Film HartbrugReizen

Ter ere van ons 50-jarig jubileum is er een mooie, indrukwekkende documentaire gemaakt over onze prachtige reizen. Een uniek concept in de reiswereld. Bij geen enkele andere reisorganisatie worden vergelijkbare reizen als de onze aangeboden. Hierin zijn wij uniek.

HartbrugReizen voorziet in een grote behoefte die niet bekend is bij het grote publiek. En dat houden wij ook zo. Op die manier konden talloze reizigers van vakanties genieten waar ze eerder slechts van konden dromen. Wij verlosten ze uit een bepaald soort isolement.

Wij zijn trots op al die reizigers die samen met ons grenzen konden verleggen. En ongelooflijk trots zijn wij op deze film, die dankzij alle hoofdrolspelers prachtig is geworden: reizigers die onaangekondigd gevraagd werd waarom ze voor HartbrugReizen kozen. Maar ook werd ze gevraagd of ze tevreden waren. Dit alles speelde zich af tijdens een reis naar Slovenië. Het zijn indrukwekkende beelden en verhalen.

Vakantieplannen of niet: het is meer dan de moeite waard deze film te bekijken. Ga naar www.hartpatienten.nl/reizen

Voor meer artikelen over o.a hartbrugreizen klik hier

Buitenland en corona

Alle reizen van Hartpatiënten Nederland zijn door de coronacrisis voorlopig van de baan, maar dat betekent niet dat er niet keihard wordt gewerkt aan nieuwe reizen in het najaar. Alle mogelijkheden worden bekeken, waarbij de veiligheid van de reizigers uiteraard vooropstaat.

Juist in dit jubileumjaar had de stichting graag willen uitpakken, maar dat mocht de eerste helft van 2020 helaas niet zo zijn. Toch wordt er actief gewerkt aan het organiseren van nieuwe reizen, vertelt Marly van Overveld, die je zou kunnen beschouwen als het ‘visitekaartje’ van HartbrugReizen. Bij het organiseren van de nieuwe reizen, die ongetwijfeld iets anders in elkaar steken dan de reizen vóór de coronacrisis, wordt veel waarde gehecht aan de mening van de reizigers zelf. ‘Onlangs hebben we ideeën bij de reizigers neergelegd, en ze daarnaast gevraagd om mee te denken over de invulling ervan. Dat vinden we belangrijk. We willen iedereen betrekken bij de plannen die we maken en peilen in hoeverre er behoefte is aan reizen in ons eigen land. We denken namelijk dat het voorlopig nog niet verantwoord is om naar het buitenland te gaan.’

Hotels bezoeken

Inmiddels is uit de vele reacties al gebleken dat reizigers zeker openstaan voor een reis in eigen land. We kennen tenslotte Europa, maar hoe goed kennen we ons eigen land eigenlijk? ‘We hebben al heel wat bruikbare suggesties gehad en er is duidelijk geworden dat mensen zeker geïnteresseerd zijn in tripjes in Nederland. Ook ons eigen land heeft veel moois te bieden.’ De komende weken worden dan ook allerlei hotels bezocht om te kijken hoe daar wordt omgegaan met de maatregelen. ’We vinden het nu erg belangrijk om met eigen ogen te zien of de regels overal worden nagestreefd. Dan pas weten we zeker dat het een voor ons gezelschap geschikt hotel is. We willen er tenslotte toch meerdere dagen verblijven; een dagtrip is te kort om de omgeving goed te verkennen.’

Kleinere groepen

Aan de reizen zelf probeert de stichting zo min mogelijk te veranderen. De variatie aan reizen blijft hierdoor behouden, ondanks dat dat natuurlijk nog steeds afhankelijk is van wat er in de huidige periode allemaal mogelijk is. ‘We moeten nu rekening houden met de anderhalve meter afstand, dus de reizen zullen er daardoor toch iets anders uitzien. Dat betekent bijvoorbeeld dat we met kleinere groepen moeten reizen en dat mensen in sommige gevallen ergens met eigen vervoer naartoe zullen moeten komen. Busvervoer mag weer, maar dan wel met mondkapjes en met een beperkt aantal personen. Dat maakt het lastig. Daarnaast is met de hele groep eten zoals we dat normaal doen, ook even geen optie. Net als dat we beperkter zijn in een rondleiding met een gids. Toch blijven we kijken naar de opties en volgen we alle ontwikkelingen op de voet.’

Missen

Wat motiveert bij het uitzoeken van alle mogelijkheden, zijn de lieve reacties die de stichting door de maanden heen heeft mogen ontvangen. Zo zegt vaste reizigster Anja van Everdingen de reisjes te missen, en Ine Dauven-van Kruchten hoopt dat de reizen in het najaar wél door kunnen gaan. Ook Fer Husson en Janet v.d. Vaart hopen dat alle nieuwe reizen doorgaan en beseffen dat het een teleurstelling geweest moet zijn voor de stichting. Ria Steur zegt regelmatig aan alle mensen te denken die de reizen ontwikkelen en begeleiden, terwijl Joke Kortekaas-Herfkens nog vaak terugdenkt aan de fijne en verzorgde reizen die ze al met HartbrugReizen heeft gemaakt. Trouwe reizigster Erna Verdurmen liet weten dat de reizen haar erg geholpen hebben. Ze geniet er altijd met volle teugen van en elke reis beschouwt ze als een feest. ‘We merken dat de reizigers ons echt missen en zich enorm hadden verheugd op de reizen’, vertelt Marly. ‘Zeker de reizigers die niet eens, maar meerdere keren per jaar met ons meegaan. Er valt een hoop voor ze weg. Toch was het voor ons in ieder geval erg fijn om deze maanden regelmatig contact met onze reizigers te hebben. Want het gemis is geheel wederzijds, ook ik mis al deze lieve mensen!’

Gezondheid voorop

Waar mensen in ieder geval op kunnen vertrouwen, is veiligheid. De reizen die in het najaar georganiseerd worden, zijn honderd procent veilig. ‘Mensen zijn toch nog bang, en dat is ook begrijpelijk. Maar we zijn verantwoordelijk; mensen kunnen erop vertrouwen dat de reizen veilig zijn.’ Dat geldt uiteraard ook voor de hartbrugreizen die het eerste half jaar niet door konden gaan, maar hopelijk in de toekomst kunnen worden ingehaald. ‘We hebben een hoop mensen moeten teleurstellen en waren voornemens om enkele reizen in te halen in het najaar. Helaas is dit naar onze mening nog niet verantwoord op dit moment. Hierbij staat gezondheid voorop, altijd. We kijken niet naar wat volgens de regels mag, maar naar wat verantwoord is. We gaan alleen naar het buitenland als het écht veilig is. Hopelijk kunnen we al die mooie reizen volgend jaar inhalen!’

Contact houden met andere reizigers? Word dan lid van de groep ‘HartbrugReizen Maatjes’ op Facebook en haal samen herinneringen op.

Voor meer artikelen over o.a hartbrugreizen klik hier

Mijn kuurreis naar de Dode Zee

In deze rubriek vertellen mensen over de mooiste reis van hun leven. Dit keer het verhaal van student Mendior Goossen (22) uit Nijverdal, voor wie een kuurreis naar de Dode Zee in 2018 de aanloop werd naar het ontwikkelen van een behandelmethode voor psoriasis.

Mendior Goossen

Het begon met een heel klein plekje op mijn arm. Ik was 19 en had nog nooit van psoriasis gehoord, dacht dat het vanzelf wel weg zou gaan als ik er uierzalf op smeerde. Maar binnen een half jaar tijd had het zich over mijn hele lichaam verspreid. De jeuk was zo ondraaglijk dat ik er ’s nachts niet van kon slapen.

Toen de diagnose eenmaal was gesteld, leerde ik dat de huidaandoening chronisch is en verergerd kan worden door stress. Echt goede behandelmethoden zijn er eigenlijk niet, al hebben veel patiënten wel baat bij zoutwaterbaden. Daarom worden er kuurreizen georganiseerd naar de Dode Zee, waar de zoutconcentratie in het water een van de hoogste ter wereld is.

Toen ik ziek werd, was ik al bezig met de opleiding Ondernemerschap & Retail Management, waarbij je leert hoe je een eigen bedrijf opricht. Het leek me interessant om te onderzoeken of er een behandelmethode was op natuurlijke basis en die echt werkt. Aangezien we voor de opleiding ook onderzoek in het buitenland moesten doen, besloot ik samen met een studiegenoot naar een kuuroord aan de Dode Zee te gaan.

Kameel of sportauto?

Vanaf het vliegveld in Tel Aviv moesten we een aantal uur in de bus zitten, waardoor we een glimp konden opvangen van Israël. Het is een bijzonder land, merkten we al gauw. Bij een tussenstop stonden op de parkeerplaats een supersnelle sportauto en een kameel naast elkaar ‘geparkeerd’: dat geeft wel aan wat voor contrasten er zijn.

Ein Bokek, het kustplaatsje waar wij verbleven, was niet veel meer dan een rij hotels. Veel viel er niet te beleven, waardoor we ons als studenten af en toe stierlijk verveelden. Dat maakte niet uit, want we kwamen vooral voor de Dode Zee. Drie tot vijf keer per dag ging ik een minuut of tien het water in. Langer dan dat hield ik het ook niet vol, want het zout brandde enorm in de vele wondjes op mijn huid. Eigenlijk is het niet te doen, maar psoriasis kan je heel wanhopig maken. Pijn is vele malen minder erg dan de onophoudelijke jeuk…

Na zo’n bad liet ik mezelf opdrogen in de zon en herhaalde ik de ’therapie’ nog een paar keer. Ondanks het feit dat het geen prettige bezigheid was, hielp het wel. Na drie dagen werden de plekken al minder zichtbaar en toen ik eenmaal thuis was, was mijn hele huid helemaal psoriasisvrij!

Kilo’s zout in je badkuip

Het nadeel is alleen dat het na een paar weken tot maanden alweer terugkomt, waardoor je eigenlijk meerdere kuurreizen per jaar zou moeten maken. Vroeger werd dit nog deels vergoed door de zorgverzekeraar, maar tegenwoordig niet meer. Voor de meeste mensen is deze behandelmethode dus niet te betalen, zeker niet voor mij als student. En telkens een paar kilo Dode Zeezout in je badkuip gooien, is ook geen blijvende oplossing, laat staan een betaalbare.

Ik ben daarom verder onderzoek gaan doen naar hoe je de Dode Zee naar Nederland zou kunnen brengen. Hoewel ik dit eerst nog samen met mijn studiegenoot deed, ben ik op een gegeven moment alleen verder gegaan onder de naam Goossen Health Care. Ik merkte dat ik, doordat dit project me persoonlijk aan het hart ging, enorm gedreven was. Aangezien zo’n 425.000 Nederlanders hiermee kampen, is het immers echt een maatschappelijk probleem te noemen.

Inmiddels ben ik gestart met de testfase van een ‘badkuip’ die in de toekomst moet draaien met een recyclebare zoutoplossing: een methode die niet uniek is, maar op deze specifieke manier nog niet eerder onderzocht is. Het is afwachten in hoeverre het een haalbaar concept is, maar die kans acht ik groot. Daarnaast moet het ook nog financieel rendabel zijn. Ik heb al subsidie aangevraagd, maar ben nog op zoek naar investeerders. Als het allemaal lukt, zouden mijn badkuipen bijvoorbeeld in ziekenhuizen, schoonheidssalons en andere (medische) behandelcentra geplaatst kunnen worden, zodat het voor alle patiënten toegankelijk is.

Droom

Dat is mijn grootste droom. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor andere mensen die met deze huidaandoening kampen. Toen ik met de opleiding begon, wilde ik iets bedenken waar ik heel erg rijk mee kon worden. Maar sinds ik hiermee bezig ben, heb ik al zoveel berichtjes gekregen van patiënten die me bedanken dat ik werk aan een oplossing voor hun probleem. Of het nu lukt of niet, ze zijn al blij dat ik het probeer. Dat heeft me doen beseffen dat er meer in het leven is dan geld verdienen. Dit onderzoek kost veel tijd en geld, maar de waardering die ik terugkrijg, geeft me heel veel motivatie om door te gaan. En doordat het me zoveel energie geeft, zit ik lekker in mijn vel en heb ik weinig stress. Daardoor heb ik momenteel gelukkig ook weinig last van mijn psoriasis.

Hoewel de acht dagen Israël weinig spectaculair waren en ik geen al te fijne herinneringen heb aan de pijn van het zeewater, is die reis toch heel speciaal voor me geweest. En niet alleen vanwege de gevolgen die het heeft gekregen. Het was een plek waar ik waarschijnlijk nooit gekomen was als ik geen psoriasis had gehad. En aangezien de Dode Zee over een jaar of dertig waarschijnlijk verdampt is, moet je hier toch eens in je leven zijn geweest?

Een hartinfarct op vakantie

Bert Hosson geniet van zijn pensioen en een welverdiende vakantie in de Dominicaanse Republiek in 2010. Naast zijn lieftallige vrouw Iny, wordt het echtpaar vergezeld door Berts zwager en schoonzus. Er is geen vuiltje aan de lucht, letterlijk, want de wolken blijven uit. Maar plots ervaart Bert benauwdheid en pijn aan de borst. Hij blijkt een zwaar hartinfarct te hebben gehad. Zijn verhaal…

De diagnose valt de nuchtere Bert koud op zijn dak, maar hij legt zich erbij neer. Na enkele dagen op de Intensive Care wordt hij vervoerd naar een Amerikaans ziekenhuis en verder behandeld. Bert krijgt meerdere stents en omdat hij voorlopig niet mag vliegen, brengen de vier de Kerstdagen in het hotel door, wat overigens geen straf blijkt. Het gaat goed, tot vorig jaar: ‘Met mijn hart en slagaders bleek het een en ander fout en een openhartoperatie volgde. Twee hartkleppen zijn vervangen en diverse bypasses bleken nodig, maar ook zijn het zogeheten linker- en rechterhartoortje verwijderd en enkele zenuwen dicht gebrand om hartritmestoornissen op te heffen. Hoewel ik even schrok tijdens het gesprek waarin het allemaal werd uitgelegd, was ik niet overdreven bang of ongerust voor de operatie. Ik ben nogal nuchter ingesteld en wat moet komen, komt.’

Herstellen en niets doen

In wezen verandert het leven van Bert na de ingrepen niet. Zijn bedaarde houding ten opzichte van alles speelt daarin een rol: ‘Na de ingreep in 2010 moest ik voor het eerst in mijn leven -ik had bij wijze van spreken nog geen aspirientje geslikt- diverse medicijnen innemen. Maar daar had ik geen problemen mee en het werd een routinehandeling. Daarnaast kwam het normale leven direct weer op gang en ik heb niet de indruk dat ik veel heb moeten inleveren op de kwaliteit van mijn leven. Maar de eerste ingreep was natuurlijk niet te vergelijken met mijn laatste openhartoperatie! Na deze grote operatie voelde ik mij de eerste weken niet perse slecht, maar ik was wel erg beperkt in mijn dagelijkse bezigheden.’

Hij vervolgt: ‘Het lastigst vond ik het weinig tot niets doen, met name in het begin. Maar het is goed om te zeggen dat mijn lieve vrouw Iny het meeste te ‘lijden’ heeft gehad van mijn operatie en de voor- en nasleep ervan. Zij moest nog veel meer dingen in huis doen dan vroeger, omdat ik al tijden niet veel kon helpen vanwege mijn moeheid en kortademigheid. En na mijn operatie moest zij elke dag een behoorlijke reis maken om mij in de ziekenhuizen te kunnen bezoeken. Het was juist toen een heel warme periode. Ook na thuiskomst kon ik nog niet veel en moest zij op de fiets alle boodschappen doen (want ik mocht nog niet autorijden) en overige dingen die ik voorheen deed, zoals het vuil wegbrengen. Gelukkig hebben wij veel steun aan onze fijne buren in ons appartementsgebouw. Tiny deed het weliswaar met plezier, maar alsnog hulde aan mijn fantastische vrouw daarvoor!’

Maar nu, meer dan drie maanden na de operatie, mag Bert weer een ‘boel’ dingen uitvoeren: ‘Ik ben qua conditie nog beperkt in het bewegen en vooral het lopen. Dus al met al is er voor mij niet veel veranderd! Natuurlijk moet ik nu regelmatig mijn medicijnen innemen en mezelf af en toe in acht nemen om niet te veel te willen doen. Maar daar heb ik weinig problemen mee. Daarnaast ben ik niet ontevreden over het verloop van mijn behandeling en zie ik de toekomst met vertrouwen tegemoet. Wij gaan zelfs weer op vakantie en maken regelmatig uitjes. De eerstvolgende vakantie staat in januari gepland: met HartbrugReizen naar Zuid-Spanje!’

Doorgaan en samen genieten

Reizen en uitjes is niet het enige wat de geboren Amsterdammer weer oppakt. De goedgezinde Bert gaat opgewekt door en hoopt met zijn Iny zonder verdere, grote problemen en redelijk, gezond oud te mogen worden: ‘Ik fietste veel en doe dat nu weer. Verder mocht ik ook graag gaan vissen met de buurman en na de winter zal dat vast weer gaan. Eveneens biljart ik in clubverband en over enkele weken ga ik dat ook weer doen. En ik hoop dat ik op korte termijn weer volledig alles kan beoefenen. Straks, na het afronden van mijn revalidatie, hoef ik weinig te laten staan. Gelukkig, want ik doe nog steeds wat ik graag wil doen! Extreme bezigheden zoals parachutespringen zal ik niet meer doen, maar ik ben natuurlijk ook al 76 jaar. Volgens mij ben ik door deze gezondheidservaringen niet veranderd, maar misschien denken anderen daar anders over. Mijns inziens ben ik wellicht in bepaalde situaties vlugger geëmotioneerd, maar meer ook niet. Hartpatiënt voel ik me niet (meer).’

Voor meer artikelen over o.a aandoeningen klik hier

Parkinson en op vakantie

In deze rubriek vertellen mensen over de mooiste reis van hun leven. Dit keer het verhaal van Mariëtte Robijn (53), die in 2013 – een jaar nadat ze de diagnose Parkinson kreeg – met haar man en kinderen op vakantie naar de Pyreneeën ging.

‘Sporten is nooit mijn hobby geweest. Ik was altijd wel actief, maar meer als een soort huis-tuin-en-keuken-sporter. ‘Als je nu niet meer gaat bewegen, is de kans groot dat je over 20 jaar niet meer kunt lopen’, had de arts gezegd. Die woorden hadden indruk gemaakt. Ik had allerlei doemscenario’s voor ogen, zag mezelf al in een verzorgingstehuis liggen aan allerlei slangetjes. Ik was bereid om alles te doen om dát te voorkomen. Dus in die eerste zomer na de diagnose, gingen de fietsen mee naar Frankrijk. Elke dag dwong ik mezelf om naar het dorp te fietsen – een uur heen en een uur terug, dwars door de heuvels. Ook waren we bewust naar een vakantiepark gegaan waar ik iedere ochtend baantjes kon trekken in het zwembad.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Wim en Amandus over hun reiservaringen

Met elke Hartbrugreis is de groepssamenstelling weer een verrassing; ‘nieuwelingen’, reizigers die net aan hun tweede reis beginnen of reizigers die al veelvuldig mee zijn gegaan. Evenals de reizigers zelf. Van partners tot vrienden en alleenstaanden; iedereen is welkom. Wim en Amandus, beide weduwnaar en onbekenden, troffen elkaar in het voorjaar tijdens de reis naar Zuid-Beieren in Duitsland. Omdat zij beiden perse meewilden met deze mooie vakantie, maar de eenpersoonskamers al vergeven waren, besloten zij een kamer te delen. De goedlachse heren delen hun reiservaringen.

Zuid-Beieren is een populaire vakantiebestemming in Duitsland. Het is onder Nederlanders geliefd en eveneens bij HartbrugReizen. Een terugkerende reis welke binnen de kortste keren is volgeboekt. De reis naar Zuid-Beieren in het voorjaar was eveneens geen uitzondering. Wim Coppens en Amandus van der Sluijs wilden beiden alsnog graag mee, maar er waren geen eenpersoonskamers meer. De enige optie was om een kamer te delen en zij besloten om hiermee akkoord te gaan. Spannend, vooral voor Wim, want het was eveneens zijn eerste vakantie met HartbrugReizen: ‘Sinds kort ben ik weduwnaar en ik heb het moeilijk. Ondanks het grote verlies, ben ik mij ervan bewust dat het leven doorgaat en probeer ik zoveel mogelijk te genieten. Ik wilde op vakantie, maar mijn dochter vond het geen fijne gedachte dat ik alleen ging, onder andere vanwege mijn hartaandoening. Zodoende kwam ik bij HartbrugReizen uit, georganiseerde reizen met medische begeleiding; een geruststellende gedachte.’

Reis- en kamergenoten, maar ook lotgenoten

Amandus maakte samen met zijn echtgenote diverse HartbrugReizen, iets wat hij besloot voort te zetten: ‘De eerste Hartbrugreis van mijn vrouw en mij was naar Parijs. Na haar overlijden bleef ik maar treuren, logisch, totdat ik een column van de voorzitter van Hartpatiënten Nederland, Jan van Overveld, in HartbrugMagazine las, over zijn verlies. Hij schreef over het leven weer oppakken als nabestaande en ik dacht ‘Hij heeft gelijk!’ en daarna besloot ik het reizen weer op te pakken. Uiteraard was de eerste keer ‘alleen’ op vakantie ongewoon. Het doet ietwat raar aan, vooral omdat wij samen reisden, maar tegelijkertijd ervaar je nieuwe dingen en leer je bij.”

Inmiddels is Amandus al acht keer meegegaan op reis, maar deelde recentelijk voor het eerst een kamer met Wim: ‘Uiteraard was het spannend, want ik kende Wim niet en andersom ook. Dus wie tref ik? Maar net zo goed: wie treft mijn kamergenoot en wat staat ons te wachten? We raakten in gesprek, en hij was een half jaar voor de reis weduwnaar geworden, een lotgenoot.’ Uiteindelijk viel het Amandus en Wim mee. ‘Hij snurkte niet!’, grapt Amandus over zijn kamergenoot Wim, terwijl hij vertelt over hun ontmoeting en het delen van een kamer.

Ook Wim is te spreken over zijn kamergenoot en zegt dat zij samen heel veel hebben gelachen, maar ook over de reis an sich: ‘Het is  een geweldig team, sterker nog een gouden team! En alles is tot in de puntjes geregeld. De reisleiding bestaande uit de reisleider, verpleegkundige en chauffeur, is een echte drie-eenheid en samen geven zij de reis een persoonlijk tintje.’

Gedeelde smart

Het gegeven dat Wim en Amandus het delen van een kamer als positief hebben ervaren, blijkt nogmaals uit het feit dat de twee reisgenoten in het najaar wederom beiden op reis gaan en vrijwillig een kamer delen. De reis gaat naar het Sauerland. Voor Wim wordt deze reis zoals hij het zelf zegt een uitdaging: ‘Ik heb jarenlang in diezelfde omgeving met mijn vrouw vertoefd.’ Maar gelukkig is Amandus daar. En net alsof het zo heeft moeten zijn, heeft Amandus ook gevoelige herinneringen aan het Sauerland waardoor de kamergenoten elkaar een hart onder de riem kunnen steken: ‘Het Sauerland ligt enigszins gevoelig, want mijn vrouw en ik zouden enige jaren terug deze reis samen maken. Helaas is het er niet van gekomen. Uiteindelijk besloot ik de reis alsnog te maken, ter herinnering aan haar.’

Hotels hebben steeds minder 1-persoonskamers beschikbaar en de aangeboden kamers zijn duurder. HartbrugReizen dient hierdoor toeslagen te hanteren voor 1-persoonskamers. Maar indien u een kamer wilt delen met iemand van het gelijke geslacht, hoeft u geen toeslag te betalen. Veel singles delen met plezier een kamer waardoor zij niet afhankelijk zijn van de beperkte 1-persoonskamer en doen eveneens nieuwe ervaringen en contacten op.

Ook reizen met HartbrugReizen? Kijk op www.hartbrugreizen.nl  Boek nu en ga binnenkort nog op vakantie of kies alvast uw reisbestemming uit!

voor meer artikelen over o.a reizen klik hier

Vliegangst overwinnen

Begin jij al te zweten bij de gedachte aan vliegen? Onnodig, want vliegangst is te overwinnen. Maar hoe? En wat is het? HartbrugReizen vliegt jou door jouw vliegangst heen.

Wat is vliegangst?

Meer dan een op de vijf mensen, of ruim twintig procent, heeft last van vliegangst. Sommigen ervaren alleen ongerustheid, terwijl voor anderen vliegen gelijk staat aan een echte fobie, waardoor het een handicap wordt en zij bewust vliegen vermijden. Zelfs wanneer hun werk hierdoor op het spel staat. De naam omschrijft de angst volledig: angst om te vliegen. Deze vliegangst is gebaseerd op onterechte veronderstellingen (vliegen is heel gevaarlijk) en de negatieve gedachten die daarmee gepaard gaan. Maar vliegangst staat niet geheel op zichzelf, want vaak hangt het samen met andere angsten. In het vliegtuig komen alle angsten samen door de afwezigheid van drie factoren die het brein rustig houden. De spreekwoordelijke druppel doet de emmer overlopen wat zich uiteindelijk uit in een paniekaanval. Wat zijn de afwezige factoren? De mogelijkheid tot ontsnappen, de zekerheid dat niets zal gebeuren en het gevoel van controle over een situatie.

Hoe wordt vliegangst behandeld?

Vliegangst hoeft geen levenslange kwelling te zijn, want er worden verschillende behandelingen aangeboden om deze te overwinnen. Vaak gebruiken psychologen een combinatie van verschillende technieken zoals relaxatie-technieken, maar ook het leren controleren van negatieve gedachten. Daarnaast wordt het verschaffen van achtergrondkennis- en informatie over vliegen en het vliegtuig zelf, ook toegepast in de behandeling van vliegangst. Immers, foutieve informatie weerleggen gaat samen met de juiste informatie geven over de werking van een vliegtuig. En om angstige gedachten en vragen te beantwoorden met realistische antwoorden. Ook het gebruik van een vluchtsimulator waarbij je ziet wat er allemaal gebeurt tijdens een vlucht én in de cockpit (zelfs tijdens een noodsituatie) en wat alles betekent, is een belangrijk aspect in de behandeling van vliegangst.

Hoe voorkom ik een paniekaanval?

Bij een paniekaanval verhogen stresshormonen de hartslag en een hoge hartslag stimuleert het afscheiden van stresshormonen in de hersenen, met een vicieuze cirkel tot gevolg. Daarnaast slaat het hart op hol, omdat wij tijdens stress moeizamer ademen. Tijdens een paniekaanval ademen personen vaker in en uit, waardoor de hartslag niet tot rust komt bij het uitademen, wat normaal gesproken wel het geval is. Wil je jouw hartslag stabiliseren en vertragen en daarmee een paniekaanval voorkomen? Voer een volledige ademhalingscyclus uit, door vier seconden in te ademen en weer in zes seconden uit te ademen. Let daarnaast op je houding, want een rechte rug en stevige sta- of zitpositie zorgen voor een betere luchtdoorstroming naar de buik. Oefen vaak, want als je elke dag vijf minuten oefent, ben je in minder dan dertig seconden gekalmeerd, waardoor jij je angst beter kan beheersen. Zonder oefening kan dit proces wel vijf minuten duren. Maar niet alleen ademhalingsoefeningen zijn succesvol, ook mediteren is positief, de hoeveelheid stresshormonen in de hersenen neemt af.

Bron: EOS Wetenschap (Psyche & Brein)

Bemoedigende feiten over vliegen

  • Het vliegtuig is het veiligste vervoermiddel.
  • Cijfers? Er valt één dode per twintig miljoen passagiers, of 0,04 per miljard gereisde kilometers met het vliegtuig. Ter vergelijking: bij gebruik van de auto zijn de cijfers hoger, namelijk 4,5 doden per miljard gereisde kilometers.
  • Bliksem is wellicht onaangenaam, maar de metalen structuur van het vliegtuig biedt bescherming.
  • Turbulentie is eveneens onprettig, maar in feite kan een vliegtuig daardoor niet crashen.
  • Bij zware turbulentie daalt het vliegtuig maximaal twintig centimeter, maar door de hoge snelheid voelt het als een diepe val.
  • Een vliegtuig is gebouwd om veel zwaardere turbulentie aan te kunnen, dan wat voorkomt in onze atmosfeer, vleugels zullen echt niet afscheuren.
  • Een vliegtuig zweeft en blijft zweven, zelfs als de motoren uitvallen blijft het vliegtuig tot wel tweehonderd kilometer doorzweven op zogeheten kruishoogte.
  • Tijdens het vliegen veroorzaakt het vliegtuig zelf wind, deze drukt de deuren naar binnen waardoor de deuren gedurende een vlucht niet zomaar open kunnen gaan.
  • Een storm? Relax, want in de neus van een vliegtuig bevinden zich radars die de weersomstandigheden monitoren. Hierdoor weet de piloot wanneer hij om een storm heen moet vliegen.
  • Lijnvliegtuigen zijn in staat om op te stijgen en meerdere uren te vliegen met één motor. Vliegen met één motor is wel minder zuinig qua brandstof en in vergelijking met twee motoren kan er dus minder ver mee gevlogen worden.
  • Doordat er zoveel luchthavens in Europa zijn, kan een vliegtuig altijd binnen acht minuten landen.
  • Wist jij dat KLM de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld is? In 1919 is KLM opgericht en in 2014 zijn KLM en Air France gefuseerd. Jaarlijks vervoeren zij samen ruim 77 miljoen passagiers en beschikken over circa 573 vliegtuigen.

voor meer artikelen over o.a HartbrugReizen klik hier

Overwinterreis HartbrugReizen

Che Chow en Carla Li zijn meegegaan met onze overwinterreis in Spanje, afgelopen januari. Bij terugkomst heeft hij zijn ervaringen met ons gedeeld. Dit mooie sfeerverhaal delen wij supergraag met jullie!

Tot tweemaal toe kreeg ik angina pectoris in het buitenland, waardoor we halsoverkop naar Nederland terug zijn gegaan voor een noodzakelijke behandeling. Mijn echtgenote voelde daarna niet meer de behoefte om naar het buitenland te gaan. Angst dat het weer kon gebeuren. Vakantie was de laatste jaren, mede om familiaire omstandigheden, een zeldzaamheid. Toen ik in het voorjaar van 2018 in de HartbrugReizen las dat men een overwinteringsreis organiseerde begin 2019 naar Spanje, rustig aan met de bus naar het zuiden en (medische) begeleiding van Hartpatiënten Nederland aanwezig, stelde ik voor dat eens te doen. We informeerden naar de (on)mogelijkheden en we kregen prompt antwoord op de door ons gestelde vragen. De correctheid waarmee men ons behandelde en de duidelijke antwoorden op de vragen waren voor ons reden om voor de reis in te schrijven.
Op 11 januari vertrokken we met 40 passagiers per bus naar het zonnige Spanje. Via de mistige Ardennen en een besneeuwd Noord-Frankrijk kwamen we in ons eerste hotel in Dijon aan. Een dag later waren we eerder in het zonnige Béziers, waar we ons nog een dik uur konden vermaken, alvorens naar het hotel te gaan. De dag daarop Spanje in, deels langs de kust. Na een verkwikkende nachtrust in Valencia bereikten we Torremolinos, waar we 14 nachten verbleven in hotel Sol Don Pablo. Een mooi hotel, dicht bij zee gelegen, keurige kamers, avond vermaak, een bar, recreatieruimten, zwembad en ontbijt en avondeten middels buffetvorm. Na een dagje vrij om op adem te komen, kon men op facultatieve basis deelnemen aan allerlei excursies. Niets moest, alles mocht, we hebben vakantie, werd er gezegd.

Het is teveel om alles wat we dagelijks mee maakten te beschrijven. Daar is het blad van de Hartbrug te klein voor. Maar neem van ons aan dat we enorm hebben genoten. In Sevilla zagen we de Plaza d’Espana, een plein waar gebouwen zijn opgetrokken ten behoeve van de Ibero-Amerikaanse tentoonstelling van 1929. De Catedral de Santa Marie de la Sede is de grootste Gotische kathedraal van Europa en men zegt dat Columbus daar begraven is. Bij het openen van de tombe vond men wat botten, waarvan wetenschappelijk vastgesteld zou zijn dat het inderdaad Columbus is. Onze gids vertelde wel dat de botten ongeveer 1,5 ons wogen. Waar de rest van Columbus is, zal wel een raadsel blijven.

We bezochten de witte bergdorpjes Mijas en Ronda en keken onze ogen uit in de haven van Marbella naar de rijkdom op het land en die op het water ligt. Schepen waar wij alleen maar van kunnen dromen. Ook Córdoba stond op het programma. In het deel van Spanje waar wij waren – Andalusië – hebben enkele eeuwen lang de Moren gewoond en hun invloed is nog overal merkbaar. Dat zie je terug als men de Mezquita bezoekt. Een moskee met daar midden in een kathedraal. Diverse overheersers en koningen hebben hun invloed gebruikt bij de bouw, zodat er ook verschillende bouwstijlen te zien zijn. Spontaan regelden de chauffeur Yvon samen met Marly en Tiny een avond in Málaga voor een flamenco concert. Eerder waren we al voor een bezoek in Málaga geweest.

Hoogtepunt van de reis was het bezoek aan Granada waar het Alhambra ligt. Op de berghellingen van Granada ligt het paleis en fort dat door de Moren en later het katholieke koningspaar, dat Granada heroverde op de Moren, werd gebouwd. De verfijnde kunst en diverse bouwstromen trekken veel bezoekers aan. De Unesco heeft het Alhambra op de werelderfgoed lijst gezet met mede als voorwaarde dat er maar een bepaald aantal bezoekers per dag mag worden toegelaten. Voor ons waren de kaartjes keurig van tevoren geregeld. Verrassend was ons bezoek aan Gibraltar. Door de Brits-Spaanse verhoudingen kom je daar niet zomaar de grens over. Het is gewoon leuk daar eens te zijn geweest. Na de grenscontrole rijdt men over het vliegveld Gibraltar in. Als er een vliegtuig landt of opstijgt gaan de stoplichten voor het autoverkeer op rood en wacht je tot de lichten groen zijn. Waar vindt men zoiets? Yvon en Marly hadden keurig taxi’s geregeld. zodat we over de wel hele smalle bergwegen een mooie rondrit over de rots meemaakten en uiteraard onderweg de apen zagen. De ‘wilde’ apen zijn officieel makaken (Macaca Sylvanus) en worden hier Berber aapjes genoemd. Ze zouden zijn meegenomen door de Moren of zelf vanuit Noord-Afrika de Straat van Gibraltar zijn overgestoken.

En helaas moet dan op een zeker moment de thuisreis worden aanvaard. Gelukkig middels een andere route. Eerst sliepen we in Madrid en ook hier brachten we twee uurtjes door in het centrum alvorens naar het hotel te gaan. Via Biarritz en Orléans bereikten we uiteindelijk Nederland weer. Het was voor ons een zeer geslaagde reis. De hele organisatie was tijdens de reis van drie weken in handen van Tiny, Marly en Yvon. Drie dames die ons van A tot Z goed verzorgd/gereden hebben, zich af en toe zorgen om je maakten als je de indruk wekte moe of niet in orde te zijn, altijd opgewekt iedereen te woord stonden, bij elk uitstapje trouw het AED-apparaat meesjouwden en in de bus voor koffie, thee, soep en verfrissing zorgden. Uiteraard werd er onderweg regelmatig gestopt voor een hapje, drankje en sanitaire stop. We hebben spijt dat we niet eerder op het idee zijn gekomen op stap te gaan met HartbrugReizen. Zowel voor mijn echtgenote als mijzelf was het een heerlijke rustige vakantie omdat je wist dat je altijd op genoemd drietal kon terugvallen. Onze volgende reis is inmiddels al geboekt.

voor meer artikelen over o.a HartbrugReizen klik hier

Met gerust hart op reis

Geen zin om in je eentje op reis te gaan? Of bang om ziek te worden in het buitenland? Gewoon gaan! VRIJ stapte in de bus voor een ontspannen weekje in Duitsland, mét medische begeleiding. Aan boord lieve, leuke mensen en… twee heuse engelen.

En dan zijn er ’s middags, midden in Duitsland, echte Limburgse vlaaien. Op een parkeerplaats langs de snelweg vlakbij Hannover is het even dringen geblazen rond een picknicktafel. Wordt het kersen-, appelkruimel- of rijstevlaai? Met volle mond genieten we van een stukje keuzestress op vakantie, terwijl even verderop het verkeer voortraast. Wij zijn met z’n veertigen rustig met de bus op weg naar Berlijn.

Geen stress, niks moet…

Dat is het motto van de komende dagen, ontdekken we al snel. Het is, net als de vlaaipauze, de specialiteit van het Limburgse HartbrugReizen. Het reisbureau dat zich heeft toegelegd op reizen naar het buitenland onder medische begeleiding, is nauw verbonden met Hartpatiënten Nederland in Roermond. Dat is een onafhankelijke stichting die al 48 jaar voor hartpatiënten opkomt.

Dus er zitten alleen maar zieke mensen in de bus?

Welnee! Neem Piet van der Ploeg uit Sassenheim. Het is nog vroeg wanneer de kwieke 89-jarige door zijn dochter wordt uitgezwaaid bij de opstapplaats in Breukelen. „Groeten aan Jeanne!” roept ze hem na. „Dat is mijn reisvriendin”, legt hij uit terwijl hij zich op de voorste bank installeert. „Ze stapt in op de

volgende stopplaats.” 

Van der Ploeg strijkt z’n witgrijze kuif glad, hij verheugt zich zichtbaar op de ontmoeting met haar. Het wordt al de vijfde keer dat ze samen reizen met HartbrugReizen nadat ze elkaar op een vakantietrip naar Italië ontmoetten. Het klikte meteen. Hij vertelt: „Zes jaar geleden overleed mijn vrouw. Dan weet je echt even niet waar je het zoeken moet, hoor. Als je zo lang bij elkaar bent… Maar ja, je moet door, hè. Dat zeiden mijn kinderen ook. Ze spoorden me aan om er toch vooral op uit te blijven trekken. Anders verpieter je. Ik heb dertig jaar in het buitenland gewerkt. In Kenia en Tanzania verzorgde ik de boekhouding voor een Britse organisatie.”

Glimmend: „Een prachtige tijd… Prins Bernhard kwam eens op bezoek. Met hem heb ik toen in z’n Dakota een rondje boven het bedrijf gevlogen! Ik heb er vrienden gemaakt die ik nog steeds af en toe opzoek. Maar nu naar Berlijn!”

Het weerzien met Jeanne Poppelaars uit Mijnsheerenland is hartelijk. „Daar gaan we weer!” zegt de tachtigjarige die je zeker tien jaar jonger schat. Dat komt mede door het leuke hoedje dat ze op heeft. En door haar ogen die continu op vrolijk staan. Terwijl chauffeur Jan Kessels de bus de Autobahn op stuurt, zegt ze: „Net als Piet ben ik er alleen voor komen te staan. En ik wil nog zoveel. In je uppie reizen is minder dan half zo leuk en daarom zijn we hier ’stamgasten’. Dit is mijn achtste trip met ze. Waarom? Omdat ze je goed in de gaten houden en je toch vrij laten.”

Intussen lopen reisleidster Marly van Overveld (30) en verpleegkundige Tiny Claessens (70) door het gangpad de bus door. Vele passagiers kennen zij door en door van vorige reizen. „Hé, wat leuk dat je er weer bij bent! Hoe is het nou met de hond?”

Ook serieuze zaken komen aan bod. Even lijkt de bus – we naderen inmiddels ons hotel aan een meer ten zuiden van Berlijn – wel een wachtkamer bij de dokter. Met ieder van de veertig reizigers maken de dames een uitgebreid praatje. Tiny Claessens die al vijf jaar als vrijwilliger met HartbrugReizen meereist, neemt de medische vragenlijst door die iedereen van tevoren heeft ingevuld. Ziektes, pijntjes, medicijnen, rollators… De passagiers vertellen honderduit, alles wordt nauwgezet opgetekend.

„Want je weet maar nooit”, zegt Geertje Kok uit Volendam. Ze zit naast haar partner Evert Smit (77) in een boot die door een gondelier op z’n Venetiaans over de waterwegen wordt geduwd van het prachtige Spreewald, ten zuidoosten van Berlijn. Het is de tweede dag van de reis. Chauffeur Jan Kessels heeft ons naar Lübbenau gereden waar we de bus voor twee gondels hebben verruild.

Terwijl we fluisterstil door het historische ’Giethoorn van Duitsland’ varen, vertelt Geertje Kok dat ze op haar 54e, negentien jaar geleden, een hartoperatie moest ondergaan. De kordate Volendamse („Iedereen ken ik daar, ja, die ook”): „Ik was er helemaal niet op voorbereid. De ingreep ging goed, maar je wordt nooit meer dezelfde. Medicijnen en afhankelijkheid van anderen, je leven staat op z’n kop. Op zo’n reis als deze voel ik me veilig. Als er wat gebeurt, is er altijd hulp.” Evert Smit knikt en bestelt eenmaal terug aan wal een biertje in de najaarszon.

Gebeurt er dan weleens iets ernstigs tijdens een reis?

Vrijwilligster Tiny Claessens: „Het is wel voorgekomen dat iemand zich niet goed voelt en in een ziekenhuis wordt opgenomen. Dan blijven we erbij en regelen alles. Maar in de praktijk valt het reuze mee. Onze reizen zijn ook zeker niet alleen bedoeld voor zieken. Iedereen die wat extra ondersteuning wil, is welkom. Mijn werk bestaat voornamelijk uit kleinere dingen zoals helpen met een verband aanleggen of kousen aantrekken. En verder veel luisteren. Iedereen die meereist, heeft mijn telefoon- en kamernummer. Belt u maar!”

’Mede-engel’ Marly van Overveld weet als HartbrugReizen-medewerkster wat het geheim van een geslaagde trip is. In elk reisgezelschap ontpopt de doortastende Limburgse zich dan ook al snel als de ideale schoondochter. Er ontgaat haar niets. Altijd en overal loopt zij bovendien met een AED, om als het nodig is meteen hartreanimatie te kunnen verlenen. „Persoonlijke aandacht vind ik heel belangrijk”, zegt ze. „Op gewone busreizen gaat het er vaak een stuk zakelijker aan toe. Wij creëren een familiesfeer.

Verder een rustig programma met veel stops onderweg, niet voor dag en dauw op pad en de nodige vrije tijd.” De volgende dag lopen we in Berlijn bij het Holocaustmonument Piet van der Ploeg en zijn reisvriendin Jeanne Poppelaars tegen het lijf. Ze zijn onder de indruk van de gewijde plek waar kinderen tussen de grote grijze zuilen verstoppertje spelen. „De stad is prachtig”, vindt hij. „Fijn dat we dit mogen meemaken. We hebben onze volgende reis al geboekt, in het voorjaar naar Italië. Daar hebben we elkaar vijf jaar geleden ook ontmoet.” Jeanne Poppelaars lacht: „Maar eerst ga ik nog skiën hoor, ik voel me nog lang geen tachtig!”

Met dank aan VRIJ, Frans Raven

Zo kom je er

Wij reisden met HartbrugReizen vanaf diverse stopplaatsen in Nederland met de bus naar Berlijn en omgeving, een reis van zo’n zes uur. Verblijf in het comfortabele Seehotel Zeuthen in Zeuthen, ten zuiden van Berlijn. Van daaruit werden excursies gemaakt naar natuurgebied Spreewald, Berlijn en Potsdam.

Hulp

Een aantal reisorganisaties in ons land heeft zich toegelegd op reizen onder (medische) begeleiding. Zorgvakantiewijzer.nl biedt een overzicht. HartbrugReizen biedt sinds 1987 reizen naar het buitenland per bus aan voor mensen die graag willen dat er permanent hulp op de achtergrond meereist.

voor meer artikelen over o.a HartbrugReizen klik hier

Een sabbatical? Doen!

Afstand nemen van de dagelijkse sleur, de tijd nemen om na te denken of helemaal niets doen; een sabbatical is ideaal. Associeert u een sabbatical met verlaten stranden en lapjes stof om de edele delen mee te bedekken? Welnee! Een sabbatical is tegenwoordig zoveel meer en persoonlijk in te vullen. Wij vertellen er meer over…

Wat is, en waarom, een sabbatical?

Kortgezegd biedt een sabbatical de mogelijkheid om even weg te zijn; letterlijk of figuurlijk. Van Dale is er kort over: een verlof, bijvoorbeeld voor studie of om eens iets anders te doen. Het ‘eens iets anders doen’ is wat mensen aantrekt in een sabbatical, want niets hoeft en alles mag. Doordat u tijdens een sabbatical, of verlof, afstand neemt van uw leven, kunt u gaan relativeren en alles in een ander perspectief plaatsen. Hierdoor ziet u bijvoorbeeld uw persoonlijke twijfels in een ander licht. En wordt het nemen van belangrijke beslissingen misschien gemakkelijker.

Maar hoe zet ik de stap?

Een sabbatical begint met het besluiten daartoe. Dus besluit bewust met verlof te gaan en héél belangrijk: formuleer een doel, klein of groot. Door doordacht deze stap te nemen, krijgen twijfels en bijbehorende gedachten (maar ook onderliggende angsten) als ‘Waarom wil ik er even tussenuit?’ en ‘Het is een gekkenhuis op het werk’ geen kans. Een doel helpt de bewustheid te vergroten en daarmee de focus, waardoor de kans aanzienlijk wordt verkleind om onbevredigd van verlof terug te keren.

En hoe plan ik een sabbatical?

Een sabbatical vergt voorbereidingen, en al helemaal als u werkt in dienstverband, maar ook als zelfstandige. Pak uw CAO erbij en check het beleid erop na met betrekking tot (onbetaald) verlof. Dus ga na wat de voorwaarden zijn voor het opnemen van verlof, wat de maximale verlofperiode is en hoe u deze moet aanvragen. Werkt u in dienstverband? Vergeet niet om tijdig uw leidinggevende op de hoogte te brengen en afspraken op papier te zetten. Maar deel niet alleen mee, ga ook in gesprek en vertel het hoe en waarom erachter. En waarom uw werkzaamheden (en daarmee het bedrijf) baat hebben bij uw sabbatical.

Waaraan moet ik denken?

Maak een to do-lijst en stel een begroting op. En vooral het laatstgenoemde is belangrijk, met name als u op onbetaald verlof gaat. Want een sabbatical willen is één, maar het financieren een tweede. Dus ga na welke vaste lasten blijven doorlopen en wat uw sabbatical gaat kosten. Blijft u thuis of gaat u reizen en hoeveel bent u daaraan kwijt? Wellicht kunt u een spaarpotje aanspreken en anders is het zaak om creatief te zijn. Op reis en inkomsten genereren? Indien u flexibel bent, is het verhuren van uw huis tijdens uw afwezigheid een mogelijke inkomstenbron. De to do-lijst is eveneens van groot belang als u gaat reizen, want zoals al bekend: een sabbatical vergt veel voorbereidingen. Enkele voorbeelden: van het stallen van uw fiets en/of auto, tot automatische overboekingen regelen (want de rekeningen moeten betaald worden), maar ook reisverzekering(en) checken, inentingen en (reis)documenten nalopen. En vergeet vooral niet om de reis zelf te regelen (vervoer, vluchten en verblijfplaatsen). En zorgt u ervoor dat uw werk netjes is overgedragen? Indien u huisdieren heeft, wie draagt er zorg voor hen? Maar neemt u juist een sabbatical om thuis te blijven, niets te doen en de dagen te ervaren zoals ze zijn? Een to do-lijst is dan uiteraard overbodig…

Check, check, dubbelcheck… vergeet deze vijf punten niet!

  1. Werkende? Tijdens onbetaald verlof geldt de arbeidsovereenkomst, maar u heeft geen recht op loon.
  2. Daarnaast bouwt u gedurende deze periode geen vakantiedagen of -geld op.
  3. Gaat u niet langer dan achttien maanden er tussenuit? U blijft verzekerd voor sociale verzekeringen, maar u wordt niet doorbetaald tijdens ziekte gedurende uw onbetaalde verlof. Tip: spreek met uw werkgever af om in geval van ziekte, het verlof voortijdig te stoppen.
  4. Reizen, maar met minimale kosten? Er zijn bedrijven, (werk)boerderijen en zelfs hostels die gratis kost en inwoning aanbieden in ruil voor een paar uur werk.
  5. Sabbatical of (onbetaald) verlof ten einde? Plan een overgangsperiode in, vooral als u op reis bent geweest. Dus geef uzelf de tijd om weer rustig te aarden en indrukken te verwerken, in plaats van vanuit het vliegtuig direct aan het werk te gaan. Ga na wat de sabbatical voor u (en uw gezin) heeft betekend en hoe u uw ervaringen kunt toepassen in het alledaagse leven.

Een sabbatical met kinderen

Op verlof, maar met uw kinderen? Indien u thuis blijft en werkt, overweeg dan het ouderschapsverlof (uw recht op ouderschapsverlof bedraagt 26 keer het aantal uren dat u per week werkt, voor een kind tot acht jaar). Op reis? Onder de vijf jaar hebben kinderen geen leerplicht, vanaf vijf tot en met zestien jaar is deze leerplicht er wel en tegenover verzuim staat een boete van honderd euro per dag, per kind. Alsnog reizen? Door uw gezin in Nederland uit te schrijven, valt u buiten de leerplicht. Maar vergeet bij terugkomst niet binnen vijf dagen uw gezin weer in te schrijven. En houdt u ook rekening met overige dingen die een uitschrijving met zich meebrengt? Denkt u ook na of u uw kind(eren) op reis wilt lesgeven?

voor meer artikelen over o.a mentale vitaliteit klik hier