Levensreddend vet

"We volgen hen nu geruime tijd en we zien heel goede resultaten", aldus Duckers. "Stamcellen lijken na een zwaar infarct een belangrijke bijdrage te leveren aan het herstel van het hart. Om echt harde conclusies te trekken, starten we met een vervolgonderzoek waarbij we een grotere groep patiënten met stamceltherapie behandelen."

[ Revolutionaire therapie stamcellen uit buik ]

Het Erasmus MC is niet de enige organisatie die experimenteert met stamceltherapie na hartinfarcten. Wel maakt de afdeling cardiologie als eerste gebruik van stamcellen uit het buikvet van de patiënt.

Duckers: "Je kunt stamcellen zowel uit het beenmerg als het vetweefsel halen. De eerste methode, waarbij de hematoloog beenmerg met een naald uit het bekken verzamelt, is erg pijnlijk. Het levert een klein percentage stamcellen op die je vervolgens moet kweken om er voldoende te hebben voor de therapie. Wij zijn daarom gestart met een methode waarbij we stamcellen uit buikvet halen. Deze ingreep, een liposuctie, is niet alleen minder pijnlijk, maar levert ook meteen vier tot twintig miljoen stamcellen op. Daardoor kunnen we direct beginnen met de therapie."

De veertien patiënten die afgelopen jaar een stamcelbehandeling kregen, ondergingen binnen een paar uur na het hartinfarct een liposuctie.
"Bij deze ingreep haalt de plastische chirurg onder plaatselijke verdoving ongeveer tweehonderd milliliter vetweefsel uit de buik", aldus Duckers. "Dit gaat meteen na afname in een speciaal apparaat dat binnen twee uur stamcellen uit het vetweefsel haalt, wast en klaarmaakt voor gebruik. Direct daarna worden de stamcellen via een katheter in de lies toegediend in de hartkransslagader die het hartinfarct heeft veroorzaakt."

Hulp bij herstellen

Duckers: "Het is van belang na een hartinfarct zo snel mogelijk met de toediening van de stamcellen te starten. Na een infarct maakt het hart in het eerste 24 uur een heel moeilijke periode door. Stamcellen lijken het hart hier doorheen te kunnen helpen en een belangrijke bijdrage te leveren aan het herstel. Ze zijn deels in staat om uit te groeien tot spierweefsel en zetten daarnaast bijvoorbeeld aan tot de vorming van nieuwe bloedvaten, zodat het hart weer beter doorbloed raakt. Met deze therapie hopen we meer hartweefsel te kunnen redden en de knijpkracht van het hart te verbeteren."

Binnenbekleding

Het idee voor stamceltherapie bij een hartinfarct ontstond in 1997. Een onderzoeksgroep in Boston ontdekte dat beschadiging aan de binnenbekleding van de bloedvaten met de hulp van stamcellen kan worden hersteld.

Duckers: Zo is het balletje gaan rollen. Daarbij is het een natuurlijke reactie van het lichaam dat stamcellen helpen bij herstellen van schade. Maar bij een hartinfarct komen ze uit zichzelf blijkbaar te laat. Met stamceltherapie helpen we de natuur dus eigenlijk een handje."

Veilig

Stamceltherapie lijkt veilig en zonder risico's te zijn. Duckers: "Voor ons was het vooral belangrijk, of patiënten die net getroffen zijn door een zwaar infarct, de liposuctie zouden verdragen. Dat blijkt erg goed te gaan, ze hebben er geen hinder van en het lijkt het hart niet te belasten. Verder waren we benieuwd, of de toediening van stamcellen zou kunnen leiden tot een verstopping van de hartvaatjes. Dat blijkt ook niet zo te zijn."

Nadelige bijwerkingen, zoals stamcellen die zich in het hart ontwikkelen tot een zogenaamd wondergezwel, zijn volgens de cardioloog bij stamceltherapie met stamcellen van de patiënt zelf nooit gezien. Ook niet bij proefdieren. "We zijn natuurlijk heel alert op bijwerkingen, maar tot nu toe zijn er geen aangetoond."

Dit jaar gaat de afdeling Cardiologie samen met een aantal andere Europese ziekenhuizen testen, of het mogelijk is ook stamcellen uit buikvet van donoren te gebruiken. "Daar verwachten we veel van", aldus Duckers.

Bron: Monitor 2010

Het verhaal vanuit de patiënt lezen, lees dan hier het vervolg