “Ik heb altijd al graag een eigen zaak gewild. Hiervoor heb ik zes jaar bij sterrenrestaurant Da Vinci gewerkt als patissier. Ik heb hier enorm veel ervaring opgedaan en ben verliefd geworden op de patisserie.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Zo ga je minder zitten

Met haar boek Een shotje leefstijl wil huisarts Jacqui van Kemenada mensen laten zien hoe je met kleine stapjes al heel veel gezondheidswinst kunt bereiken. Dit keer vertelt ze over het belang van minder zitten.

Dertig minuten per dag bewegen of twee keer per week matig intensief sporten: allemaal kennen we het gezondheidsadvies en toch lukt het een grote groep niet om die norm te halen. Volgens Jacqui focussen we te veel op het ideale plaatje en te weinig op de kleine verbeteringen die óók winst opleveren. Dat zitten het nieuwe roken is, wordt al langer geroepen. In de jaren vijftig bleek al dat Engelse chauffeurs van dubbeldekker bussen twee keer zo veel kans hadden op een hartinfarct dan de conducteurs die de hele dag het trappetje op en af liepen. Nu, in coronatijd, begint zitten volgens Jacqui een steeds groter probleem te worden. “Op je werk word je nog onderbroken door een collega die vraagt of je mee koffie gaat halen, of doordat je een vergadering hebt op een andere verdieping. Nu mensen grotendeels thuiswerken, zitten ze vaak urenlang onafgebroken naar een beeldscherm te turen.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Eindelijk: vrijstelling coronapas voor gedupeerden

Hartpatiënten Nederland is blij dat mensen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden, een vrijstellingsbewijs kunnen krijgen voor de coronapas. Deze groep gedupeerden bestaat volgens Jan van Overveld, voorzitter van Hartpatiënten Nederland, uit duizenden mensen. Al deze mensen werden tot voor kort ten onrechte buitengesloten van een groot gedeelte van onze sociale samenleving.

Hartpatiënten Nederland trok bij demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid aan de bel. In een brief aan de minister en aan de Tweede Kamer noemde Hartpatiënten Nederland deze buitensluiting een godgeklaagd schandaal. Hartpatiënten Nederland eiste dat er op hele korte termijn een vrijstellingsbewijs voor de coronapas komt voor de groep mensen die op medisch advies niet gevaccineerd mogen worden. Met succes! Want de minister liet op dinsdag 16 november aan de Kamer weten dat de vrijstelling er komt! En daar zijn we natuurlijk heel erg blij mee! We houden wel de vinger aan de spreekwoordelijke pols bij het nakomen van deze belofte.

Lunchroom is taboe

“Het gaat hier niet om mensen die naar massaal bezochte concerten gaan”, legt Jan van Overveld uit. “Bij deze mensen gaat het vaak om alleenstaanden van een jaar of 70 – 80, die het leuk vinden om met vrienden of kennissen een kopje koffie te drinken in een lunchroom. Iets wat ze nu niet kunnen. Ze komen er niet in, hebben geen coronapas. Je kunt wel zeggen: laat je dan testen. Maar je gaat niet testen als je zomaar eventjes een kopje koffie wilt gaan drinken met vrienden. Dat soort afspraken worden spontaan gemaakt. Dan ga je niet eerst een reis ondernemen om je in een verafgelegen testlocatie op corona te laten controleren en dan ook nog eens op de uitslag te moeten wachten. Testen is voor deze mensen geen oplossing. Je wilt gewoon even met vrienden gezellig bij elkaar zitten, eventjes een middagje. Maar dat gaat dus niet. Om die reden willen we dat deze mensen een vrijstelling krijgen voor de coronapas.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Zorg goed voor je bacteriën

Ik ben de laatste tijd veel aan het lezen over de microbiota, ofwel de kolonie van bacteriën waarmee wij ons leven delen. In eerste instantie misschien niet het meest smakelijke onderwerp, maar wel ontzettend belangrijk. Vooral in een tijd waarin wij mensen de aanval hebben geopend op onze bacteriën, met de antibacteriële handgels, het kapot wassen van je handen, overmatig schoonmaken en overmatig gebruik van antibiotica.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.