Breek geen harten op Valentijnsdag, maar laat uw hart nakijken

"Breek dit jaar het hart van uw geliefden niet op Valentijnsdag. Denk aan uw eigen hart als u soms zonder duidelijke reden flauwvalt, want dat kan erop wijzen dat er iets mis is," zegt Sir Roger Moore, die de rol speelde van de legendarische geheim agent James Bond en nu ambassadeur is van Syncope Trust And Reflex anoxic Seizures (STARS), de liefdadigheidsorganisatie voor syncopepatiënten. In naam van STARS moedigt Sir Roger nu mensen die kampen met onverklaarbaar flauwvallen aan om hun hart te laten controleren door hun arts, want flauwvallen zonder duidelijke reden kan een symptoom zijn van een onregelmatige hartslag. Elk jaar krijgt ongeveer een miljoen Europeanen te maken met flauwvallen waarvoor geen verklaring gevonden wordt  en vaak zoeken die patiënten zelfs geen medische hulp.

Syncope is een tijdelijk bewustzijnsverlies of flauwvallen en ineen zakken na een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. Syncope wordt veroorzaakt door een probleem in de regulatie van de bloeddruk, een onregelmatige hartslag of beide. De aandoening kan wijzen op een ernstige onderliggende oorzaak, die het risico op overlijden kan verdubbelen.  In totaal worden jaarlijks minstens 3,5 miljoen Europeanen getroffen door onverklaarbaar flauwvallen, maar voor bijna één derde blijft de oorzaak een raadsel.1, *

"Ik viel in 2003 flauw op een podium in New York terwijl mijn vrouw toekeek vanuit het publiek," herinnert Sir Roger Moore zich. "Na een intensieve zang- en danspassage probeerde ik mijn volgende zin te zeggen, maar ik kon niets uitbrengen. Toen viel ik neer. Ik wist nog van niets, maar mijn dokter ontdekte dat een onregelmatige hartslag de oorzaak was. Niet iedereen heeft het geluk om zo snel een correcte diagnose te krijgen."

Syncope is vaak moeilijk te herkennen, waardoor het jaren kan duren voordat de echte oorzaak wordt vastgesteld. Soms vallen mensen neer nadat ze het bewustzijn hebben verloren en beseffen ze niet dat het flauwvallen de oorzaak was van de val, en niet het gevolg. Het gebeurt zelfs dat syncope onterecht gediagnosticeerd wordt als epilepsie. Ernstige en regelmatige syncopeaanvallen hebben een negatieve impact op de levenskwaliteit van de patiënten, die soms als gevolg daarvan ook last hebben van depressie en angstgevoelens.

Cardioloog Dr. Kirchhof van het Rijnland Ziekenhuis in Leiderdorp geeft patiënten met onverklaarbaar flauwvallen hoop en is positief over de huidige diagnosemogelijkheden: "De meeste onwelwordingen of flauwtes zijn goedaardig. Juist daarom is het zo moeilijk om de kwaadaardige, veroorzaakt door hartritmestoornissen, er tijdig uit te filteren. Het was voor de miljoenen patiënten die zonder duidelijke oorzaak flauwvallen, nog nooit zo gemakkelijk om een correcte diagnose te krijgen. Specialisten hebben nieuwe richtlijnen opgesteld die het gebruik van monitoringoplossingen op lange termijn, zoals de implanteerbare hartritmemonitor (Implantable Loop Recorder of ILR), al in een vroeg stadium van de klinische evaluatie aanbevelen om een snelle diagnose te vergemakkelijken. Met ILR's kunnen artsen de hartslag en het hartritme van hun patiënten maandenlang van op afstand volgen. De registratie van een normaal hartritme tijdens het onwel worden met behulp van een event recorder heeft dezelfde diagnostische waarde als de registratie van een hartritmestoornis. Zo kunnen patiënten hun dagelijkse activiteiten voortzetten terwijl ze toch voortdurend in de gaten worden gehouden."

"STARS streeft ernaar patiënten uit heel Europa toegang te geven tot de snelle diagnose die ze verdienen," vertelt Trudie Lobban, oprichtster en CEO van STARS, en ze voegt eraan toe: "Ik heb in mijn eigen familie gezien dat leven met syncope moeilijk kan zijn, maar het gebrek aan diagnose en omgaan met het onbekende maken de aandoening nog beangstigender en uitputtender."

Op de website van STARS (www.flauwvallen.eu) kunnen patiënten een controlelijst voor onverklaarbaar flauwvallen downloaden. Daarin vinden ze informatie en advies over de belangrijkste redenen voor het onverklaarbaar flauwvallen. Bovendien helpt de lijst patiënten om zich voor te bereiden op een doktersafspraak en biedt hij hen informatie over wat ze kunnen verwachten tijdens een afspraak in het ziekenhuis bij hun cardioloog. Op de website van STARS komen patiënten ook meer te weten over syncope en monitoringinstrumenten via de informatiebrochures, die ook beschikbaar zijn in het Nederlands.

Trudie Lobban richtte de liefdadigheidsorganisatie STARS op in 1993. Daarvoor kreeg ze de steun van Prof. John Stephenson, kinderneuroloog aan het Royal Hospital for Sick Children in Glasgow,  die na jaren van onzekerheid bij haar driejarige dochter Francesca uiteindelijk Reflex Anoxic Seizures (RAS) vaststelde. Dat is een ernstige vorm van syncope. Drie jaar lang kon geen juiste diagnose gesteld worden, maar kreeg Francesca soms wel acht aanvallen per dag. De informatie- en steungroep werd opgericht om ervoor te zorgen dat patiënten met onverklaarbaar flauwvallen de correcte diagnose, behandeling en geïnformeerde steun krijgen en doorverwezen worden naar de juiste medische hulp.