Zie ook de reactie van Lisa onder het trefwoord Bijna Dood Ervaringen.
Uiteindelijk gaat het om een ervaring, die inderdaad in een laboratorium niet te herhalen valt, en daardoor wetenschappelijk onbewijsbaar is. Het blijft een ervaring, hoewel identitieke ervaringen bij heel veel mensen voorkomen. Dat is al een aanwijzingen dat de ervaring echt is en serieus genomen moet worden. Maar goed. Om met de 19e eeuwse Russische anarchist Michael Bakoenin te spreken: iedereen wordt uitsluitend door zijn eigen ervaring wijs, nooit door die van anderen.
Een ervaring is iets dat je meemaakt of meegemaakt hebt. Mee maken dus. Mede tot stand brengen. Erin betrokken zijn. Betrokken zijn vanuit een bepaald standpunt, een bepaalde positie of interpunctie, om het systeemtheoretisch uit te drukken. Wat jij meemaakt, maken anderen niet mee, die kunnen er dus uitsluitend theoretisch over mee praten. Tenzij ze een soortgelijke ervaring hebben. Dan hebben ze het thema doorleefd. Dan kunnen ze vanuit hun hart of gevoel meepraten, en niet uitsluitend vanuit hun hoofd.
Wat ik bij Sjarel herken, is dat hij het over benoemen of formuleren heeft. Een ervaring is pas zinnig, als je die formuleert, benoemt dus. Anders blijft die onbewust, herinner je je er niks meer van (zoals bij jeugdtrauma’s).
Welnu. Ieder benoemt zaken vanuit zijn eigen referentiekader, gebaseerd op zijn eigen ervaring. Bewustzijn moet immers op iets stoelen. Dat maakt elke wetenschapper a priori bevooroordeeld, objectiviteit bestaat dus niet, zoals ook Sjarel beklemtoont. Objectief is datgene, wat een meerderheid van mensen voor waar houdt. Maar dat is aan fluctuaties onderhevig, afhankelijk van de tijdgeest en de heersende moraal (= de moraal van de heersenden, om met Marx te spreken).
Waar we in dit kader spreken over de noodzaak van orgaandonaties, speelt ook daarbij de ervaring een doorslaggevende rol. Mensen die van dichtbij ziekten hebben meegemaakt, zullen eerder neigen tot een toejuichen van orgaandonaties.
Uiteindelijk bepaalt het economische, ethische en politieke krachtenveld in de samenleving wat voor juist en waar gehouden wordt. Het mooie van een democratie is dat het individu het (zij het beperkte) recht heeft daarin een ander standpunt in te nemen dan de Grand Majority. En hier bijt de slang weer in zijn staart: ook dat afwijkende standpunt is gebaseerd op de eigen, unieke en bewust gemaakte ervaring….
