Als mijn hart rustig is, volgt mijn hoofd vanzelf

Geschreven door

Jarenlang ging Nolie Groothoff (37) ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Lange tijd bleef onduidelijk wat er precies met haar hart aan de hand was. Bij Nolie veroorzaakte dit veel angst. Die angst kroop steeds verder onder haar huid. Over hoe ze deze jaren beleefde en wat de impact ervan op haar leven was, schreef ze openhartig in haar eigen boek: Nooit meer de oude.                             

Twee jaar terug interviewde Hartpatiënten Nederland Nolie over haar persoonlijke verhaal. Ze had op dat moment veel last van hartritmestoornissen. Hoewel het lang duurde, gaat het sinds haar laatste ablatie in 2022 inmiddels beter met Nolie. “Ik ben van een groot deel van mijn klachten af”, vertelt ze. “Het is voor mij nu een stuk leefbaarder, omdat ik weer meer dingen kan doen. Ik heb nog steeds last van overslagen, maar de gevaarlijkere ritmestoornissen die ik had, zijn sinds mijn ablatie verdwenen. Wel zit ik nog altijd laag in mijn energie. Ik ben helaas dan ook nog niet aan het werk en zit in de Ziektewet. Toch hoop ik, als er een uitspraak komt van het UWV, dat ik misschien tóch deels kan werken. Het liefst zou ik een studie volgen en in het ziekenhuis op de poli cardiologie gaan werken. Dan kan ik, mede vanuit mijn eigen ervaring als patiënt, ook anderen helpen.”

Stoornissen

Nolie wilde, ondanks dat ze niet mag werken, graag bezig blijven. Zo kwam ze dan ook op het idee om haar verhaal op te schrijven en alles te bundelen in een boek. “Ik schreef een inleiding en kon niet meer stoppen met schrijven. Eén van de redenen om een boek te schrijven, was voor mij dat ik iets tastbaars kon achterlaten voor mijn omgeving. Dat klinkt deprimerend, maar ik heb op veel momenten gedacht dat ik het niet zou halen.” Nolie werd in 2008 gediagnosticeerd met hartritmestoornissen, na de bevalling van haar dochter. Daar kwamen ook angststoornissen uit voort. “Ik neem mensen in mijn boek mee in wat er door me heen ging, wat dit alles mentaal met me deed. Hoe het mijn dagelijks leven beïnvloedde en welke beperkingen het veroorzaakte. Dat werden er namelijk steeds meer. Ik heb ook veel medicijnen uitgeprobeerd en ablatie na ablatie gehad. Als je een diagnose krijgt, kom je echt in een ziekenhuiscircus terecht.”

Op de rem

Nolie ging door een hele moeilijke periode, leefde van afspraak naar afspraak. “Ik wilde, bijna op het ziekelijke af, continu in de buurt zijn van een ziekenhuis. Daar kwam bij dat ik van kinds af aan best wel een angstig persoon ben. Dat leg ik ook uit in mijn boek. Het heeft er bij mij altijd in gezeten. Als je dan éénentwintig bent, moeder wordt en van je huisarts te horen krijgt dat hij een ruisje bij je hart hoort, stort je wereld in. Ik ging van een levenslustig naar een levensbang persoon.”

Constant werd er voor haar gevoel op de rem getrapt door haar lichaam. “Ik zette tien stappen vooruit, waarna er iets gebeurde en ik meteen weer twintig nul achter stond. Het voelde alsof ik een steentje in mijn schoen had en daarmee de marathon moest rennen. Ik moest de finish halen, terwijl ik ondertussen steeds maar met dat steentje bezig was. Dat is heel frustrerend. Ik denk dat veel mensen met een onzichtbare ziekte dit herkennen. Die frustratie beschrijf ik ook in mijn boek, net als het stukje acceptatie. Daarom heet mijn boek Nooit meer de oude, omdat ik moet accepteren dat ik dat niet meer ga worden. Ook angst is iets dat onder mijn huid zit en niet meer weggaat, al kan ik nu veel beter relativeren en ga ik niet meteen van het ergste uit. Als mijn hart rustig is, volgt mijn hoofd vanzelf. Voor mij is dat altijd zo geweest. Daarnaast vond ik het belangrijk om niet alleen mijn verhaal, maar ook verhalen van andere vrouwen met hartklachten in het boek aan bod te laten komen.”

Niet alleen

Nolie durft inmiddels weer te dromen. Ze durfde lange tijd niet te denken aan morgen, uit angst dat ze morgen niet zou halen. Nu durft ze vooruit te kijken. Ze hoopt dat haar verhaal iets voor andere hartpatiënten kan betekenen, en misschien zelfs ook voor specialisten. “Er gaat zoveel door je heen als je in een ziekenhuis ligt. Of je nu op de verpleegafdeling of operatietafel ligt, je voelt je gewoon patiënt. Ik heb me ook heel lang alleen maar die patiënt gevoeld. Niet meer Nolie, een vrouw, een moeder. Continu was ik met mijn hart bezig, waardoor je vergeet te leven. Ik wil dat mensen weten dat ze niet alleen zijn, want ik weet hoe alleen je je kunt voelen. Toch zijn er nog zoveel anderen die hetzelfde ervaren. Hopelijk kan ik hartgenootjes door het delen van mijn verhaal een hart onder de riem steken.”

Nolie´s boek is te koop bij diverse boekhandels en tevens te bestellen via Bol.com. De opbrengst van de verkoop van haar boek doneert Nolie aan het Maastricht UMC+, voor wetenschappelijk onderzoek.

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Nolie en haar paard Calisto

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Seaside of the Netherlands

Geschreven door

Laat ik mij klachtenvrij ‘doorzagen’?

Bij mijn levensverhaal hoort van jongs af aan de opmerking van huis- of sportartsen “dat er een ruisje hoorbaar is bij het hart, maar dat komt wel vaker voor”. Regelmatig werd er ook een stagiair geroepen, zodat hij/zij ook eens goed kon horen hoe een hartruisje klinkt door de stethoscoop. Ik bleek dus goed lesmateriaal, maar verder geen zorgen.

Een hele levensfase verder, inclusief vier keer per week prestatiegericht sporten (voetballen en volleyballen) op verdienstelijk (haha) niveau, kreeg mijn vader te horen dat zijn hartklep gerepareerd of vervangen moest worden. Dit naar aanleiding van een steeds vaker voorkomend benauwd gevoel bij zijn wekelijkse duurloopje op de zaterdagochtend. Lang verhaal kort: een open hartoperatie waarbij zijn mitralisklep werd vervangen door een kunstklep.

Groot hart

Omdat vele (hart)aandoeningen een genetische insteek kunnen hebben en ook bij mijn vader altijd een ruisje hoorbaar is geweest heb ik via de huisarts een afspraak in het umc gemaakt. Ook heb ik altijd onthouden dat mijn vader een groot hart had. Dit zou voor mij een belangrijke rol gaan spelen, want in plaats van groot hart kun je in de letterlijke betekenis beter vergroot lezen. Mijn diagnose: waarschijnlijk genetisch belast met minder goed werkend bindweefsel. Overal waar bindweefsel een belangrijke rol speelt kan zich dit uiten. Bindweefsel biedt namelijk steun en bescherming in het hele lichaam (zoals in het hart, de aorta (grote lichaamsslagader), kleinere bloedvaten, ogen, spieren en gewrichten). Dat vergrote hart kende ik ook uit stoere topsportverhalen, ook al ging het hier meestal om een getrainde spiervergroting, zodat het hart nog krachtiger kon gaan pompen. De meest duurzame les die de cardioloog mij aan de hand van een zelfgemaakte schets uitlegde was het feit dat een lekkende mitralisklep tijdens het pompen van het bloed richting hoofdslagader ook steeds wat bloed liet terugstromen; terug de linker kamer in. Hierdoor gaat deze kamer op termijn oprekken tot definitief ‘de rek er uit is’ en het daarmee zijn pompkracht verliest. Mijn inmiddels licht vergrote hart kreeg met de opgedane kennis de technisch juiste nuance, maar ook spannende betekenis voor mij. Het moeten nadenken over een preventieve open hartoperatie werd plots onderdeel van mijn leven. Geen klassiek spoedeisend pijn op de borst verhaal, maar wel een waarvan het einde al vaker geschreven was: een hart dat misschien over 10, 20, 30 jaar een belangrijk deel van zijn pompkracht definitief kwijt zou zijn. Aanvankelijk vond ik het geen goed idee om rond mijn 40e, sportief, klachtenvrij en met een jong gezin, mijzelf over te geven aan ‘de grote doorzaagtruc’ van de hartchirurg.

Studeren en wandelen

De route van zowel in voorbereiding op, als na mijn mitralisklep-reparatie, die voor mij het beste bleek te werken was het gedetailleerd bestuderen van hart en bloedsomloop gecombineerd met het verrichten dagelijks terugkerende beweging. Een cursus Primair Medische Kennis, Het Hartboek van de Mayo Clinic (USA), het al wandelend fotograferen en beschrijven van een inspirerend natuurgebied zijn daar voorbeelden van. “Train je je benen dan train je je hart”, tekst uit het vorige Hartbrug Magazine, daar kan ik dan ook volledig achter staan.

Seaside of the Netherlands

Een heerlijke inspanning met altijd wel stippen aan de horizon vond ik aan de zeekant van Nederland. Ook voor mij een stukje rijden, maar voor maandelijks één of twee dagen heerlijk. Jaren later is het een boek geworden voor iedereen die zich wil laten inspireren door onze zeekant. Terwijl veel historisch besef voorbij komt, komen ook de strijd tegen en samen met het water, leefstijlen, steden en dorpen van Zuidwest-Zeeland tot Noordoost-Groningen aan bod. Bladeren door het boek geeft keer op keer het gevoel van reizen aan zee. Ik gun iedereen een inspirerende verbinding met onze zeekant en laat graag zien dat ook hier het geheel meer is dan de som der delen.

Wilt u een boek winnen?
Mail naar: info@hartpatienten.nl en maak kans op 1 van deze boeken. Onder de inzenders zullen wij deze boeken verloten.

Tekst: Paul Hoekstra
Beeld: Paul Hoekstra

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Leven als nooit tevoren

Geschreven door

Ze zou binnen drie maanden overlijden, hield een cardioloog haar in 2016 voor. Maar zeven jaar later is Chermaine Kwant springlevend, en vol vertrouwen in haar toekomst. En staat ze op het punt voor de Vrije Universiteit in Amsterdam te promoveren op de ziekte, die haar bijna het leven kostte.

Al vanaf haar tweede jaar was Chermaine snel moe en uitgeput, buiten adem. Ze wist niet beter dan dat haar conditie slecht was. Toen ze 25 was, kreeg ze op kerstavond 2011 een herseninfarct. Daardoor belandde ze op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van het Hagaziekenhuis in Den Haag. Daar ontdekte men dat het niet goed zat met het zuurstofgehalte in haar bloed. De diagnose luidde uiteindelijk, dat ze doodziek was. Dodelijk ziek, zelfs. De ziekte waaraan ze leed, was Pulmonale Arteriële Hypertensie (PAH). Dat betekent simpel gezegd een verhoogde bloeddruk in de longslagader wat kan leiden tot vroegtijdig overlijden. De longslagader komt uit op de rechterhelft van het hart, waardoor het hart het heel lastig krijgt.

Vanuit Den Haag ging ze doodziek naar het VUMC in Amsterdam. “Wat een verschil”, herinnert Chermaine zich. “In Den Haag zat de zuster huilend aan mijn bed dat het met me gedaan was. In Amsterdam waren de zorgverleners juist heel rustig en vertelden dat een behandeling mogelijk was. Ik kreeg medicijnen om de druk op de longslagader te verlagen.

Gaatje

Chermaine is van origine diëtiste, en besloot door een nog gezondere voedingkeus er alles aan te doen om haar lot te verbeteren. “Ik ging al mijn eten zelf maken, alle suikers uit de voeding laten, zo puur en onbewerkt mogelijk eten. Maar halverwege 2016 was mijn lichaam op. Ik had een vergevorderd stadium van hartfalen, was ernstig vermagerd, had twaalf liter vocht in mijn buik, leek hoogzwanger. Uiteindelijk werd ik in het VUMC opgenomen. Een cardioloog stelde voor een gaatje in mijn hart te maken om zo de druk te verlichten. “Dan kun je nog een tijdje mee”, zei hij. Dat was op 1 september. “Dan hopen we dat je de kerst nog haalt.” Ik besefte: dit is niet goed, en besloot me te laten screenen voor een dubbele longtransplantatie.”

De transplantatie

Chermaine werd overgeplaatst naar het UMCG in Groningen, waar ze twee weken bleef en er gescreend werd. Daarna mocht ze terug naar huis. “Na een week thuis werd ik twee of drie keer opgenomen in de SEH. Vervolgens werd ik permanent in het ziekenhuis opgenomen tot de transplantatie. Ik ging heel snel achteruit. Ik kreeg een acuut leveren nierfalen en mijn hart ging nog verder achteruit. Zo kwam ik bovenaan de internationale wachtlijst te staan. Na zes weken was een dubbele long beschikbaar. Het had geen dag langer moeten duren. Ik was zo blij, terwijl ik tegelijkertijd voelde dat ik stervende was. Ik berustte in mijn lot. Visite kon ik niet meer aan, niemand mocht nog mijn kamer in. Toen mijn behandelaar zei: “Ze zijn er!”, dacht ik: “Hij weet toch dat ik geen visite wil”. Maar hij bedoelde dat er twee jonge nieuwe geschikte longen waren. Ik voelde opeens geen pijn meer.”

“Met de ambulance werd ik naar Groningen gebracht, waar ik op 22 november 2016 de operatiekamer in werd gebracht. De operatie duurde acht uur, daarna kwam ik op de IC terecht, waar ik een week in slaap gehouden werd, aan de hartlongmachine. Ik lag aan de dialyse en aan de beademing, kon niet zelfstandig ademen. Ik heb er een keer een hartstilstand gehad, moest worden gereanimeerd. Daarna lag ik er 4,5 week wakker, kon niet meer slapen. Ik moest er vier keer worden geïntubeerd, was te zwak om te ademen. Daardoor liepen mijn stembanden schade op, ik praat nog steeds hees. Elke minuut op de IC leek een dag te duren, en ik lag er 37 dagen. Het was een strijd om dat vol te houden. Soms werd ik er moedeloos van. Ik was bang om te stikken, het zuurstofgehalte was ondanks de beademing nog steeds laag. Uiteindelijk
kon ik vijf jaar na mijn herseninfarct met kerst met nieuwe longen van de IC af!”

Dit komt goed!

“Ik moest alles opnieuw leren, lopen, praten, opstaan. Pas na drie jaar voelde ik me ook mentaal weer helemaal mezelf! Ik leefde vroeger altijd met het idee dat elke dag de laatste kan zijn en dat weet ik nu nog steeds. Nu ligt echter een wereld aan mijn voeten. Ik heb me nooit zo goed gevoeld als nu!”

Inmiddels staat Chermaine op het punt te promoveren. Ze wordt dan doctor in de voeding, met als specialisatie Pulmonale Arteriële Hypertensie, die ziekte die haar zelf bijna het leven kostte. “De behandelaar van toen, hoogleraar longgeneeskunde Anton Vonk Noordegraaf, is nu mijn promotor”, zegt ze trots.

En zo heeft Chermaine van haar zwakte haar kracht gemaakt. Ze schreef over haar moeilijke tocht langs de afgrond van de dood een boek, “Een ontiegelijk lange adem”.

U kunt het boek bestellen via bol.com.

Tekst: Henri Haenen
Beeld: Daisy von Dutch

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

‘Mijn Hart’ wordt vervolgd in 2023!

Geschreven door

Inmiddels is cardiothoracaal chirurg Peyman Sardari Nia een vast gezicht in ons HPNLmagazine, we volgen hem al enkele jaren. Deze vaste rubriek wordt enorm gewaardeerd door onze lezers. Ook in 2023 volgen we Peyman weer. En dat is niet het enige goede nieuws: we hebben alle artikelen van ‘Mijn Hart’ gebundeld, zodat u alles op uw gemak terug kunt lezen. Vraag het boekje hier aan en ontvang het digitaal! (meer…)

Hartfalen vanuit het perspectief van de mantelzorger

Geschreven door

Pelgrim en niet kapot te krijgen. Zo typeert Joke Maas haar zus Maria die in 2017 een donorhart ontving. Van jongs af aan was Maria eigenzinnig en alles verliep bij haar altijd anders dan bij anderen. Haar harttransplantatie vormde daarop geen uitzondering. Het herstel duurde uitzonderlijk lang. Dat eiste zijn tol van haar naasten. Joke schreef een boek over de gezamenlijke pelgrimstocht.

“Laten we onszelf eerst maar even voorstellen. Maria is de hartenzus, ik ben Joke, de zus die voor haar zingt, en dan is er nog Netty, de oudste en praktische regelaar. Dit boek gaat niet alleen over de kracht van Maria. Het gaat over de kracht van het team. Daar horen behalve de drie zussen ook nadrukkelijk de cardiologen, verpleegkundigen, andere verzorgers en ons eigen thuisfront bij. We maakten een lange pelgrimstocht met elkaar.”

Waarom spreek je van een pelgrimstocht?

“We zijn behoorlijk katholiek opgevoed. Maria is niet kerkgaand, maar wel gelovig en pelgrimeren is een hoofdthema in haar leven. Voordat in 2006 bij haar cardiomyopathie – een aandoening van de hartspier – werd geconstateerd, maakte ze lange pelgrimstochten op de fiets. Maar ook na de diagnose, zelfs met een almaar zwakker hart, met pacemaker en LVAD, bleef ze heel Europa doorkruisen. Ze reisde naar Santiago de Compostella en Rome en verder, tot Jeruzalem. Mijn temperamentvolle zus is niet te stuiten, maar het traject van de harttransplantatie ervaarde ze net zo goed als een pelgrim. Op een gewone pelgrimsreis is het ook niet alle dagen feest. Je hebt zon en regen. Of je gaat aankomen, is niet zeker. Soms is het zo zwaar dat je denkt dat je doodgaat, maar dan komt er toevallig iemand langs. Er gebeurt iets waardoor je weer verder kunt. Dat mijn zus nog leeft, is een absoluut wonder. Na de transplantatie lag ze vijf maanden in coma. In die tijd heb ik veel pelgrimsmuziek en – liederen voor haar gespeeld en gezongen. Ik ben van huis uit muziektherapeut en bij het Erasmus MC erkennen ze gelukkig de kracht van muziek voor genezing. Muziek dringt door, ook als je niet kunt horen, zien en denken.”

Waarom moest er een boek over dit proces komen?

“In 2006 was al duidelijk dat het hartfalen van Maria uiteindelijk tot de dood of harttransplantatie zou leiden. In 2015 constateerde de cardioloog in Breda dat hij niets meer kon doen. Maria diende bij het Erasmus MC in Rotterdam een verzoek in voor een donorhart. Tot dan toe was oudste zus Netty Maria’s voornaamste mantelzorger geweest, maar met zo’n groot avontuur in het verschiet haakte ik aan. Ik wilde daarover ook schrijven, voor Maria. Het traject werd onwaarschijnlijk heftig. Alle mogelijke complicaties deden zich daadwerkelijk voor. Het herstel verliep uitzonderlijk langzaam. Na de harttransplantatie verbleef Maria maar liefst zes maanden in het Erasmusziekenhuis in Rotterdam en negen maanden in het Rijnlands Revalidatiecentrum in Leiden. Met mijn stukjes tekst hield ik de familie en vrienden op de hoogte. Maria uitte uiteindelijk het verlangen om van de hele verzameling een boek voor het goede doel te maken. De netto opbrengsten gaan voor 100% naar de Erasmus MC Thorax Foundation, voor innovatief onderzoek naar hart- en longziekten. Het boek is opgedragen aan de hartdonor en de cardiologe van het Erasmus MC. Die cardiologe is voor ons een halve heilige, ze is top als arts én als mens.”

Wie moeten dit boek lezen?

“Natuurlijk hartpatiënten, maar misschien vooral mantelzorgers. Het boek is geschreven vanuit hun perspectief. Als mantelzorger moet je stevig in je schoenen staan. Let wel dat het boek geen rampverhaal is, integendeel, het zit vol humor. Relativeren en lachen is gezond. Er waren ook vele prachtige momenten. Toen we hoorden dat Maria’s nieren weer werkten en de nierdialyse afgeblazen kon worden, bijvoorbeeld. Maria’s grote wens was om grootmoeder te worden. Dat werd ze inmiddels al twee keer. Allemaal feestjes.”

Hoe is het nu met Maria?

“Ze heeft mindere periodes, maar ze zet de tering naar de nering. Kwetsbaar zijn negeert ze. Als ze het een niet kan doen, doet ze iets anders. Ze leeft tegen de klippen op. Op het hoogtepunt van de coronacrisis reisde ze met haar scootmobiel met de trein door heel Nederland. Ideaal vond ze, met die lege wagons. Ze blijft een mens van alledag. In december wordt ze 73.”

Joke Maas, Met hart en ziel. Mantelzorg bij hartfalen, 2021, ISBN 978-94-6406-484-1. Te bestellen via wergelmir2@gmail.com voor € 15,00 exclusief verzendkosten.

Tekst: Mariëtte van Beek
Beeld: Joke Maas

Grip op uw gezondheid!

Geschreven door

Een gezonde leefstijl, wat is dat nou eigenlijk precies? Wij kunnen ons voorstellen dat u soms door de bomen het bos niet meer ziet. Daarom hebben wij een aantal boeken op een rijtje gezet die u bij ons kunt bestellen, die er naar onze mening aan bij kunnen dragen om meer grip te krijgen op uw gezondheid. Bekijk hier het aanbod:

Hart voor je brein, Erik Scherder & Leonard Hofstra
Rust roest. U kent die uitspraak wel. Bewegen is de oplossing. Zo verklein je de risico’s op overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Door te bewegen in combinatie met gezond eten worden de bloedvaten gezonder en dat heeft een positief effect op het hartvaatstelsel, de hersenen én ons immuunsysteem! Een boek voor mensen die écht willen investeren in een gezond leven. Prijs € 22,50 incl. verzendkosten.

Weet wat je eet, Daan de Wit
Je lichaam hunkert naar natuurlijke voeding. Naar voldoende vitaminen, mineralen, vetten en eiwitten. Gezond eten is eten zoals je lichaam zou willen dat je eet. Daan de Wit beschrijft in zijn boek Weet wat je eet op een treffende manier wat verstandig eten is. Hij doet dat door op eenvoudige wijze te laten zien dat de oudste kennis over voeding wordt bevestigd door de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Prijs € 22,99 incl. verzendkosten.

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter, Karine Hoenderdos & Hanno Pijl
Zelfs kleine aanpassingen in je leefstijl en voeding kunnen al zorgen voor een groot resultaat. Dat maakt het voor iedereen haalbaar om gezond te leven, blijkt uit dit boek van cardioloog Hanno Pijl en diëtiste Karine Hoenderbos. Zij komen met een eenvoudig stappenplan aangevuld met gezonde en lekkere recepten. Prijs € 22,99 incl. verzendkosten.

Gezond naar honderdvijftien, Eric Claassen, Lisette de Jong en Heidi Klijsen
Een nieuwe baan op je 60ste, snowboarden op je 70ste en op safari op je 80ste. Tegenwoordig kan zoveel. Tenminste als je gezond blijft. Dan word je straks wel 115 jaar. Hoe? Vaak zijn de extra jaren niet de beste, met hun suikerziekte, broze botten, hartfalen of vergeetachtigheid. De auteurs van dit boek vinden wegen om toch gezond 115 te worden. Prijs €19,99 incl. verzendkosten.

Leefstijl op recept, Jacqui van Kemenade
Afvallen door minder te eten en meer bewegen? Dat lukt bijna niemand. Het gaat om meer dan dat: alles draait om verandering van levensstijl. Huisarts Jacqui van Kemenade schreef er een prettig leesbaar boek over. Een aanrader voor wie de eigen gezondheid wil verbeteren en een recept wil vinden voor een betere levensstijl. Prijs € 20,99 incl. verzendkosten.

De cholesterolmythe, Daan de Wit
De cholesterolmythe van Daan de Wit is niet het eerste boek over dit onderwerp, maar geeft wel een actueel overzicht. Het boek beschrijft het ontstaan, voorkomen en omkeren van hart- en vaatziekten, waarbij cholesterol nu eens niet als de grote ‘boeman’ wordt gezien. Integendeel. We kunnen niet zonder, en te laag cholesterol is schadelijk, vindt De Wit. Hij baseert zich op gesprekken met artsen en wetenschappers. Prijs € 23,50 incl. verzendkosten.

Hart voor vrouwen, Angela Maas

Vrouwen zijn lang vergeten in de medische wetenschap. Hun hartklachten werden afgeleid van die van mannen, en als de dokter die klachten dan niet kon thuisbrengen, werden ze afgedaan als gezeur. Met alle gevolgen van dien. Cardioloog Angela Maas is expert op het gebied van het vrouwenhart, dat in heel veel opzichten anders is dan het mannenhart. Datzelfde geldt voor hartziekten. Een boek dat iedere vrouw ter harte gaat! Prijs € 20,99 incl. verzendkosten.

Een boek bestellen kan via roermond@hartpatienten.nl of via het contactformulier.

TIP: Een boek cadeau krijgen? Meld dan een nieuwe abonnee of supporter bij ons aan en ontvang zelf een boek naar keuze! Mail of bel ons en vermeld de gegevens van de persoon in kwestie en of het een abonnee of supporter betreft. Vergeet niet uw keuzeboek erbij te vermelden. Zodra de nieuwe aanmelding afgehandeld is en wij de donatie hebben ontvangen, ontvangt u per omgaande het door u gekozen boek. Aanmelden als Abonnee Supporter of Vriend kan via de volgende link: https://www.hartpatienten.nl/word-lid/

Een grote weerbaarheid vormt de beste garantie tegen corona

Geschreven door

Een goed functionerende gezondheid is een van de beste wapens van ons lichaam tegen het coronavirus. Dat blijkt uit onderzoek door Daan de Wit. De bekende onderzoeksjournalist schreef onlangs een e-boek met de sprekende titel Prikken ja of nee? Daarin geeft hij een goed leesbaar overzicht van alle voors en tegens van coronavaccinatie. Eerder schreef De Wit onder meer boeken over de Mexicaanse griep, de cholesterolmythe en gezonde voeding.

Daan is met zijn werk altijd op zoek naar hoe het onderwerp waarvoor hij zich interesseert ten diepste in elkaar zit. “Ik ben eigenlijk altijd op zoek naar de kern. Dat is al zo vanaf mijn eerste boek, toen mijn interesse nog voornamelijk op geopolitiek was gericht. In het boek erna, in 2010, schreef ik over de Mexicaanse griep en nu, tien jaar later, werd mijn aandacht vanzelfsprekend gegrepen door de corona. Alles waartegen ik met Dossier Mexicaanse griep waarschuwde werd ineens werkelijkheid. Zelfs nog stukken erger.”

“Wat ik met mijn nieuwe boek beoog is lezers in staat te stellen zich goed te informeren. Het bijzondere aan de huidige situatie, net als toen tijdens de Mexicaanse griep, is de eenzijdige berichtgeving van de overheid en de reguliere media. Daaraan probeer ik iets te doen met Prikken ja of nee?, door beide kanten te belichten. Op die manier kan de lezer een goede afweging maken tussen de mogelijke risico’s op zowel corona als de vaccins.”

Eet gezond!

“Wat ik door het schrijven van boeken en artikelen ontdekte is het belang van onze weerbaarheid. Corona, zelfs nog iets meer dan griep, kan toeslaan in geval van zwakte. Mijn vader bijvoorbeeld is een tachtiger met onderliggend lijden, hart- en vaatziekten – een bekend beeld. Juist deze mensen, dus met een hoge leeftijd en/of onderliggende ziekten zijn de belangrijkste slachtoffers van corona. Wil je ontsnappen aan corona, dan zorg je beter dat je sterk bent. Aan ouderdom is niets te doen, maar aan je gezondheid wel. Doe bijvoorbeeld waar mogelijk iets aan je overgewicht, eet gezond, beweeg meer, stop met roken, denk aan zink en je vitamines C en D – dat kan al helpen.”

Je kunt grote invloed uitoefenen op je gezondheid, zegt De Wit. “In mijn boek Weet wat je eet en ook tijdens mijn coachings beschrijf ik de waarde van gezond eten en de invloed die dat heeft op het lichaam. Dat is in feite uitermate geavanceerd en heeft het beste met ons voor. Stimuleer dat, zit dat niet dwars. Wat mij opvalt is dat veel mensen die pro-vaccinatie zijn in deze coronacrisis met enig dedain over het lichaam spreken. Zij menen dat het faalt en dat er een hightech oplossing van buitenaf moet komen. Terwijl het volgens mij eerder andersom is: wij worden oud en daarmee kwetsbaarder, wat onderdeel is van het natuurlijke ontwerp. Maar dan kun je zelf ingrijpen. Overigens hoeven de meeste mensen niet in te grijpen.”

“Jaap van Dissel van het RIVM zegt het zelf in zijn briefings aan de Tweede Kamer: ruim 98 procent van de mensen heeft niet of nauwelijks last van corona. De vaccinaties zijn gericht op die resterende bijna twee procent. Deze mensen kunnen in sommige gevallen veel doen aan hun eigen gezondheid en weerbaarheid door gezond te eten en meer te bewegen.”

Handvatten

De Wit geeft in zijn e-boek Prikken ja of nee? geen antwoord op de vraag in de titel. De afweging is ieders eigen verantwoording en keuze, vindt hij. In zijn boek geeft hij mensen handvatten waarmee ze die keuze kunnen maken. Net zoals hij eerder handvatten gaf in zijn boek de Cholesterolmythe. “Ik ben niet anti-statine”, zegt hij hierover. “Maar ik ben wel kritisch over de wetenschap rond statines. De experts die ik citeer vinden het niet per se verstandig om ons systeem zo intens te beïnvloeden als het gaat om een van de belangrijkste en zo nauwgezet gereguleerde stoffen in ons lichaam. Ja, cholesterol kan bijdragen aan het probleem van aderverkalking, maar kijk liever naar het achterliggende probleem. Bijvoorbeeld verzwakte vaatwanden. Het lichaam gebruikt cholesterol om die te versterken. Zorg dan zo veel mogelijk dat die vaten niet verzwakken – verzwakkingen die nota bene wordt bevorderd door het slikken van statines. Stop nooit zomaar met statines, maar onderzoek wel welke invloed een gezonde leefstijl kan hebben. Hoe je dit kunt doen beschrijf ik uitgebreid in de Cholesterolmythe.

Statines grijpen diep in. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat stoffen als Q10 en K2 in ons lichaam worden verminderd. Wat jammer is, aangezien deze stoffen hartgezond zijn en we als onderdeel van het verouderingsproces en onze manier van voeden er al vanzelf minder van binnenkrijgen. Zorg liever dat je zo gezond mogelijk bent. Dan heb je de best mogelijke vaatwanden en de hoogst mogelijke weerbaarheid.”

Hoofdschuddend….

Even terug naar de vaccinaties tegen het coronavirus. “Ik zie duidelijke parallellen met de situatie rond de Mexicaanse griep, toentertijd uitgeroepen tot pandemie. In mijn boek beschrijf ik hoe kort ervoor de definitie van wat een pandemie werd versoepeld. Daar hebben we nu weer last van.”

We kijken hoofdschuddend terug op de Mexicaanse griep en de beslissingen die toen zijn gemaakt. Tegelijk zien we dezelfde hoofdrolspelers van toen nu weer op het toneel. Mensen als de Brit Neil Ferguson, maar ook Ab Osterhaus, volgens epidemioloog Dick Bijl een ‘dierenarts die wat bijgeleerd heeft over virussen en zich als deskundige presenteert’. Net als tijdens de Mexicaanse griep komen Ferguson, Osterhaus en anderen met paniekerige voorspellingen die iedere keer niet uitkomen, maar wel een grote impact hebben. De lessen van 2009 zijn duidelijk niet geleerd.”

“De cijfers rond corona laten duidelijk zien dat aanpak en probleem in geen enkele verhouding tot elkaar staan. De aanpak van het coronavirus gaat meer mensenlevens kosten dan het probleem zelf, zeggen experts, zoals hoogleraar Ira Helsloot. De aanpak leidt tot een extreme focus op één probleem, terwijl er heel veel problemen zijn. Alleen al aan hart- en vaatziekten overlijdt een veelvoud van de mensen die nu slachtoffer zouden zijn van corona!”

Webinar

Onlangs organiseerde Hartpatiënten Nederland een webinar met Daan de Wit over dit onderwerp. Daarin ging het met name om de vraag wel of niet vaccineren. Veel hartpatiënten reageerden tijdens de gestreamde uitzending en stelden belangrijke vragen. U kunt de webinar nog eens bekijken via YouTube.

Weet wat je eet. Daan de Wit, t.w.v. € 22,99

Je lichaam hunkert naar natuurlijke voeding. Naar voldoende vitaminen, mineralen, vetten en eiwitten. Gezond eten is eten zoals je lichaam zou willen dat je eet. Daan de Wit beschrijft in zijn boek Weet wat je eet op een treffende manier wat verstandig eten is. Hij doet dat door op eenvoudige wijze te laten zien dat de oudste kennis over voeding wordt bevestigd door de nieuwste wetenschappelijke inzichten.

 

De cholesterolmythe. Daan de Wit, t.w.v. € 23,50

De cholesterolmythe van Daan de Wit is niet het eerste boek over dit onderwerp, maar geeft wel een actueel overzicht. Het boek beschrijft het ontstaan, voorkomen en omkeren van hart- en vaatziekten, waarbij cholesterol nu eens niet als de grote ‘boeman’ wordt gezien. Integendeel. We kunnen niet zonder, en te laag cholesterol is schadelijk, vindt De Wit. Hij baseert zich op gesprekken met artsen en wetenschappers.

Wilt u een boek van Daan bestellen? Neem dan contact op via roermond@hartpatienten.nl of bel 085-081 10 00

Fokke Obbema’s hartstilstand

Geschreven door

Een hartstilstand veranderde het leven van Volkskrantjournalist Fokke Obbema (57) voorgoed. Met ongelofelijke mazzel was hij er fysiek snel weer bovenop, maar de mentale revalidatie viel hem zwaar. Het werd de aanleiding voor een boek vol interviews over de zin van het leven.

Wat gebeurde er drie jaar terug precies?

In mijn slaap kreeg ik een hartstilstand. Ik ademde nog een laatste keer luidruchtig uit en had het geluk dat mijn vrouw dat opmerkte en direct adequaat handelde. Binnen vijf minuten stonden de hulptroepen in de slaapkamer. Ruim anderhalve dag later werd ik wakker op de intensive care. Ik had geen idee wat er gebeurd was. Een kransslagader was dichtgeslibd met plaque. Een paar weken later werden er drie stents geplaatst.

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Angela Maas op de bres voor vrouwen

Geschreven door

Angela Maas is een bekende Nederlander. Dat was wel eens anders. Toen zij in 2003 in het Isala ziekenhuis in Kampen begon met een vrouwenspreekuur, kwamen er aanvankelijk niet meer dan twee of drie vrouwen op af. Huisartsen en cardiologen weigerden vrouwen door te sturen.

Ze zagen niks in Maas’ bewering dat hartproblemen bij vrouwen totaal anders dan bij mannen kunnen uitpakken. Nu, zo’n 17 jaar later, is Angela Maas een gevierd cardiologe, en hebben vele duizenden vrouwen de weg naar haar gevonden. En passant werd ze in 2019 door het feministische blad Opzij uitgeroepen tot meest invloedrijke vrouw van Nederland. Hartbrug Magazine sprak met haar.

Canada

‘In 2000 bezocht ik in Canada het eerste wereldcongres over hart- en vaatziekten bij vrouwen’, vertelt Angela Maas. ‘Ik leerde er dat er in Canada allerlei vrouwenhartcentra waren, en dacht: die wil ik ook in Nederland!’

‘In 2003 besloot ik mij helemaal toe te leggen op het helpen van vrouwen. Ik stopte met het consult voor mannen, kortom. En zo begon ik dat jaar in Isala in Kampen met een wekelijks spreekuur voor vrouwen. Maar de huisartsen zagen me niet staan. Ik kreeg mails in de trant van: we zullen ervoor zorgen dat deze gril over een jaar weg is.

In het begin kreeg ik maar twee of drie patiënten per spreekuur. Daar zat ik dan een hele ochtend voor. Ik heb toen een oproep geplaatst in huis-aan-huis blad De Peperbus. Vrouwen konden langskomen om bloeddruk en cholesterol te laten meten. Nadat het blad huis aan huis in de bus gevallen was, stonden er ’s ochtends opeens 700 vrouwen op de stoep voor mijn spreekuur. Een gigantische toeloop! Dat was een signaal: vrouwen willen zelf weten wat hun risicofactoren zijn.’

Eigen verantwoording

Het waren andere tijden dan nu. Destijds was het de arts, wiens woord wet was. Hij zei hoe het gesteld was met de gezondheid van de patiënt. De patiënt was van die informatie afhankelijk. ‘Nu kunnen patiënten zelf hun bloeddruk en cholesterol meten’, gaat Maas verder. ‘We zijn mede hoeders geworden van onze eigen gezondheid. Die ligt niet meer uitsluitend onder verantwoording van een arts.’

De vrouwenspreekuren van Maas, waaraan destijds ook de Hartbrug (de voorloper van dit Magazine) aandacht besteedde, verwierven gaandeweg steeds meer naamsbekendheid. Dat resulteerde in 2012 in een leerstoel voor Maas aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar ze sindsdien een internationaal gevierd onderzoekster is naar hart- en vaatziekten bij vrouwen.

Hart voor vrouwen

‘Al sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw verschijnen er in toenemende mate publicaties over vrouwen met hart- en vaatziekten. De laatste vijf jaar zie ik op dat gebied een versnelling. Het is inmiddels voor iedereen duidelijk dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen op het gebied van hart- en vaatziekten en oorzaken daarvan. Ik schreef er in 2019 een boek over, ‘Hart voor Vrouwen’ (te bestellen via www.hartpatienten.nl/boeken). Inmiddels is de achtste druk daarvan al bijna uitverkocht, wat aangeeft hoezeer vrouwen hun eigen gezondheid aan het hart gaat. Ik schreef het boek zo, dat het goed leesbaar en begrijpelijk is voor de patiënt. Ik hoor het terug van vrouwen, die bijvoorbeeld zeggen: ‘Dit boek gaat over mij!’. Het is herkenbaar. Ik zie de afgelopen vijf jaar ook bij cardiologen een voortschrijdend inzicht. Het vrouwenhart krijgt bij hen een steeds grotere plek. Zelfs internationaal verandert er veel.’ Overigens vindt Angela Maas dat het vrouwenhart verplicht onderdeel moet zijn in de opleiding tot cardioloog.

Nog even over het boek: in 2011 schreef Maas een handboek voor huisartsen over het vrouwenhart. ‘Dat is heel goed ontvangen’, zei ze. In 2017 volgde een Engelstalig handboek voor cardiologen dat vrij goed verkocht werd. ‘Daarna dacht ik: de tijd is rijp voor een boek dat voor iedereen begrijpelijk is.’ Wie het nog wil lezen, wees er snel bij, het is bijna uitverkocht! Interesse? Ga naar www.hartpatienten.nl

Kransvaten

‘Over een paar maanden komt er een nieuwe internationale richtlijn over spasmen in de kransvaten. Die richtlijn houdt veel meer rekening met vrouwen dan tot nog toe. Het gaat om een ziektebeeld waarbij vrouwen tussen 40 en 70 jaar verhoogde risico’s lopen. Meer dan vernauwing, want die doen zich gemiddeld pas veel later en in mindere mate voor. Een ziektebeeld dat duidelijk verschilt van het gemiddelde beeld bij mannen.’

‘Ik krijg steeds meer verwijzingen van cardiologen. De weerstand is afgenomen. Het is ook belangrijk om te beseffen dat je niet alle vrouwen over één kam kunt scheren. Vroeger werd “de hartpatiënt” als een groep gezien en benaderd. Nu weten we dat iedere patiënt anders is, en de hulp aan haar of hem om maatwerk vraagt. Mijn leerstoel is ook bedoeld voor onderzoek naar de vraag waarom de ene vrouw anders is dan de andere. Zo zijn er vrouwen met een hoger risico dan andere vrouwen, bijvoorbeeld vrouwen die zwangerschapsvergiftiging hebben gehad. Zij lopen meer risico’s op hart- en vaatziekten en beroertes, en al op jongere leeftijd. In bestaande risicokaarten komen deze vrouwen niet tot hun recht omdat alle vrouwen op een hoop gegooid worden. We moeten dus meer verschil maken tussen de ene en de andere patiënt. We moeten als arts meer bovenop hoog-risicovrouwen zitten, meer dan bij vrouwen met een lager risico. Gelukkig leren we steeds beter finetunen.’

Stress

‘Wat ik ook steeds meer zie is vrouwen met een scheur in een kransvat. Iets wat vooral voor komt bij vrouwen tussen 40 en 60 jaar. Uit onderzoekt blijkt dat met name chronische stress de boosdoener is. Het gaat hier dus niet om dichtslibbende vaten, maar om een plotse scheur. Je kunt deze vrouwen niet met een stent helpen of dotteren, dat is meestal niet nodig en heeft een hoger risico. Gelukkig is er voor deze vrouwen ook steeds meer aandacht. Binnenkort komt voor hen een Europese registratie tot stand. 40 procent van deze vrouwen heeft ook bindweefselaandoeningen, zoals in de bloedvaten naar de nieren en de hersenen. We dachten vroeger dat dit zeldzaam was, maar het komt vaker voor en we herkennen het nu ook beter.’

Haarvaten

‘Diabetes veroorzaakt bij vrouwen een tweemaal zo hoge sterfte als bij mannen. Het schadelijke effect op de bloedvaten en de hartspier is namelijk sterker dan bij mannen. Een chronische ontsteking van de haarvaten van de hartspier, het microvasculaire systeem, zien we veel bij vrouwen rond en na de overgang en leidt eerder dan bij mannen tot hartfalen met een verstijving van de hartspier. Daar hebben we helaas nog geen goede medicijnen voor.’

Ranolazine

Angela Maas maakt zich al jaren sterk voor het toelaten en vergoeden van het medicijn ranolazine. Dat medicijn wordt in andere Europese landen voorgeschreven aan vrouwen met pijn op de borst door spasme en microvasculair lijden. Alleen in Nederland wordt dit middel niet voorgeschreven en ook niet vergoed. Dat moet anders, vindt Maas.

‘Vrouwen tussen de 40 en 70 jaar lopen risico op angina pectoris als gevolg van spasmen in de kransvaten. Daar komt binnenkort een richtlijn voor. Vorig jaar zijn we begonnen met  spasmetesten in kransvaten. We zijn overdonderd door de hoeveelheid patiënten, vooral vrouwen, die dit hebben als oorzaak voor hun klachten. Veel meer dan gedacht! De spasmen komen zowel bij mannen als bij vrouwen voor, maar er is een heel belangrijk accentverschil: ‘slechts’ 10 procent van de patiënten met spasme is man, tegenover maar liefst 90 procent  vrouwen.’

‘Voor de behandeling van spasmen bestaat een stappenplan. Ranolazine maakt daarvan onderdeel uit. Als andere medicijnen onvoldoende werken, is ranolazine een mogelijke  goede oplossing. Maar de beroepsgroep moet het ondersteunen. En dan hebben we nog een overheid die niet zit te wachten op nieuwe medicijnen. En zeker niet zolang een meerderheid van de cardiologen het niet wil.

Voor meer artikelen over o.a Bners en aandoeningen klik hier

Kwaliteit voeding en beweging zeer belangrijk.

Geschreven door

Gepassioneerd, chaotisch en creatief: zo zou Jacqui van Kemenade (53) zichzelf omschrijven. Al bijna 20 jaar is de Bredase huisarts, die getrouwd is en drie kinderen heeft, bezig met voeding en leefstijl en sinds twee jaar is ze ook gespecialiseerd in diabetes. Onlangs bracht ze haar eerste boek uit: Leefstijl op recept.

Al zo lang als ze zich kan herinneren, heeft ze een passie gehad voor leefstijl. Haar allereerste baan als arts was in Australië. Daar werd ze geconfronteerd met een explosie aan diabetes en obesitas. ‘In Australië was dat zichtbaarder dan in Nederland. Ik begon dan ook te letten op hoe mensen daar aten, en mijn passie voor leefstijl groeide alleen maar meer.’ Ze keerde na een aantal jaar terug naar Nederland en nam daar in 2006 een huisartsenpraktijk over. Ze herinnert zich dat ze in de praktijk mensen zag afvallen, maar vaak ook weer snel zag aankomen. ‘Als huisarts heb je meestal niet zoveel kaas gegeten van leefstijl en voeding. Je denkt vooral dat patiënten hun best moeten doen, harder moeten werken om af te vallen. Toch leerde ik mensen kennen waarvan ik dacht: dit kan toch niet alleen een gebrek zijn aan doorzettingsvermogen?’

Totaalplaatje

Jacqui keek meer en meer naar de leefstijl van haar patiënten. Drie jaar terug besloot ze zelfs te stoppen met de praktijk en zich volledig te gaan richten op haar eigen leefstijlpraktijk. Nog steeds is ze regulier arts, maar dan met nog meer aandacht voor leefstijl. ‘Ik vind dat ik pas een goede dokter ben als ik ook kijk naar dingen waar de patiënt in eerste instantie niet voor kwam. Het totaalplaatje dus. Waarom pas iets aanpakken als het al is geëscaleerd? Mijn patiënten stelden me veel vragen, en met dat als inspiratie ben ik zo’n vier jaar geleden stilletjes aan mijn boek gaan schrijven. Telkens een hoofdstukje meer, en langzaamaan werd het een heel boekwerk.’

Resultaat

Niet alleen haar patiënten, maar ook haar zoon, liet haar inzien dat gezondheid heel waardevol is. ‘Mijn zoon heeft drie jaar geleden een ongeluk gehad en een jaar moeten revalideren. Dan word je echt even geconfronteerd met de waarde van gezondheid; als dokter en als moeder. Ik denk dat die gebeurtenis iets heeft gedaan met hoe ik als dokter naar mijn patiënten kijk. Bij mijn zoon heb ik heel erg de kracht van een gezonde leefstijl gezien, net als bij mijn patiënten met diabetes type twee en de stichting waarbij ik betrokken ben: Je Leefstijl als Medicijn. Toen ik patiënten op de reguliere manier en met medicijnen behandelde, zag ik niet altijd resultaat. Door te kijken naar leefstijl, zie ik dat vaak wél.’

Kwaliteit van voeding en beweging

Die resultaten inspireren Jacqui enorm. ‘Op een gegeven moment zie je dat er een kwartje valt bij patiënten. Door het opstellen van een concreet plan weten ze meer grip te krijgen op hun gezondheid. Zo kijk ik naar medicatie en of we dat kunnen afbouwen. Ook andere factoren zijn belangrijk. Hoe ga je bijvoorbeeld om met stress en slaap? Stress zorgt voor hoge suikers en ook weinig slaap is een destabiliserende factor. Door al die dingen aan mijn patiënten te vragen, kom ik tot de wortel van de aandoening en geef ik ze inzichten in welke factoren invloed hebben. Niet het moeten afvallen, maar kijken naar de kwaliteit van voeding en beweging. Dat zorgt voor ongelofelijke resultaten, wat mij dan weer ontzettend motiveert. Blije gezichten: dat is voor mij een hele belangrijke factor.’

Voor meer artikelen over o.a leefstijl klik hier