Startschot kettingreactie menselijk afweersysteem in beeld gebracht

De atomaire structuur van twee belangrijke enzymen in deze kettingreactie zijn nu in beeld gebracht door scheikundigen dr. Federico Forneris en prof. Piet Gros van de Universiteit Utrecht in samenwerking met een internationaal onderzoeksteam. De resultaten bieden aanknopingspunten voor medicijnontwikkeling op het gebied van onder andere reuma, nierziekten en hart- en vaatziekten. Het onderzoek werd onlangs gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijk tijdschrift Science.

Het complementsysteem bestaat uit een grote hoeveelheid eiwitten in het menselijke bloed, die bacteriën of aangetaste cellen afbreken. Het komt echter ook voor dat dit afweersysteem juist gezonde cellen afbreekt. Bij ontstekingsziekten zoals reuma speelt een dergelijk overactief complementsysteem vaak een rol.

Onderstaand een beeld van de werking

De eiwitten van het complementsysteem zetten bij contact met ziekmakende cellen een kettingreactie in werking om meer eiwitten bij de afweerreactie te betrekken. Gros en de onderzoekers van de Pennsylvania School of Medicine (V.S.) laten in gedetailleerde 3D-opnamen zien hoe twee enzymen de eiwitten opknippen en van vorm laten veranderen. Hiermee wordt duidelijk hoe het complementsysteem zorgt voor de effectieve kettingreactie. Daarbij laten de opnamen ook zien hoe het systeem voorkomt dat een spontane kettingreactie ontstaat bij afwezigheid van ziekteverwekkers.

Meer inzicht in de werking van het complementsysteem biedt naast fundamentele kennis van het menselijk afweersysteem ook aanknopingspunten voor therapie. Gros: “Bij patiënten met een overactief complementsysteem is het bijvoorbeeld nodig om de kettingreactie te kunnen afremmen. Nu we weten hoe enzymcomplexen hierbij een rol spelen, kunnen we gericht op zoek naar medicijnen die hierop aangrijpen.”

Bron: UU