Meeroken

Roken is ongezond. Maar, meeroken ook. Naar schatting lopen mee-rokers 15-90% van het risico t.o.v. zelf-rokers. Dit (gemiddelde) getal, ongeveer 50%, komt precies overeen met het risico dat mensen die ‘licht’ roken hebben. Dat zowel mensen die licht roken als mensen die meeroken al de helft van de schadelijke invloed van roken oplopen komt dus doordat de relatie tussen roken en de gezondheidsrisico’s niet lineair is, maar asymptotisch (voor uitleg, zie mijn column).

Toch lijkt deze informatie, die al meer dan 25 jaar algemeen bekend is, of in ieder geval zou moeten zijn, nog lang niet tot iedereen te zijn doorgedrongen. Gelukkig is de afgelopen 25 jaar wel al het een en ander ten goede veranderd. Bedenk dat de NS tot 1992 nog rookwaar verkocht in de trein. Sinds 2004 is het verboden om in de trein te roken. Hoewel al in 2005 begonnen werd met het rookvrij maken van een aantal treinstations, werden pas in 2020 alle stations officieel rookvrij. Voor horeca geldt dat in 2008 een eerste rookverbod werd ingesteld waarbij sinds 2021 dit rookverbod zonder uitzondering voor alle horeca geldt. Best laat, als je (nogmaals) bedenkt dat meeroken al ongeveer de helft van de schade oplevert als (zelf) roken.

In de praktijk worden niet alle rookverboden even goed gehandhaafd en bovendien komt rooklucht en komen rokers nu eenmaal vrijwel overal. En vooral nu het weer lente is, begin ik dat weer te merken. Voor mij is de lente, en ook de zomer overigens, de periode waarin veel van mijn ‘zonplezier’ ietwat verguisd wordt door, u raadt het al, rokers… Ik geef graag drie anekdotes.

Enkele jaren terug zat ik met mijn vrouw en inmiddels 2 jaar oude zoontje op ons bankje op de stoep (want in Amsterdam heb je meestal geen tuin om in te zitten) voor ons huis in Amsterdam in de late lentezon. Ik had gekookt en was bezig de borden vol te scheppen, toen mijn zoontje trots over de stoep naar me toe kwam lopen met zijn mond vol. Aangezien ik pas was begonnen met opscheppen vroeg ik hem wat hij nu al in zijn mond had. Vol trots liet hij me zien wat hij, terwijl hij het afgelopen half uur over de stoep had geoefend met lopen, had verzameld: zeker 25 sigarettenstompjes. U kent ze wel, het restje dat overblijft na het roken van een sigaret en dat door een (x)-aantal rokers kennelijk op straat wordt gedumpt. Hoewel dit volgens de wet Openbare Orde en Milieu officieel een strafbaar delict is, dat kan worden beboet met bijna €100, heb ik nog nooit meegemaakt dat hierop werd gehandhaafd, helaas. Hoeveel kankerverwekkende stoffen mijn zoontje in dat halfuur heeft binnengekregen kan ik alleen maar gissen…

Zodra het lente is, of beter gezegd zodra de kans weer groot genoeg is dat ik niet met mijn racefiets onderuitga in de natte bladeren op het wegdek, ga ik weer de polders in. Sporten is immers gezond en ik behoor tot de geluksvogels die sporten ook echt intrinsiek lekker vindt. Zodra het maar even kan, ben ik in de lente ergens buiten te vinden en de racefiets is een favoriet vervoermiddel daarbij. Lekker een frisse neus halen… Tenminste, ware het niet dat het rookverbod nog niet in de vrije ruimte geldt. Zo ruik ik vaak al kilometers tevoren dat ik iemand aan het achtervolgen ben die rookt. De lucht blijft namelijk heel erg lang hangen. Heel smerig als je lekker aan het racefietsen bent, laat staan dat je ook nog iemand bent die weet (en dagelijks ziet) dat meeroken net zo goed heel erg schadelijk is. Op zo’n moment stampte ik vroeger even extra op de pedalen en haalde ik de roker snel in, want de meeste rokers fietsen niet heel snel, want daar heb je goeie longen voor nodig. Tot afgelopen seizoen. Steeds vaker is de rooklucht namelijk afkomstig van een roker op een, u raadt het wellicht al, een elektrische fiets of nog erger (c.q. het ergst) een fat-bike… Wat nu? Want om die in te halen, moet ik echt even aanzetten en om echt aan te zetten, moet ik mijn longcapaciteit volledig benutten. En ik wil juist niet diep inhaleren in deze ******lucht.

Wat is er nou gezelliger dan in de eerste lentezon een drankje of een diner op het terras te nuttigen? In mijn geval kan ik me heel veel gezelliger plekken voorstellen. Want hoewel verschillende openbare ruimtes, zoals stations, inmiddels rookvrij zijn, zijn terrassen dat niet. En in mijn ervaring is er blijkbaar ook geen ongeschreven regel dat het ofwel ‘not done’ is om midden op een terras vol etende mensen een peuk op te steken, of dat het ‘common practise’ is, om als roker een tafeltje te zoeken dat ‘downwind’ staat, zodat de rest van het terras niet in de luchtvervuiling zit. Veel rokers denken hier blijkbaar niet over na. Gelukkig is mijn ervaring dat je ze er wel op kunt aanspreken. Meestal is dat genoeg en druipen ze af of laten ze het roken zelfs zitten. Soms werkt aanspreken niet. Dan kun je de ‘mijn vrouw is zwanger’ kaart spelen. Toen zelfs dat een keer (op een Frans terras) niet werkte heb ik de ober uitgelegd dat ik zwaar astmatisch was en dat ik een heftige astma-aanval zou krijgen als hij me geen ander tafeltje kon bezorgen.

Een rookvrije samenleving, of tenminste een terras, zou alles natuurlijk wel een stuk simpeler maken…

DATUMS DIGITALE HART & LEEFSTIJL CAFÉ:

Dinsdag 22 juli

Tekst: Remko Kuipers

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine