Een gezonde koe zorgt voor een gezond stukje vlees. Dat is de drijfveer van Dennis Rerink, biologisch boer en eigenaar van het Twentse Erfgoed Bossem. Op zijn land graast een vrolijke kudde Brandrode Runderen die worden gehouden volgens de cirkel van het leven. “Als je de kringloop volgt, ontstaan heel mooie dingen.”

Hoe vaker u biologisch eet, hoe minder vaak u gifstoffen binnenkrijgt zoals chemische bestrijdingsmiddelen en antibiotica. Wanneer u als hartpatiënt dus bezig bent met het nastreven van een zo gezond mogelijke leefstijl, loont het om u eens te verdiepen in biologische voeding. ‘Rotzooi-vrij’ eten en drinken zit al jaren in de lift: tussen 2015 en 2020 steeg het bedrag dat wij in Nederland jaarlijks besteden aan biologische voeding met 20%, blijkt uit cijfers van Wageningen University. In de coronaperiode werd die trend even onderbroken met een daling van 1%, maar in 2021 stegen de bestedingen weer met 2% tot een totaal van 1.360 miljoen euro.

Brandrood Rund

Een deel van die bestedingen werd gedaan bij Dennis Rerink, biologisch boer in Lattrop-Breklenkamp. In dit Twentse dorp bestiert hij samen met zijn partner Annette van Gaalen Erfgoed Bossem, waar gasten kunnen komen logeren en dineren op de boerderij. De boerderij is zo veel mogelijk zelfvoorzienend: het kringloopprincipe is leidend, aangevuld met producten en materialen uit de streek. Op de graslanden van Rerink en Annette grazen 150 Brandrode Runderen: een authentiek oud-Hollands ras dat op Erfgoed Bossem wordt gehouden voor het natuurvlees.

“Het begon zo’n tien jaar geleden met de zoektocht naar meer balans op de boerderij”, vertelt Dennis Rerink. “Ik ben gaan nadenken: als ik mijn dieren wil voeden van mijn eigen land, hoe veel dieren kan ik dan houden om de hoeveelheid land, voedsel en dieren in verhouding met elkaar te laten zijn?” Hij voegde daad bij het woord onder het motto ‘gewoon doen’, en met succes. “Als je iets wil, dan lukt het ook. En dus heb ik nu, tien jaar later, alleen maar koeien hier lopen die hier geboren zijn; we kopen helemaal geen dieren aan. Ze lopen op graslanden rondom de boerderij die we zelf beheren, hun voer komt van eigen land en hun mest gaat terug naar eigen grond. Het hele proces hebben we dus in eigen hand.”

Kruidenrijk gras

De grond waarop de koeien in natuurgebied Beneden-Dinkeldal lopen, pacht Rerink van Natuurmonumenten. De graslanden zijn rijk aan kruiden zoals klaver, luzerne, cichorei, duizendblad en paardenbloem. Een gevarieerd menu dus, dat bij uitstek geschikt is voor het Brandrode Rund, vertelt Rerink. “Dit ras kan heel goed tegen dit soort omstandigheden en krijgt daardoor een afwisselend dieet voorgeschoteld. Bovendien maken wij als natuurboeren uiteraard op geen enkele manier gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. We dienen onze koeien ook nooit antibiotica toe; dat is door hun gezonde leefomstandigheden ook niet nodig. Kijk je naar de mest van de koe, dan kijk je eigenlijk naar wat jij eet als je een stukje vlees van deze koe op je bord hebt. Onze koeien leven op gezond land, eten dus gezond en zorgen daarmee voor gezond vlees.”

Circulair

Die kruidenrijke mest gaat ook weer rechtstreeks terug naar het land, waar de voedingsstoffen weer worden opgenomen in de bodem en de kringloop opnieuw begint. “Ik vind het belangrijk dat ik als boer de cirkel van het leven ken en respecteer. Het is daarom ook zo mooi om te merken dat er steeds meer begrip en waardering is voor de biologische manier van werken. Tien jaar geleden moest ik nog regelmatig uitleggen wat ik precies deed en waarom, dat hoeft nu echt niet meer. We zijn het geitenwollensokkentijdperk echt voorbij en er is veel meer bewustzijn in onze maatschappij over duurzaamheid. Daar hebben de crises van de afgelopen jaren ook echt aan bijgedragen: mensen realiseren zich dat we bewust moeten omgaan met onze aarde.”

Het vlees van zijn Brandrode runderen wordt geserveerd in het restaurant van Erfgoed Bossem en online verkocht. Daar gaat nog een zorgvuldig proces aan vooraf: “We brengen onze dieren op maandag naar een kleine slager die twee á drie dieren per week slacht. Een dag later halen we het dier in technische delen op. Dat wil zeggen: op het bot in zes tot acht stukken. Bij ons gaan ze nog een tijdje de rijpingskast in, voordat ze uitgebeend en verwerkt worden.” Het resultaat is een mals en vooral ook eerlijk stukje vlees op het bord: geen chemicaliën op het land, geen antibiotica in de koe, geen gifstoffen in de maag van de eter.

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Dennis Rerink

Lifestyle4Health verwelkomt Hartpatiënten Nederland als netwerkpartner. Een gezonde leefstijl is juist voor mensen met een chronische hart- of vaataandoening essentieel. Door leefstijlaanpassingen en de juiste ondersteuning kunnen hartpatiënten meer grip op eigen gezondheid krijgen. Hier vertelt Jan van Overveld (voorzitter van Hartpatiënten Nederland) hoe de stichting aankijkt tegen leefstijlgeneeskunde en wil bijdragen aan de missie van het Lifestyle4Health-platform.

Hoewel het aantal mensen dat in Nederland aan hart- en vaatziekten overlijdt de laatste decennia daalt, stijgt het aantal patiënten met een chronische hart- of vaataandoening juist. Nederland telt ongeveer 1,7 miljoen hart- en vaatpatiënten en de verwachting is dat dit zal oplopen tot ruim boven de 2 miljoen in 2040. Leefstijlgeneeskunde kan een grote rol spelen in het omkeren van deze trend.

Hartpatiënten Nederland komt op voor de belangen van hartpatiënten, in de meest uitgebreide zin van het woord. “Het is onze missie om de omvangrijke groep hart- en vaatpatiënten met objectieve raad en daad bij te staan en op een onafhankelijke manier te helpen de kwaliteit van leven zoveel mogelijk te behouden en/of verbeteren. De laatste jaren is het uitdragen van het belang van een gezonde leefstijl een van onze belangrijkste pijlers geworden”, vertelt Jan van Overveld.

Rol van leefstijl

“Ik weet uit eigen ervaring wat voor een effect een ongezonde leefstijl kan hebben, maar ook hoe je je weer veel beter gaat voelen door gezonder te leven. Ik kreeg medicijnen – onder andere voor hoge bloeddruk en cholesterol –, maar voelde me niet goed. Ik heb het roer omgegooid, na contact met onder andere diverse leefstijlgeneeskunde experts zoals Lifestyle4Health initiatiefnemer Hanno Pijl. Ik stopte met mijn medicijnen en ben gezonder gaan leven. De eerste paar dagen voelde ik me beroerd, daarna met de dag beter. Na een half jaar voelde ik me tien jaar jonger en was ik tien kilo kwijt. In onze projecten en acties besteden we nu ook veel aandacht aan leefstijl. Eigenlijk hoort kennis over leefstijl op de lagere school thuis. Iedereen heeft baat bij gezond leven. En zeker voor hartpatiënten en mensen die erfelijk belast zijn is het goed dat ze kijken hoe ze hun leven beter kunnen inrichten om problemen te voorkomen”, benadrukt Van Overveld.

Gezamenlijk belang gezonde leefstijl uitdragen

“We hadden al wat contact met partijen die tot het Lifestyle4Health-netwerk behoren. De hartpatiënten ontbraken echter nog binnen het netwerk. We zijn maar een kleine partij maar willen graag helpen uitdragen dat leefstijl belangrijk is. Niet alleen voor hartpatiënten of mensen met chronische leefstijl gerelateerde aandoeningen, maar voor iedereen. Nog steeds wordt bij leefstijl gerelateerde ziekten vooral medicatie ingezet, terwijl medicaties vooral de symptomen en niet de onderliggende oorzaken bestrijdt. We zijn daarom blij dat we sinds begin 2023 deel uitmaken van het Lifestyle4Health-netwerk. De wetenschappelijke kennis en lobbykracht van Lifestyle4Health is van grote waarde. Bovendien kunnen wij als stichting ons netwerk uitbreiden en hopelijk gezamenlijk bewustwording rondom een gezonde leefstijl en implementatie van leefstijlgeneeskunde versnellen. Het zou bovendien goed zijn als meer patiëntenorganisaties zich aansluiten, zodat we meer en concreter kunnen samenwerken op dit vlak. Leefstijlgeneeskunde is dé manier om het huidige, onhoudbare zorgsysteem om te gooien”, legt Van Overveld uit.

Over Stichting Hartpatiënten Nederland

Hartpatiënten Nederland bestaat ruim 50 jaar en staat hartpatiënten bij met objectieve raad en daad en wil op een onafhankelijke manier helpen de kwaliteit van leven zoveel mogelijk te behouden en/of verbeteren. Dit doen ze door patiënten, en hun naasten, te steunen, te informeren over ontwikkelingen en het signaleren van misstanden, het verbinden en begeleiden van lotgenoten en het bieden van toegang tot medisch-, juridisch- en leefstijladvies. Om onafhankelijk en objectief te kunnen handelen wordt geen geld aangenomen van de farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie of overheid. “We draaien volledig op donaties. Hartpatiënten Nederland staat 100% voor de patiënt. Dit komt onder meer tot uiting in het organiseren van onze HartbrugReizen, om patiënten uit hun isolement te halen, en door het creëren van lotgenotencontact via het Hartgenoten forum. De stichting vindt het daarnaast belangrijk om voorlichting te kunnen geven inzake medicatie en bijwerkingen, maar ook over voorschrijfgedrag van artsen. Zo hebben sommige medicijnen, bijvoorbeeld statine, diabetes type 2 als bijwerking”, aldus Van Overveld.

Hartpatiënten Nederland is netwerkpartner van lifestyle4health

Tatoeages: de één zweert erbij en de ander begrijpt de hype eromheen niet. Hoe je het ook wendt of keert, het is een manier op jezelf uit te drukken. Maar wat als je hartpatiënt(e) bent? HPNLmagazine informeert je over de bijkomende risico’s en waarom hartpatiënten altijd met hun arts moeten overleggen voordat ze een tatoeage nemen.

Het nemen van een tatoeage is heel persoonlijk. Het is een manier om je persoonlijkheid te uiten. Voor een hartpatiënt(e) kan het een belangrijke gebeurtenis markeren. Naast het laten zien wie je bent en de herinnering aan een bijzonder moment of bepaalde periode, biedt een tatoeage voor sommigen zelfvertrouwen en emotionele steun. Maar tegelijkertijd brengt het plaatsen van een tatoeage bij hartpatiënten een verhoogd risico op complicaties met zich mee. Houd hier rekening mee en bespreek altijd van te voren de procedure met jouw behandelend arts!

----

Het is misschien wel de meest hardnekkige gedachte die we hebben, als het gaat over afvallen: als je wil afvallen moet je simpelweg minder eten en meer bewegen. Maar is het wel zo simpel als dit? Er zijn zeer veel nieuwe inzichten over de werking van ons menselijk lichaam sinds dit gedachtegoed is ontstaan. Hieruit blijkt dat dit verhaal een stuk complexer in elkaar zit, dan altijd gedacht was.

(meer…)