Voedselvrees

Ik vrees dat voedselvrees niet iets van de laatste tijd is. In feite worstelen we er al eeuwen mee, maar hoewel we steeds beter gewapend lijken tegen alles wat vies en voos is, schijnt het niet minder te worden. Dat komt vooral nu de handel in grondstoffen steeds internationaler wordt, zegt de European Food Safety Authority. Ook de klimaatveranderingen spelen een rol: veel ziekteveroorzakers gedijen bij hogere temperaturen. Misschien dat door de droogte water is gebruikt met verontreinigingen, om te sproeien of om groente fris te houden of, zoals geopperd wordt, om taugé te kweken, waarvoor hoge temperaturen ook nodig zijn.

Begin 19de eeuw werd in Engeland slechte wijn met lood vergiftigd, bewust, omdat de smaak dan wat zachter werd. Net zoiets dus als de antivries in Oostenrijkse wijn in 1985, een toen al oude truc. Dat was expres, uit winstbejag. Halverwege de 19de eeuw werd Berlijn opgeschrikt door een voedselschandaal: iemand had vanille-ijs vergiftigd. Niet dus: er was onhygiënisch gewerkt, met dodelijke gevolgen. Ook toen al.

Soms is vergiftiging – of  de angst daarvoor – het gevolg van externe omstandigheden, zoals de straling van Tsjernobyl (1986) of het haringwormpje (1968), waarvoor de haring nu altijd eerst wordt ingevroren.

Maar meestal is het winstbejag samen met onwetendheid (het antispatmiddel in Planta, 1960), goedkoper onhygiënisch werken (Listeria bacterie in kaas), aflatoxine in pinda’s, tot dioxine – en resistente bacteriën – in kippen, allemaal omdat het goedkoper is een oogje dicht te knijpen. Dat brak bijvoorbeeld ook Perrier op toen er benzeen in het mineraalwater gevonden werd (1990) omdat de filters niet goed gereinigd waren.

Dat het Spaanse olijfolieschandaal (1981) veel slachtoffers maakte, was ook het gevolg van onscrupuleuze producenten en overheidsambtenaren die, om het geld, hun werk niet goed deden.

De Chinese melkproducenten die kinderen met melanine vergiftigden deden dat ook uit winstbejag. Dat hebben die gifmengers met de dood moeten bekopen. Ik ben er niet rouwig om.

Column door: Johannes van Dam †