Amsterdam UMC leidt AI-zoektocht naar hoog-risicovaatpatiënt

Hart- en vaatziekten staan wereldwijd op nummer 1 als doodsoorzaak. Naar schatting overlijden er jaarlijks 17,9 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten. VASCUL-AID, het grote Europese onderzoek onder leiding van Amsterdam UMC, focust zich op het voorspellen van het verergeren van vaatziekten bij mensen met een aorta aneurysma in de buik of slagaderverkalking in de benen (etalagebenen). Artificiële intelligentie (AI) speelt daarin een grote rol. VASCUL-AID krijgt voor het onderzoek een Horizon beurs van 6,4 miljoen euro.

Bij lopende onderzoeken is er veel aandacht voor het hart, maar de invloed van vaataandoeningen op deze grote aantallen sterfgevallen blijft vaak onderbelicht. Dit terwijl vaataandoeningen een sterke indicator zijn voor later overlijden aan hart- en vaatziekte. Kak Khee Yeung, vaatchirurg bij Amsterdam UMC en leider van het Europese onderzoek: “Onze vaten vormen een belangrijk onderdeel van het hart- en vaatsysteem dat mensen in leven houdt. Als je eenmaal een vaataandoening als aneurysma of etalagebenen hebt dan zien we dat verergering van deze ziektes ook de kans vergroot dat je uiteindelijk aan een andere hart- of vaatziekte overlijdt. Dat geeft ons aan dat we ook goed moeten onderzoeken hoe we deze aandoeningen die zich ogenschijnlijk buiten het hart afspelen, maar wel invloed hebben op de werking van het hart- en vaatsysteem, moeten stoppen.”

Specifieker behandelplan

Yeung: “Op dit moment is het nog niet mogelijk om het verloop van aneurysma of etalagebenen te voorspellen. Mensen leven in onzekerheid over het ziekteverloop waarbij er veel ziekenhuisbezoeken en behandelingen nodig zijn. Daarnaast zien we in de praktijk dat bij een kwart van de mensen met een aneurysma of etalagebenen op termijn problemen in het hart of een beroerte krijgen. De mensen met een hoog risico op verergering van hun vaataandoening en daarbij ook hoog risico op hartinfarct of beroerte wil je graag uit de grote groep halen om een specifieker behandelplan op te ontwikkelen. VASCUL-AID moet dit mogelijk maken.”

Hoog-risicovaatpatiënt identificeren met AI

Binnen VASCUL-AID wordt op Europese schaal samengewerkt aan de ontwikkeling van een data-infrastructuur waarin gegevens van patiënten met aneurysma of etalagebenen kunnen worden gemonitord. Zes klinieken in Europa zullen actief data van deze patiënten verzamelen uit genetische data en beeldvormende onderzoeken en er wordt gekeken naar eiwitprofielen in bloed en medicijngebruik. Daarnaast worden ook bestaande databases en biobanken gebruikt.

Data die de patiënten zelf bijhouden met hun telefoon of wearables spelen een belangrijke rol in het onderzoek. Hiervoor is een speciale app ontwikkeld. Denk daarbij aan het bijhouden van gegevens over dagelijkse activiteiten, kwaliteit van leven en hartslag. Yeung: “Uit al die data moeten dé markers worden ontdekt die alleen de hoogrisicogroep kenmerkt. Door de inzet van artificiële intelligentietechnieken gaan we al deze data analyseren om vervolgens de patiënten die een hoog risico lopen op verergering van de hart- en vaatziekte te identificeren. Zij kunnen dan eerder geholpen worden door bijvoorbeeld medicijnaanpassingen of eerdere chirurgische behandeling.”